NGA RETA KUA TAE MAI.
Kite Etita o te Kupu Whakamarama ; - Ehoa, kua kite ahua i te reta a Nikora Tautau i perehitia i roto i te Kupu Whakamarama mo te marama o Huraa. E rua nga take i mahue ai i nga tangata o Waikato te Whakapono. Tenei tetahi o nga take (kite korero a Nikora) :—“ No te ata ote Ratapu ka tae ki Rangiaohia ko te kainga tera. o koroheke o nga tamariki, o nga wahine, katahi ka puhia kite pu, ka tahuna oratia te tokomaha kite ahi i roto i te whare kotahi. Ko te take tenei i mahue ai te karakia ki te Atua nui o te Rangi.” Ehoa o te Etita, he kupu .nui rawa tenei hei tirohanga iho ma tatou. Mehemea kite kore e whakamaramatia taua kupu, tera nga Maori kua kite nei i aua korero, e whakaaro, i ata tahuna oratia aua tangata e nga hoia a nga Pakeha. Ka waiho ai taua whakaaro hei kinonga mo ratou kite whakapono hold ; kawea mai nei e te Pakeha. Ehoa, e te Etita, kua kite nei nga tangata i nga korero a nga Maori mo taua raruraru, kati, he tono atu tenei kia perehitia hoki e koe nga korero a tetahi o nga Apiha (officer) o nga hoia pakeha i uru nei ki roto ki taua whawhai. , Kua whakapotoina e ahau nga korero kei kore e uru ki to pepa. Ko enei korero katoa na taua Apiha :, —“ I kite ahaui a Kanara Nikihana (Colonel Nixon) me etahi Apiha e tu mai ana i tera taha o nga whare. Katahi ahau ka haere atu ma waenganui i nga whare ki a ratou. I ahau e haere ana, ka karanga mai ratou ki ahau. Kaore ahau i ata rongo atu i a ratou kupu. Haere tonu au. I ahau e haere ana, ka 'kite ahau i tetahi turupa i te whatitok a o te whare. I mahara ahau e tuturi ana, e titiro atu ana ki roto. No taku tatanga atu kite whatitoka,he maharawangapakutanga mai o nga pu ki ahau, engari kaore au i tu i nga mata. Kua kite atu au ko te turupa e tuturi ra kua mate ke. He Maori katoa hoki nga tangata o roto o te whare i paku mai nei nga pu, Katahi te Kanara ka karanga mai ki a maua ko te Kapene (Captain Walmsley) kia tomokia taua whare. E rima ano putu te
teitei o taua whare. Me tuohu rawa te tangata ka uru atu ai ki roto. Kua mohio noatu au ko te mate matou mehemea ki te tohe matou kite tomo itaua whare. Engari e taea te aha i te mea kua puta te kupu a te Kanara kia tomokia. Nana tonu matou i arahi. He pitara katoa i roto i o matou ringaringa. Te taenga atu ano kite whatitoka, katahi ka puhia mai matou: tu rawa te mata kite Kanara. Mate tonu atu ia. Katahi matou ka pouri rawa mo te matenga oto matou Kanara. Te kitenga o nga hoia kua mate te Kanara, katahi ka mea ratou kia tomokia ano te whare, Kaore i taea. E wha atu hoki o matou hoia i mate. No te taenga mai o nga hoia tuturu, ka riro ma ratou e toiro taua whare. Kaore hoki i taea e ratou. (Ko taua whare i hanga ki runga ki tetahi rua. I roto ite rua nga Maori e pupnhi mai ana). Kotam te pakeha i oma tonu atu, no te taenga atu kite whatitoka ka hinga whakamuri, mate rawa. No tenei katahi ka tahuna te whare kite ahi. Ka puhia hoki te whare, pena me te ua te mata e rere ana. Kua mahara katoa nga pakeha kua matemate katoa nga Maori o taua whare. Na, e te Etita, ka kite tatou i te ahua o tenei whawhai me nga mate o te taha pakeha He mea tika kite ture ate Pakeha, ate Maori hoki, ki te pupuhi tonu i te pa kaha, i te whare ranei, i nga wa o te pakanga mehemea ki te kore te hoa riri e tuku i to ratou kainga. I pera ano te tikanga i te pakanga a Wiwi ka a Tiamane i enei tau kua pahure ake nei. Mehemea he wahine, he tamariki, i roto i taua whare, na te tohe tonu o nga Maori i mate ai ratou, ehara i te mea i ata tahuna e te Pakeha, k'aore hoki nga Pakeha i mohio i reira ratou. Heoi, na to hoa aroha na te Pakeha. Han Pakaone. Nelson, 18/8/98.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH18980801.2.8
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 6, 1 August 1898, Page 6
Word Count
758NGA RETA KUA TAE MAI. Pipiwharauroa, Issue 6, 1 August 1898, Page 6
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.