TE PIRE HOU MO TE POOTI WAIPIRO.

Kopara, Issue 10, 1 July 1914, Page 5

TE PIRE HOU MO TE POOTI WAIPIRO.

NO te Turei te 21 o nga ra o Hurae nei ka whakahaerea tenei Pire ite Paremata. Mehemea ka pahi tenei Pire kua kotahi tonu te pooti ma te Tominiana katoa mo te turaki mo te whakatu tonu ranei i te waipiro kua kore e penei i nga pooti o enei tau kua hori ake nei ara i nga pooti takiwa. Ite whakahaerenga o tenei Pire i te Paremata hokotoru o nga mema Maori i pooti kia kore taua Pire e pahi, ko Apirana T. Ngata anake i te taha whakatu. HE WAS A WHAKAHE, I haere he waea whakahe ma etahi o nga mema o te Kotahitanga o nga Tamariki o Te Aute e huaina nei inaianei ko te “ Ropu Maori o te Ao Hou” ki taua hunga tokotoru mo ratou i rere kite taha whakahinga i taua Pire. Ko Te Rangihiroa raua ko Parata kaore i whakahoki mai i nga waea whakahe ki a raua, ko Pomare anake te mea i utu mai i nga waea ki a ia. Ko nga waea enei me nga whakautu mai e whai ake nei:— “ E tino pouri ana enei mema o te Ropu Maori o te Ao Hou me “ era atu hoki e whai nei kia piki to tatou iwi Maori i te kitenga iho “ i pooti koutou kia hinga te Pire Hou mo te Pooti Waipiro. Kei te “raupatu ano koutou i nga kaupapa oto tatou Ropu. Tenei ka “ noho tumanako atu te ngakau kia kaati iho i kona tena whakaaro “ o koutou kaua i nga pootitanga e rua kei te toe atu.” (Hainatia) Wi Paeaire Rangihuna. Waea whakautu a Pomare : “ Kei roto koe ite pouritanga e kuhu ana. E 950,000 pauna nga “ moni hua e puta ana kite Tominiana iia tau iia tau i runga ite “mahi hokohoko waipiro. Tena e whakaae ranei koe kia takengia “ nga whenua o te Maori kia ea ai taua moni ka ngaro nei ina hinga “te waipiro ; ka pai ranei koe kia tu he whare mahi tahae ite wai- “ piro ; ka whakaae ranei koe kia whakakorea atu te wai whakahau- “ rangi i roto i nga whare-karakia ; ka whakaae ranei koe kia tupu “te mahi hokohoko tahae ite waipiro; ka whakaae ranei koe kia “ waiho to tatou Tominiana hei whakamatakitakitanga ki nga iwi o “waho hei mea mai ma ratou e ina hinga te waipiro katahi te “ whenua rereke kore e whakawhirinaki ki ona ake iwi mo te ahua- “ tanga kite ata kai i tenei kai ate waipiro.” (Hainatia) Pomare. Whakautu i tenei waea:— “ E miharo ano au kite mama o take. Ko te take tino kino “ tenei e patu nei i te Maori inaianei ara ko te patu a te waipiro. “ Kei te tu nga whare mahi tahae i te waipiro inaianei a tera ano “ pea ka tu tonu ahakoa hinga te waipiro engari ko nga mate hei “ rite mai ki nga mate onaianei i te wa e tu nei te waipiro kaore. “ He Ture mo te waina kia inumia i roto i nga whare-karakia kaore “heraruraru mo tena. He Ture ano mo nga wai whakahaurangi “ kia inumia e te tangata hei rongoa ara i runga i te whakahau a te “Takuta. Kei te wareware pea koe e hara i Niu Tirani anake e “ whai nei kia hinga te waipiro i te mea e 9 nga Porowini nunui o “ Amerika kua tino maroke tenei kai i reira a he huhua nga whenua “ o Oropi kua tata te maroke. Kaore itehe te pouri o enei mema “ o te Kotahitanga mo tena mahi a koutou.” (Hainatia) Wi Paraire Rangihuna.

Whakautu a Pomare : “ E hari ana au e whakaae ana koe ki taku tatai korero engari e “ pouri ana au kaore au e kaha kite hoatu mihi ki a koe. Kore rawa “ tetahi patai kotahi aku i hoki mai i a koe. I patai au ki a koe “ mehemea he kino tenei mea ate pa kau atu kite waipiro mehemea “ he kino kati kaore e tika kia inumia i roto i nga whare-karakia. “ Pewhea to whiriwhiri i waenganui i te merekara a Te Karaiti ara “ i tana hanganga waina i te whakahau hoki e mea ra " Inumia tetahi “ waina iti mo tou kopu" mete tino whakakore atu ite waipiro? “ Kaore ano kia wareware ia au nga Porowini egi Amerika. Kua “ tae katoa au ki ena wahi a ko a aku kanohi i kite ai i reira koiano “ ena ko nga mea e kino nei kei puta i konei ina tino whakakorea te “ waipiro. Kaore aku wehi kite pooti i runga ita toku ake hine- “ ngaro i whakaaro ai mete maramatanga hoki i homai ki au. “ Kaore au e riro i to te tangata whakaaro.” (Hainatia) Pomare. Whakautu o tenei waea;— “ Kaore he tangata kotahi ite whakahe kite inumia ote wai- “ piro i runga i ta Ture i whakatakoto ai engari ko te mea ke e “ whakahengia ana ko nga mate e pa mai ana i ta te korokoro kawe- “ nga. E tika ana kia rapua etahi huarahi e kore ai enei mate e “ pa. Hemea whakamiharo rawa tenei ara to taenga ki nga Poro- “ wini ego Amerika i te mea no muri ke mai nei i to nohanga i “ reira te maroketanga o nga Porowini tuatahi e ono; a no enei tau “ ano e rua ka taha ake nei ka eke kite iwa.” (Hainatia) Wi Paraire Rangihuna. Whakautu a Pomare: — “To whakapa e whakapa mai na koe he hua no te tangata “whakaaro kino pena i a koe na, a me nohopuku me taunu he “ whakahoki tika mo tena tu whakaaro.” (Hainatia) Pomare. Tera atu etahi o nga waea engari ka mutu i konei to Te Kopava kaha kite hari inaianei. Kati ano pea ina hoki kua tino riri taku hoa a Pomare. Pai ake mei nohopuku mai ia i te timatanga pera me Te Rangihiroa raua ko Parata: engari raia tera tokorua he hunga marama, he hunga korero pono.