TE KAWANA-TIANARA I TE AUTE.

Toa Takitini, Issue 56, 1 April 1926, Page 378

TE KAWANA-TIANARA I TE AUTE.

KO te Hatarei te 27 o nga ra o Maelie nei ka tae mai te Kawana-tianara me tona hoa wahine ki Te Aute. Ko te haere mai nei, he whakatakoto i te kohatu o te kokonga o nga whare hei whakaoti i te kareti katoa. Kua oti noatu nga mum a moe, nga karaihe ruuma, mete whare-kai. Ko te wahi e toe ana ko te Assembly Hall me etahi o nga ruuma mo nga karaihe. No tenei ra, ka hui mai te Pihopa o Waiapu me nga Minita pakeha Maori, me nga tangata whakaaro ki Te Aute, pakeha, Maori. Na te Pihopa i whakahaere te karakia. I waeuganui o te karakia, ka whakatakotoria e te Kawana-tianara nga kohatu e rua, kotahi he reo Ingarihi, ko tetahi he reo Mori. Ko nga iuhituhi enei kei runga i ana kohatu:—

INSCRIPTIONS ON THE STONES. Hei tohu whakawhetai ki te Atua mo ana manaaki i tenei kareti mete whirinaki ki nga mahi tohu a to tatou Matua i te rangi ka whakatakotoria tenei kohatu e Tianara Sir Charles Fergusson, Baronet, e te Kawana-tianara o Niu Tireni. I te 27 o nga ra o Maehe, 1926. With thankfulness to Almighty God for the many blessings He has vouchsafed to this College in the past, and with trust in His Fatherly guidance and protection in the future, this stone is laid by His Excellency General Sir Charles Fergusson, Baronet, Governor-General of New Zealand. March 27th, 1926.

WHAI-KORERO A TE KAWANA-TIANARA. He nui taku koa mo toku waimarie ki tenei mahi nui i teaei ra, ko aku kupu ki a koutou ki ngatamariki o Te Aute, ahakoa pakeha, ahakoa Maori. Kia kaha kite hapai ite ingoa pai o to koutou kura. Kaua hei mahara ki a koe ake e ia tamaiti, engari kia mahara ki to iwi nui tonu. Rapua te ora mo te iwi nui tonu. Tamariki ote iwi Maori, kaua hei wareware ki nga korero a o koutou matua, e whakaatu nei mo to koutou marama, mo to koutou toa, mete maia kite kau mai i nga moana. Kia man hoki nga tamariki pakeha ki nga kaupapa, i nui ai te Ingarihi kia kaha kite manaaki i to koutou Tominiona. Kia kaha kite rapu ite maramatanga hei whakapiki ito koutou iwi Maori. Tera atu te roanga mete pai hoki o nga korero ate Kawana-tianara. Ka mutu te karakia, ka tu atu a Mr. Russell, te tiamana o te Poari oTe Aute, ka mihi kite Kawana-tianara, me nga kupu e tika ana ki nga tamariki o te Kareti. 1 rauri i a ia ka tu atu a Hori Tupaea. Ko etahi enei o ana kupu:—“ Kei te mihi atu ahau ki a koe e te Kawana-tianara, mou ka tae mai nei kite whakatakoto i enei kohatu. Ko te wawata nui, kia pera hoki te ahua o to whakatakoto i tenei kohatu, mete kohatu ite moemoea a Hakopa. Kia kite hoki a matou tamariki i te maramatanga o te Atua e piki atu ana, e heke iho ana hei manaakitanga mo te iwi Maori. Ki a au nei, ko te pa whakaora tenei o te iwi Maori, ko Te Aute Kareti. Ko te hawhe tonu o nga whenua i tapaea nei hei oranga mo Te Aute Kareti, na toku tipuna na Te Hapuku i tuku.” I konei ka huri iho nga mihi a Hori Tupaea ki nga tamariki ote Kareti. Kia man ki to koutou Maoritanga. Ahakoa pe-

hea te nui o nga taitara e riro mai i a koutou i runga i nga huarahi o te matauranga, kia mahara, ko o koutou toto he Maori tonu. Kia nui te aroha ki o koutou toto Maori. Aku tamariki, aku mokopuna, kia kaha. Hapainga tikatia e koutou te ingoa pai o Te Aute.” No muri iaia ko Apirana Ngata. Ka mihi ki te Kawanatianara, me tona hoa, he te Poari o Te Aute, me nga tamariki o te kura, katahi ka huri te nuinga o ana mihi ki nga tamariki tawhito oTe Aute. I whakaatu ia, ko te whare hui o te Kareti, ka hanga Maoritia a roto, ara nga heke, nga tui, me nga whakairo. Ma te Tai-rawhiti e peita nga heke, ma ratou ano hoki e mahi nga tukutuku. Ko nga whakairo me tuku ma Te Arawa. Ka inoi ia ki nga tamariki tawhito o Te Aute, ki nga rau tamariki o ia wahi o te motu, kia whai-whakaaro mai ki tenei mahi. Ko tona hiahia, kia rima pauna ma ia tamati tawhito, hei tuku mai ma tena ma tena hei aroha ki to ratou kura, kia waiho ai ma taua moni e whakarite nga raruraru e pa ana ki nga mahi whakairo.