WHAKAAROTANGA WHAKANOHO WHENUA

Toa Takitini, Issue 107, 1 August 1930, Page 2116

WHAKAAROTANGA WHAKANOHO WHENUA

I nga rohe o Ngapuhi a Ta A. T. Ngata i enei ra ka pahure ake nei e tirotiro haere ana i nga whenua kei era wahi e tapaetia mai ana kia ia hei whakahaere aanohonoho e era iwi, taitamariki e rika mai ra kia whakamatauria ratou ki era tu mahi whakanohonoho ki runga whenua ki te mahi whakatete kau ki te mahi whakatuputupu ngahere rakan, pera me Taupo e tiria mai ra ete pakeha kite rakan. I tae ki Te Kaeo, ki Kaitaia, ki Whangaroa, a he hui nui rawa i Matangirau, I whakamarama hoki ia kei te marama nga huarahi e taea e ia te awhina nga tangata e hiahia ana kite timata mahi kau, whakatiri karaihe, hoko kararehe, hei timata i nga mea kua kitea atu e mahi ana. Tera hoki e tukua atu e ia tetahi o ana apiha o te Tari hei tirotiro haere i nga tikanga e hiahiatia ana mo era tu mahi. Heoi te mea e tino hiahiatia ana he whakamahi i nga whenua e takoto mangere noa ana. Kei te mihi ai ki tc tu-tamatane o te taitamariki o Ngapuhi, a kite nui hoki ote tupu haere ote tamariki. otira he mea tenei kei te kaha te tirotiro, i te kaha rawa o tupu o te Iwi Maori, ka iti haere nei te whenua. Mo runga i te awhina-a-moni, e mahara ana ia he pai ke te awhina moni mai e te Tari, i te tuku ma waho o Te Tari te mana pera. E whakaaro ana hoki te Ropu o Akarana kia huihui ratou mo te whakatuputupu rakau i roto i nga rohe o Kaeo kei roto mai o Whangarei me tetahi whenua kei Rangitoto-Tuhu-a i Waikato. Ko etahi whenua e maharatia ana e ratou kia tiria kite rakau ko nga wahi onepu (sand dune country). Kua marama te pai ote Maori ki te mahi tiri rakau, tiri torori, a kite mahia enei tu mahi, ka whiwhi te Maori ki te mahi ma ratou. Kei te whakahaeretia hoki tetahi komiti e ratou hei tapatapa i nga ingoa maori mo nga rori e whakahaerea ana ki Orakei (Akarana), he awhina i Te Kawanatanga. Kei te whakahaere hoki ratou kia whai mangai nga wahine maori i roto i te hui nui a Te Ropu Wahine. Kei te whakahaere hoki Te Ropu o Heretaunga. kei te awhina hoki i enei tikanga katoa e korerotia ake nei, otira kei te whanga atu kia watea mai Te Minita ka karanga atu ai kia haramai kite toro mai i Heretaunga nei.