TE KINGI HORI V.

Toa Takitini, Issue 107, 1 August 1930, Page 2117

TE KINGI HORI V.

I te whakamanuhiritanga a Te Arawa i Te Kawana-Tia-nara, Lord Bledisloe; he nui nga mahi maori i horahia ki tona aroaro. Nga whaikorero na Mita Taupopoki, na Te Naera nga kupu whakatau. I whakaatu ratou i te piri pono, i te whakamihi o Te iwi Maori ki Te Kingitanga, me nga kupu mihi mo te painga ake o te Kingi i tona mate. He nu hoki to ratou mihi mo te Kohiritanga mai he tangata tohunga ki nga mahi ahuwhenua hei Kawana-Tianara mo Niu Tireni,, hei arahi hei tohutohu iTe Kawanatanga kite whakakaha i nga mahi ahuwhenua i roto i Te Iwi Maori kua timatatia nei. I mihi Te Kawana-Tianara mo nga kupu pohiri atahua me nga kupu matauranga i puta atu kia raua ko tona hoa wahine. I whakaatu ia i te nui o te whakamiharo ki nga korero kua tuhia mo te Iwi Maori me tona kaha i roto i nga whawhai. Kaati mo runga i nga taonga kua tapaetia atu kia raua, kei te whakamihi iho ia, otira kaore he mahinga kua kitea e tika ai kia kiia, he whakaritenga era taonga mo nga mahi i mahia. Otira e mahara ana ia, me tahuri raua ko tona hoa kite whakarite i era taonga i mua atu oto raua hokinga atu ki to raua nei kainga. I whakamarama hoki ia kei te mau tonu te aroha o Te Kingi, kei te mahana tonu hoki ona whakaaromaharanui ki Tona Iwi Maori. Kei te mahara tonu ia (Te Kingi) kite wa i tae mai ai ia ki tenei motu i mua atu i tona ekenga ki Te Torona. Kei te koa hoki ia kite pikinga ote kaute ote Iwi Maori. He nui hoki tona mihi mo te manaakitanga i Te Piriniha e Weeri 1920, me nga manaakitanga i Te Tiuka me Te Tahiti o loka 1927. Kei te mihi hoki Te Kingi mo nga kupu me nga mahara aroha i a ia e mate ana. I whakaatu ia, he mea tohutohu mai ia kia whakaputa i tona (Kingi Hori V) whakaaro nui tonu ki tona Iwi Maori e piri pono tonu nei kia ia, me tana inoi tonu hoki kia tiakina paitia ratou. E tumanako ana hoki te Kingi kia mau tonu i Te Maori tona ake reo, ana mahi atahua, ana waiata, ana whakairo, kia heke iho hoki ki ana tamariki. Tera ia e whakaatu atu i te nui o tenei manaaki i a raua ko tona wahine, me tana whakaatu i te piri pono o te Iwi Maori. I whakamarama hoki ia e kore rawa to ratou mana ara Te Tiriti o Waitangi e takahia i te mea e mau nei te Mana o Ingarangi. Kei te nui ona mihi mo te taonga whenua i tapaetia nei e nga kaumatua o Te Arawa ki Te Karauna. He taonga, he mara nui rawa hoki te whenua i hoatu e T Arawa hei turanga kura, i tu ai Te Rotorua High School. E rite tonu ana

hoki te teitei o to raua whakamiharo, whakamihi ki Te Iwi Maori, pera me to Te Kawana-Tianara kua hoki tata atu nei, ara o Tame Reira Whekihana, mo te kaha mete rongo toa i nga wa i whawhai atu ai te pakeha kite maori, i nga ra kua huri ki muri, otira i runga ite manaakitanga mete arahitanga a Te Atua, kua noho tahi enei iwi e rua i roto i te rangimarie mete pai. He iwi humarire te Maori, he makoha, he aroha kite pai, a kei te awhina tahi nga iwi e rua i nga tikanga e tupu pai ai Te Emepaea. I mea ia “Kia kaha kite whakatupu ake i a koutou tamariki e tupu ake nei i roto i tenei whenua atahua, kia mahara tonu kite ahua o ratou tupuna, kia mau kite karauna o Ingarangi, kia pera ano te whakahaere rangatira me ratou ma, kia tupu ake he Iwi Rangatira mo Aotearoa, a, kia tupu kaha ai hoki Te Mana Nui o nga Iwi i raro i Te Mam o Te Emepaea, i raro i te whakahaere ture a Ingarangi.