E HIRUHARAMA!

Pipiwharauroa, Issue 28, 1 June 1900, Page 2

E HIRUHARAMA!

( Na Reweti T. Mokena Kohere. )

I te rongorongo tonu o te taringa i nga korero o te whakapaenga o nga pa o te Ingarihi e te Poa, o Reirimete, o Kimari, o Mawhekingi he mea pai pea kia whakaaturia ki nga kaikorero o 1 Te Pipi,’ nga whakapaenga nunui o mua hei whakariterite ma te whakaaro ki nga whakapaenga o enei ra. Ko te whakapaenga o Hiruharama e Taituha i te tau 70 i muri iho i a te Karaiti, hei tuatahi, a me titiro hoki tatou me kore e kitea he whakaakoranga ki a tatou i roto i taua matenga whakaharahara o nga Hurai ote iwi whiriwhiri ate Atua. Ko Hiruharama, ko te Pa Tapu, te pa rongonui atu, tetahi hoki 0 nga pa tino tawhito atu ite ao. I rongonui ai, ehara i te mea na te ripekatanga o te Mihaia ki reira anake na te mea ranei ko te pa tera i whanau ai te Kongo Pai, engari na ona korero whakapapa iho o nehera a taea noatia mai tenei ra. E whakaaturia ana ete Paipera e etahi atu pukapuka hoki kua maha nga whakapaenga me nga whakahoronga; nga whakahoronga me ngawhakaarahanga o Hiruharama, a i tenei ra kei te tu ano, kei te tatari kite ra e haere mai ai tona Ariki. I tiwarawaratia tona kaupapa e te hoa-riri, i whakatongia kite tote kia kore te kai te tarutaru e tipu, otira kei te tu tonu ia, kei te tumanako tonu kite ra o tona whakamarietanga. Te whakapaenga whakamutunga i Hiruharama na Taituha, tama a te Emepara o Roma, kingi hoki o Roma i muri mai i tona matua. E tu ana te hakari o te Kapenga i taua wa, e popo ana hoki te tini o te Hurai o nga wahi katoa kite patu whakahere ki a Ihowa. E kiia ana e 3,000,000 Hurai i roto o te pa, e 23,000 tangata mau patu —he ope nui he ope kaha me he mea i kotahi te whakaaro, tena koa i te puhaehae ka wehewehe e toru nga rangapu ; whakahaere noa ana tena i tana tikanga, tena i tana tikanga, a te tukunga iho he mate. Ahakoa ra, itu ano te ringa o nga Hurai; i nuku atu ite wha marama te whainga a nga hoia o Roma kia horo a Hiruharama, katahi ano ka horo. Hui katoa nga tangata 1 mate 1,100,000, e 97,000 i whakaraua, i mauria ki Roma hei pononga hei panga ki nga kararehe matakana i nga ra takaro a Roma: ko nga morehu i rere ki nga maunga, i huna ki roto i nga ana ote koraha. E kiia ana ite nui o te maringi o te toto poko tonu atu etahi whare wera! He mano ta te hoari i patu ai, he mano ta

te mate kai ta te mate uruta i aumiki ai. I te paunga o nga kai ka puta ki waho o nga parepare kite kato tamtam hei pupuri i te manawa ; tena koa ko te hoa-riri kei te whakamokamoka mai. E mate ana i ia ra i ia ra i waho o nga parepare e 500 i te tawhainga atu kite ran puha; i ripekatia ki waho o te pa, a na wai ra kaore he rakau hei ripeka. I te paunga o nga tamtam ka timata te kai i o ratou parekereke, i nga hiako i hangaia ai o ratou whakangungu-rakau, a kai rawa i te tamtam maroke. Kotahi te wahine i tunu i tana tamaiti hei kai! (Tirohia Tiu. xxviii. 47 53 ; 2 Kingi vi. 28, 29.) Ko te weranga o te Temepara tetahi raea nui, i mamae ai te ngakau o te Hurai, i mutu ai hoki to ratou tumanako kei te haere mai te Mihaia hei whakaora i a ratou i tenei mate nui whakaharahara. I puta te kupu a Taituha kia orate Temepara, hei aha ki tetahi hoia tahuna ana. I te horonga o te Temepara ka rangona te tangi, te aue a te wahine, he tini te tangata i mate; ko nga oko koura o roto me era atu mea tapu i whaaoria e te hoia. He tino aroha, he wetiweti nga korero o te matenga o Hiruharama. I a au i Poihakena i kite rawa au i te whakaahua o Hiruharama, he whakaahua tino pai atu ; kaore i tuhituhia ki runga pukapuka, engari he oneone tonu, he kohatu, he rakau, (the cyclorama.) He whare nui te whare i tu ai tana mea, i kapi katoa te whare. Tangatanga ana te matakitaki atu, ki nga whare nga whare nunui, nga whare ririki, te Temepara— ki nga maunga, ki nga awaawa, ki nga wai, ki nga puna, ki nga huarahi, ki nga taiapa, ki nga ana o te hunga repara, ki nga tangata me nga ope e haere mai ana i etahi atu pa; kite titiro atu ano ko ta te Atua i waihanga ai. No mua atu i te whakapaenga taua ahua. I kite ano au i te Puke ki Kawari, mete Kaiwhakaora e iri ana i runga i te ripeka, ko nga tahae ki matau ki maui: ko Meri kite take o te ripeka, ki nga waewae o tana tama tangi ai. Ko te whakaahua tera o Hiruharama te pa i poropititia nei e te Karaiti: “A ka whakahoroa koe ki raro, me o tamariki i roto i a koe ; e kore ano hoki e waiho tetahi kamaka i runga i tetahi kamaka i roto i a koe; no te mea kihai koe i matau kite wa i tirohia ai koe." ( Ruka xix. 41 —44.) Tirohia Ruka xxi. 20 Kaore pea nga Hurai i mohio kite tino taumaha o ta ratou kupu ki a Pirato i a ratou e takare ana kia whakamatea to ratou kingi, to ratou Mihaia, i karanga ai ratou, “ Hei runga ona toto i a matou, me a matou tamariki.” E te iwi matapo, e te iwi whakaaro-kore

ka karangatia te mate, te waiho ma te mate e haere max! E37 tau i muri iho ka whakaritea ta ratou karanga, a inaianei kei te ao katoa a ratou tamariki e marara ana, e tukinotia ana, e whakamatea ana, Ko to ratou Ariki i mohio kite kino ote mate ina whakapangia mai ki a ratou, na reira ia i tangi ai mo Hiruharama, i mea ai;— “ E Hiruharama, e Hiruharama, ano te tini o aku meatanga kia whakaminea o tamariki, kia peratia mete heihei e whakamine nei i ana pi ki raro i ona parirau, a kihai koutou i pai! ” Otira tera ano te wa kei te haere mai e whakawhaititia ai e Ihowa tona iwi tawhito, e mohio ai ratou kua tae noa mai to ratou Mihaia i haere mai nei ki a ratou a kahore i manakohia e ratou, tena ko te hunga i manako ki aia Hurai tauiwi ranei i meinga hei tamariki ma te Atua. E nga tauiwi Maori ko te hinganga o nga Hurai he taonga ki a tatou, engari kia tupato, tukua te whakapono kite ngakau kaua e waiho i nga ngutu piri ai. “Na kihai nei i tohungia nga manga tupu e te Atua, kia tupato kei kore pea koe e tohungia.” ( Roma xi. 21.)