HE KORERO NO TE HAERE KI WAIKATO, A REIHANA KIRIWI,

Waka Maori, Volume II, Issue 28, 25 June 1864, Page 2

HE KORERO NO TE HAERE KI WAIKATO, A REIHANA KIRIWI,

HE RANGATIRA NO TE RARAWA KI MANGONUI, I ROTO I NGA RA O PEPUERE, 1864. Mangonui, Maehe 7, 1864. KO TA MATOU HAERE KI AKARANA. E RUA o matou po kite moana, ite tekau o nga ra ka u to matou kaipuke ki Akarana, ko te whare i noho ai matou ko te whare o te Ropiha, no te 10 o nga ra i noho ai matou ki reira ; ite 12 o nga ra ka haere matou lcia kite i a Te Kawana, tae atu matou kite marae o tona "whare, ka puta mai te hawini, ka mea mai kia matou, me haereere matou i te kari, kia mutu te korero a Te Kawana raua ko Te Tianara ka haere atu ai kia kite i a Te Kawana; ka haereere matou i roto i tana kari a tae noa ki tehawhe o te tekaumarua, ka puta mai ia, ara, a Te Kawana kite kari, ka kite i a matou, ka oha mai ki a matou, ka mea mai;—" tena ko koutou e te whanau." Ka titiro atu matou, kihai matou i matau ko Te Kawana. Heoi ano ka rite te taima ka-karangatia matou tokowha, ko to matou hoa ko Te Waiti i roto ano ite whare oTe Kawana; ka haere atu matou, ka tomo atu i te kuwaha, kua noho a Te Kawana raua ko Te Waiti, ka oha atu matou, ka oha mai ia, ka hariru, ka noho, ka titiro atu, katahi ano matou ka matau, ko ia ano i oha mai nei kia matou i te kari ra. Ka noho matou, ka ui mai Te Kawana kia matou, ka mea mai—" He korero ta koutou ?" Ka mea atu matou, —" Kahore a matou korero, hepi anotemea i haere mai ai matou, kia haere ki Waikato, kia kits i te mahi a Te Tianara raua ko Tarapipipi." Ka mea mai ia, —" Ko wai o koutou kua tae ki Waikato?" Ka meinga atu, —" Ko Paora Ururoa." Ka mea mai,—" He aha tou waka i hoe ai koe i reira ?" Ka mea atu "he waka ano." Ka mea mai, —" Ka hua ahau he Tima." Na heoi ka mea mai kia matou, —" Me haere koutou ki Waikato." Katahi matou ka mea atu, —" Ekore koe e pai kia haere matou kia kite i a Waikato e noho mai i te kaipuke nei ?" Ka mea mai ia,—" E pai ana, me haere koutou kia kite." (Katahi ka tukua te tangata ki taua kaipuke). Tae atu matou e noho ana, kiki aaa te kaipuke, no-temea e 200 tangata e nohp herehere

ana i te ture o te whawhai, kia mau ra ano te rongo katahi ka tukua kia hold ki Waikato; koia ano te whaka-aroha ki taua iwi ra. To matou taenga atu ka tn mai tetahi o tiga Rangatira (ko te Tapihana), ka karanga mai kia inatou,— " Haere mai e te iwi, haere mai:" ka tu atu to matou, ka mea atu, —" Tenei te haere nei kia kite i o mahi, e pai ana nau ano irapu he mahi mau, koia i tika ai tena kupu whakarite ' nana ake ano, ngotongoto tahi; na te tangata te kai, a paraku te he,' tena ko tenei he whenua ke tenei e nohoia e koe nei." Ka tu mai ano Tapihana ; ka korero,tokotoru tangata o ratou i korero mai kia matou, heoiano ka hoki mai matou ki uta. Ko Te Waiti raua ko Te Manari o matou hoa haere kite kaipuke—ka u mai ki uta, ka whakaritea he/a«& mo matou o haere ai ki Onehunga. Ko te 13 o nga ra i whakaritea hei ra haere mo matou, otira kihai i haere, te 14 he Ratapu—te 15 kanoho ano, te 16, katahi matou ka haere ki Waikato. Ka haere matou, tokorua Pakeha ko Te Waiti, ko te Manari (he kaiwhakamaori naTeTianara); tokowha matouo te Rarawa, kotahio Whanganui, kotahi o "Waitotara, kotahi o Wairarapa; ka haere matou i runga i te pana, a, Papakura, ka kai matou i reira ka mutu; ka haere, a, tae noaki Mangatawhiri; 5 pa hoia kei reira, 39 maeroo Akaranaki Mangatawhiri; ka raoe matou ki reira, ao ake ka rate poti matou, ko Waikato tenei; i tawahi o tenei awa, ko te Kolieroa. Ko te timatanga o te whawhai ki Waikato. He hoia kei konei. Ka hoematou ka u ki Meremere he pa hoia, he pa nui no» nga Maori; kihai i riria, i whati noa atu. Ka tina. matou ki reira, ka mutu ka hoe ; tokorua nga tangata whenua i runga i to matou waka, hei tau whenua mo matou. Kahoe, a, Eangiriri (ko te pa nui tenei o Waikato i horo ia Te Tianara, 50 tangata Maori i mate ki reira, 183 nga mea ora hereherea, otiia tera auo etahi kei roto i te repo kihai i rapua); ka rua o matou ra i haere ai kahore ano i kite tangata Maori. Kei runga atu o tenei pa hoia o Rangiriri, te kainga o Te Wheoro. Tae atu matou ka noho ki reira, kahore ia i rokohina e matou ki reira; ao ake ka tae mai taua tangata (he Rangatira taitamariki, he hoa aroha no Te Kawana). Po rua inatou ki reira, i reira ka tu mai taua taugata, ka karanga mai, ka mea : " Haere mai e Te Waiti! haere mai e Ngapuhi! haere mai e Te Rarawa! haere mai e Whanganui! kia kite koutou i Waikato. Haere mai e te iwi! kahore he tangata o tenei whenua, kua mate katoa, haere mai kia kite koutou i te tauira mo tenei motu katoa." No te 19 o nga ra ka hoe matou, a, Rahuipokeka, he Pa hoia : ka eke matou i te Tima, a, Taupiri, ka wiki ki reira; i te mane ka hoe matou, a Ngaruawahia. Tae atu ki reiraka haere matou ki te matakitaki i te whare o te Tapuke, ka nui te nui, mete kara. Koia ano tepai o taua kainga—he mania tonu. Ko reira te taone o te Pakeha ; 700 hoia i reira i to matou taenga atu ai ki reira. Kihai matou i moe i konei,hoe tonu,a,Whatawhata, ka moe ki reira. Ao ake, kite Rore, he pa hoia, ka moe; ao ake ka haere matou ra runga i te poti, a, Paterangi; ka nui te kaha o tenei pa, ahakoa kaha hei aha ma Te Tianara. Ka haere atu, te Awamutu, he pa hoia, ka noho matou ki reira; ao ake ka haere matou ki Rangiaohia; aoake ka noho ano matou i reira matakitaki ai i te nui o te mate o tera whenua; mate rawa, i te hcia. E hoa ma kua tae matou ki Waikato, kua kite i te matenga o nga tangata o tera whenua; i Pukerimu matou ka whakaekea a Orakau; i tukua atu ano e Te Tianara tana kaiwhakamaori kite paki te mea atu, Ida homai nga pu,ka mate ratou; kibai i pai, muri iho ka tonoa atu ano ki te mea atu kia puta nga wahine, me nga tamariki ; kihai i pai: na katahi ka puhia ka mate j 133 tangata i mate rawa, 28 nga kainga mata, 3 kihai i tu: i kite matou i tenei parekura : i tae matou kite Tiki o te ihinga-rangi, ka hoki mai matou i reira. Na e hoa ma, kia rongo mai koutou, ka waiho nei tenei hei tauira mo tenei motu. Kite mea ka poka he whakaaro ma tetahi tangata kia pera mt; Waikato, na matua rapu ia i tetahi huarahi punga-werewere mona ki nga kapua, kia ngaro ai ia i te mahi a Te Tianara. E hoa ma, kia mau te pupuri i te ata noho, i te rangimarire, kia mau tatou kite ture whaka-te-rangi. Ka what mea nei hei whakaaionga ma tatou, kia noho ai

tatou i runga i te pai, i te aroha, Id tetahi Id tetahi. Ma Te Atua e hoatu he ngakau ripeneta ki Waikato ka puta. Heoi ano nga korero oto matou haerenga. Ko nga tangata na ratou tenei haere:— Ko Te Waiti, Tumuald o Mangonui, " Reihana Kiriwi, " Paora Urora, " TipeneteTaha, " Karaka te Kawau. Heoi ano o te Earawa, tokorua o WhaDganui —ko Te Kepa, ko Rio ; kotahi o Wairarapa; ko Raniera. I haere katoa enei kite matakitaki i Waikato.