Ko nga rongo mai o Waiapu he rongo riri. Kua hinga ano nga parekura i muri mai nei. Erua nga ra i whawhai ai. I te 17, i te 18 hoki, o nga la o tenei marama ano ka whakaekea te pa o te iMokena ratou kouga hoia pakeha e te Hau Hau. Kokiritia ana e te pakeha raua ko o ratou hoa maori, ka whati te Hau Hau; hinga iho o te Hau Haute kau ma iwa, mate rawa—he tokomaha nga raea i tu a kiko. Ko nga mea i mate o te taha Kawanatanga kotahi te maori i mate rawa, tokorua nga mea i tu a kiko. Toko toru hoki nga pakuha i tu a kiko—pai noaiho. Kotahi te poropiti o te Hau Hau me nga tangata tokotoru no Taranaki mai i mate rawa i taua riri ano. Ko Patara me tona wahine, me o raua hoa tokowha, i oma ki Raukokore, ki Opotiki ranei. Ka nui te rawe o te mahi o te hoia ratou ko o ratou hoa maori; ka hui tarawa nei riri, ma te aha e whai! Katahi ka kitea e te Hau Hau kaore ratou e taea te whakaora e to ratou atua parau i roto i te riri. Heoi, katahi ka anga ka korero parau he tokomaha o te taha Kawauatanga kua mate i a ratou. Ko ta ratou tikanga ia he huna i o ratou mea e mate ana. Kaore, ki te taha Kawanatanga kaore he hunanga, kaore hoki he matakutanga. No te timatanga o te riri ki Waiapu tae noa mai ki tenei riri o muri nei e rima te kau ma whitu o te Hau Hau i mate rawa. No te taha Kawanatanga te kau ma rima i mate. Kotahi to te Hau Hau i mate, he nui nga mea i tu a kiko, na te mata o te pu repo o runga o te tiraa manuwao o te Ikiripi i puhia ki roto ki to ratou pa ki Pukerimu. Ko taua tu mata ka rere atu i roto i te pu ka tae ki tona wahi ano i whakaaro ai nga kai pupuhi kia paku, a, ka paku—ka mate te tangata i te maramara, i nga mea hoki o roto o taua mata. Ko Iharaira te Hokomau me ona tanga-
ta kotahi rau no te Kawanatanga anake. Ko Raniera me ona tangata e 200 o Tuparoa no te Kawanatanga ano. Kotahi rau e whitu te kau nga tangata o te Mokena kei Waiapu. E whitu te kau hoki nga tangata o te Kawanatanga kei te Mawhai. Kna rongo hoki raatou ko Arapeta, tuakana o Henare Potae, no te Kingi maori i mua, inaianei kua rere mai kite Kawanatanga. Ko nga maori o te Kawanatanga kua oti te whakawhiwhi kite pu, ki-te paura inaianei. Ko nga kainga katoa i taea ai a te Makarini kanui te whakamihi a nga tangata maori ki a ia; ara, kite « hakakite, kite whakaara waewae. Ko Ngatiporou me era atu iwi i \vhakarongo ki nga korero a Patara, i tuku hoki i o ratou tinana kia arahina e ia kite mate, ka nui to ratou kuare. Rite tonu to ratou kino ki to nga kai kohuru i a te Wakana i Opotiki; ara, ki to ratou tukunga i tana tangata kino hei kai arahi i a ratou. Takahia ana e ratou nga Ture o te Atua Pono, o te tangata hoki. Ko a ratou mahi ko nga mahi a Hatana, e haere noa ana e whakawai ana i te tangata kia mate. Ahea rawa ra mutu ai te whakamana a enei iwi ki nga mahi porangi o Taranaki ? No inaianei nga tangata o Ngatiporou i kuare rawa atu ai kite karanga i a Patara kia haere mai ki o ratou kainga—a, tona tukunga iho he mate ki a ratou. Ko nga tangata o Taranaki i mate nei i te pakeha ki o ratou wahi ano e haere nei ki nga iwi o te motu nei whakakino ai kia rite tahi te mate ki to ratou.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/WAKAM18650729.2.3
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Waka Maori, Volume III, Issue 56, 29 July 1865, Page 9
Word count
Tapeke kupu
671Untitled Waka Maori, Volume III, Issue 56, 29 July 1865, Page 9
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.