NG Ā PUTANGA REO M Ā ORI
He nui tonu nga putanga-a-wa Maori kua kitea e te Taura Whirl i nga marama tata nei. Ko te nuinga o nga tuhinga he reo Pakeha, engari he wahanga ano e Maori ana te reo. No te kitenga tuatahitanga atu, ka paku hiki ake te manawa i runga i te whakaaro ma nga korero Maori o roto e whakatairanga te reo.
Engari no te ata panuitanga atu, kaore i taea te kore e ahua kiwakiwa. Ko te ahuatanga whakatuatea mai ko te he o te reo Maori i puta. Kei te wharangi reo Maori tuatahi o tetahi, i he katoa te whakatakoto. Hurihia ana te wharangi, ehara, ko taua ahua ano! Kaore i kitea tetahi tuhinga kotahi i tino tika, i ahua tika ranei.
Ko end ahuatanga katoa i kitea: Mo te taha'Jki te tuhi: He hapa patopato noa iho. (*amotu = matou?, whaku = whakau) $ He wehenga kupu i nga wahi me kotahi te r - : kupu (* kai Tuhi = kaituhi, *poro poro ake = poroporoaki, *rere nga = rerenga, *Ao-Ka n Hiwa Hiwa =ao kahiwahiwa) © ■ He hononga'kupiTi nga wahi me noho wehe (*ite - i te, *kite - kite, *enga = e nga) $ Mo nga oropuare roa: he tohuto to etahi, he purua to etahi, karekau noa iho to te nuinga. Kei etahi putanga ans kei te kaha te whakapotaetia o nga kupu kite tohuto, engari ko te mate hoki ka peratia i nga wahi e tika ana kia noho potae kore! Nawai i he, ka he ke atu. (*panui = panui, *roopu = ropu, *mena = mena, *manaki = manaaki, *katoa =katoa, *Tahuhu = Tahuhu) Mo te taha kite pai ote reo: © Haunga nga tikanga tuhi, ko tetahi ahuatanga tino whakamaniore mai ko te ahua kite reo ano. Kua kore nei i kitea he korero e hiki ake ai te poho, hei whakaongaonga i te hinengaro. Whakapahi ana tern. : - ''
E kore pea e taea e te Taura Whiri te reo o tena, o tena te whakahohonu ake. Engari pea ko te takoto o te tuhi ka taea te whakatikatika atu. I penei ai te korero na te mea kei t 5 matou tari a matou ake tikanga tuhi hei tohatoha atu ki nga tangata e kimi huarahi ana e pai ake ai ta ratou whakatakoto korero. Ki te plrangitia enei tikanga tuhi (me nga whakamarama, whakatauiratanga kite taha) me whakapa noa mai ki te Taura Whiri.
Kati, he tangi nonoi atu tenei na te Taura Whiri ki a koutou, nga kaiwhakaputa tuhinga reo Maori. Kia tika ra ta koutou whakamahi i te reo! Mena ka rite tonu te puta he mai, ko te ara whano tera kite haumua, kite po. Kaua tatou e riro ma toupiore, ma taringa pakura ranei to tatou reo e takahi, e kohuru.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/MUKA19930101.2.7
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Muka, Volume 6, Issue 1, 1 January 1993, Page 5
Word count
Tapeke kupu
453NGĀ PUTANGA REO MĀORI Muka, Volume 6, Issue 1, 1 January 1993, Page 5
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Te Taura Whiri i te Reo Māori: Māori Language Commission is the copyright owner for He Muka. You can reproduce in-copyright material from He Muka for non-commercial use under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) licence. Material in He Muka is not available for commercial use without the consent of Te Taura Whiri i te Reo Māori.