Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image

"REWHAREWHA . "

(T. m REPI, M.8., Ch. 8., N.Z.) Ka pa tore mai to mate ki te tangata, ka tau malia to maliunga, ka matihetihe, ka heko to wai i to ilm. i nga whatu, ka tungawiri, ka kiia kua pangiu tana tangata a te “Rewharewha”. Ko te kupu n,ei ko te “rewharewha he tikanga ke tona i tona timatanga mai kite urn ki roto i to tatau reo. Kei wacnganui ito 70 mete 80 tau ka liori ki muri, ka pa mai tetahi mate nui ki te iwi. Xa tana mate i i ki it 1 iwi Maori kite po. Kaore tatau o tenei whakatipuranga, o te whakatipuranga ranei i mua tata atu i a tatau i kite i tana mate. Engari kei te roimo tatau c k ll a ana: “to tau ia I’ewharewha. ” Xaaku noa i mahara, ko taua mate he mate uruta: he influenza ranei, he mitara ranei, he piwa taipo ranei. Ehara ten ai te aronga ote ingoa ota tatau

korero c man iho i runga nei. Heoi ano ko te kupu nui tonu c rangona nei i te ra, i te ra, he “rewharewha” te mate o te tangata.

PUTAKE O TE REWHAREWHA.

E liar a tenei i te mate e arofcia nuitia ana e te tangata anoi nga whakahawea: “E tama he rewharewha noa to mate o men.” “E tama he rewharewha noa e ia; apopo koua ora.” “Ton mate e tangata ware he rewharewha noa.” Koianei te take i Iftire ai e tupato te tangata kei pangia ia ete rewharewha; i kore ai hold e tiaki ia ia ina pangia ia e tana mate. Kite reo tohunga kore ote Iwi, te putake ote mate nci he matao: ara he noho i te wahi matao, ho noho i roto i nga kakahu maku, he noho i roto i nga hu maku, he noho ranei i tetahi wahi e pupuhi ana te hau. Ka tapaia tana mate ete reo nehera ote pakeha, he “cold”, ara, he “matao”, he “makariri”. I runga i ten a whakapono, ka whakaarohia e te kuare, ko te rongoa pal he tahu ahi i ro where, ka pa i te tatau, i te mataaho, i nga wini, Ida mahana ai, a, kei urn mai hold te anu ki roto i te whare. Engari i alma pa tata atu ano te matao kite putake oto mate nei. Ko tone tata tenei. Ka whaka-ngoikoretia e ia te tin ana ote tangata. Kaore ano i pangia te tangata ete mate nei ka papangia nga wini, nga tatau. Ka ngongo te tangata tona wahine, me on a tamariki ite hau kino. Ka whakangoikoretia te tinana. Hei te taunga mai o nga purapura ote mate nei ki roto i te ihu o te tangata kua heke te kaha o tona tinana i te ngongonga ite hau kino ka whai pakiaka ana purapura. Ka rongo taua tangata i te rereke. Kua pangaia ia e te rewharewha. Kua tipu nga purapura nei ki roto ki tona ihu. Te ingoa o nga purapura mate nei he “disease germs”, he “microbes”, he “pathogenic organisms”; ara, he purapura no te mate. Kite kore enei purapura e to ki roto ki tetahi tangata, kaore ia e pangia e te rewharewha kaore nga purapura nei e kitea e te whatu tangata nei. He tino pakupaku rawa aua mea. Otira kei rare noa atu ite pakupaku. Ma te microscope anake ka kitea. Me tango tetahi kora o te hupe o te ihu o te tangata pangia houtia e te rewharewha ka whakamaturu ki runga maramara karaihe; ka mutu ka rara kite mura ote “spirit lamp” Ida maroke ai; hei muri i tena ka puru ki roto i te wai-puru (methylene blue) ; hei muri i tena, ka horoi kite wai matao. Ka tain ano ka whakatakoto ki raro ite microscope Ida tirohia. Ka kitea aua ngarara, e putu ana, e ngaweki ana, e oreore ana. Kua puru ratau ite wai puru (methylene blue). Kua whakataua e te Ropu Tohunga puta noa i te ao, ko nga ngarara nei te putake o te rewharewha. Te puiaki o te hanga ngarara nei ko nga wahi kore hau, kore ra, wahi pouri. E mate mate ana ratau i te mahana ote ra, i te hau pai hold. Kei nga wahi katoa ratau e ngaweki ana, e rere haere ana, e puhia haeretia ana i roto i te puehu kei te maha nga miriona o aua ngarara e tan ana ki roto i te ihu o tena, o tena. Engari, kaore e pangia katoatia ana. Ko nga mea anake kua ngoikore i te hau kino, e titi o ratau purapura ki reira.

HE MATE RERE.

Ho mate rere to rewharewha. E rere ana to rewharewha oto cane ki tona wall me ; o te tamaiti ki tona hoa; o tetahi o to whanau ki otahi. Koi te mamma katoa tatau ki tenei ahua oto mate nei. Ivi te nga atu to mea mate ki rote kite ihu ote men ora, ka pangia ete mate nei. Kite noho huihui te whanau i roto Ite ruuma kotahi, ka pangia katoatia ratau. Kite noho huihui te iwi iroto i tetahi Whare Eunanga, a, he rewharewha to tetahi. to ctahi ran 01, me to kati ote tatau, tae noa ki to mataaho ito tuarongo, ka pangia tana iwi katoa, tana manuhiri ranoi. Koianei e katia nei e te Tari o te Ora, nga whare Tiata, nga whare Pikitia, nga whare kura, ara nga whare huihui katoa i ima wa e pa mu ana ngamaterere. Ac he mate rere te rewharewlm

“KA PUTA TE AHOAHO, KEI MURI TE TANIWHA.’

hj hara te rewharewha ite mate patu tangata. Na reira ka whakahawoatia o to tangata; ka kiia he “rewharewha noa.“! Engan he kai karanga ia i nga mate taumaha, patu tangata hoki He rite la ki to mango paku nei kite ahoaho. Ho kai whakaatu no to ani vi-ha kei muri: ma to taniwha ke e patu to tangata. hi te kore e tupato te tangata c pangia ana e te rewharewha ka nuku laeie tana mate ki te bronchitis, ranei, kite “pneumonia” ranei, kite pleurisy ranei, kite “empyema” ranei, ki to “mate kohi ranei, ki to “chronic bronchitis” ranei, ki te “emphysema ranei. Ma tetahi o enei ta raua tangata e patu. Ki te rougo tatau kua mate a mea i te pneumonia, i timata mai tona mate i. te rewharewha; kiia mate ranei a mea ake ite “pleurisy” ; i timata mai i te rewharewha kua mate a wai ake i te “acute bronchitis” ; i timata mai tona mate ite rewharewha. Kua mate a mca tangata ite Kohi ; i timata mai tona mate ite rewharewha. No reira koi whakahawea ki te mate paku nei ki to rewharewha.

This article text was automatically generated and may include errors. View the full page to see article in its original form.I whakaputaina aunoatia ēnei kuputuhi tuhinga, e kitea ai pea ētahi hapa i roto. Tirohia te whārangi katoa kia kitea te āhuatanga taketake o te tuhinga.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi

https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/TOATAK19270901.2.9

Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka

Toa Takitini, Issue 73, 1 September 1927, Page 647

Word count
Tapeke kupu
1,122

"REWHAREWHA." Toa Takitini, Issue 73, 1 September 1927, Page 647

"REWHAREWHA." Toa Takitini, Issue 73, 1 September 1927, Page 647

Log in or create a Papers Past website account

Use your Papers Past website account to correct newspaper text.

By creating and using this account you agree to our terms of use.

Log in with RealMe®

If you’ve used a RealMe login somewhere else, you can use it here too. If you don’t already have a username and password, just click Log in and you can choose to create one.


Log in again to continue your work

Your session has expired.

Log in again with RealMe®


Alert