Untitled

Puke ki Hikurangi, Issue 7, 24 May 1898, Page 5

He mea tika ano kia ata whakaaro nga Tai-tamariki kite titiro i te ahua o te Moana mete tua Whenua, tenei etahi tai Tamariki no Ngai Tumapuhiarangi no Ngai te Ao e noho ana kite taha Rawhiti o Wairarapa i te taha Moana, ko ta ratau mahi he titiro i te ahua o te Moana i te wa ano e Tamariki ana ratau tae noa mai ki tenei wa kua kite ratau henui nga wahi o te taha Moana kua rereke, kua tae rawa nga Taimaranga ki uta kite turikakoa kua neke mai te Moana, ko etahi waahi kua neke atu te Moana, e ki ana ratau ko nga wahi hohonu o mua e kore nei e haerea e te Tangata, kua maroke i naianei kua haere te Hoiho i aua waahi. He rongo korero ko Poneke kua haere ake ki runga i te tuawhenuatanga kua hoki haere atu te wai ki raro. E korero ana ano aua tai Tamariki, o nga 0 Ngai Tumapuhiarangi, me Ngai te Ao i haere etahi o ratau i te taha Moana i enei Tau ka hori nei ka tae ki tetahi one kai reira te Tima nei, a te Waitiwana i pakaru i enei Tau maha ka hori nei ki m.uri ko te wahi i tu mai ai nga paera o taua Tima, kaore e taea e te Tangata te haere ma te aio anake e tae ai te pofci ki taua Tima i pakaru nei i eke rawa kite waahi i takoto ai te Tima nei kaore i eke no mua noatu ote pakarutanga o te Tima nei ki taua one ka ngaro te kuku o taua one, to korua aua tai Tamariki ko te Ao Toariari Anaru, me Toheroa Aotea, e haere ana i runga hoiho tae atu raua kite one nei, e takoto ana kua maroke rawa a tu ko te Moana kua hoki ki waho noatu ko te Tima nei i te wahi maroke e tu ana kapi tonu i te kuku ko aua tai Tamariki nei kotahi to raua hoiho, ka kite atu i te Tima i pakaru nei e tu ana mai ite wahi maroke katahi ka haere atu kite mahi kuku ma raua he roa te haerenga atu i te mutunga o te Taipari ka tae atu kite Tima e mea ana tetahi kite heke atu kite mahi kuku ma raua, ka kitea atu te tai nei e haere ana mai i tawhiti atu 1 na te nui katahi ka oma te hoiho o nga Tangata nei ki uta e tae atu ana ki uta e tae ana hoki te tai ki uta kotahi tonu te tai ngaro ana te Tima. Te hokinga atu o te Tai, ka fcuturu ano ki tona ahua o mua, he Tai-tamariki tuturu enei no taua takiwa, i taua takiwa ano o to ratau takutai, ko tenei Rakau, ko te Karaka, e tipu ana i taua takiwa, kotahi tonu tona Maoatanga, no tenei wa, kua rua nga Maoatanga, kotahi kaiaPepuere, kotahi kaiaAkuhata, he t' .o pai te Maoa o te Karaka, he mea tine 1 enei, i timata mai te ahua, i te Tau, 18' iai te Maoa tonu i tenei wa, ko tetahi Urupa, i tawhiti noa mai i te Moana, kaati, kua tae ki taua Urupa inaianei, kite korero ano &ua Tai-tamariki. Ko te mahi a nga Tai-tamariki o Ngai-tu-mapuhiarangi me Ngai-te-ao, he Riihi i etahi Whenua Kawanatanga, he mahi hoki i nga Whenua o ratau Mstua, me o ratau ake hoki, kite whaka-noho Hipi, mete mahi kaha ano kite patu i tenei Taniwha kino i te Rapeti, kua kitea e ratau etahi ritenga e pai ai te matenga o taua Taniwha nei o te Rapeti. Hei tetahi putanga o te Pepa, whakamara-

, ,'m& ai i ta ratau tikanga patu Rapeti,. me a ( ' mahi, e whakaae ana au, a "Te Puke Ki ,7Hikurangi." kia penei te ahua o nga Tai- ' f n.ma.riki kite Riihi mai i nga Whenua Kawanatanga o nga Motue rua nei. Ko nga Whenua Kawanatanga i Riihitia nei e ratau, he mamao rawa i nga Taone, ko a ratau raweke katoa e tika ai a ratau mahi, e pikaua ana i runga Hoiho, he nui te uau a ka tae ai ki to ratau Whenua e mahi nei, 12 nga Tai-tamariki nei, tokotoru nga Kai-wha-kahaere i nga ritenga katoa e pai ai ta ratau mahi me ta ratau whakahaere ia ratau tikanga, ko nga Whenua Kawanatanga hui atu ki o ratau ake, 8. 700. me nga rerenga. Tenei hoki etahi Tai-tamariki kai te penei meenei, noNgati-rongomaiaia, meNgati-ma-hu, engari, no aua Hapu i nga Tai-tamariki tuatahi ra, he Hapil mate i roto i nga Hoko a nga Kaumatua i nga Whenua i mua, ko aua Whenua ano i Hokoa ra e o ratau matua ki te Kawanatanga, kua Riihitia mai e ratau etahi waahi mo ratau, ko aua Riihi penei te ahua. Ko nga Riihi penei te ahua, ka mutu i te 21 Tau, kite hiahia te tangata kite Hoko tonu i o na Eka kia riro tonu mai i a ia hei Whenua tuturu mona, ka • riro tonu i a ia, i runga i te utu i whakantea e te Kawanatanga, ko nga Whenua nei, he Ngaherehere, he uaua te mahi, engari, tae noa mai ki tenei wa, kua tipu te Kar&ihe, i te kaha o ta ratau mahi, mete mahi hoki ate Ahi Kapura. I tenei Tau, mate rawa atu te hunga nei i o ratau Whenua, i te kaha ote Ahi, pau katoa, kore rawa he momo Kariiihe i toe i te Ahi, katahi ka tonoa e ratau, e nga Maori e nga Pakeha kite Kawanatanga, kia homai he Purapura Karaihe ma ratau, katahi ka tukua mai nga Purapura, e toru Tau e utu ana, 12 ■ Pautia Weiti mo te Eka kotahi, ko nga Kaumatua kai muri mai o nga Tamariki o Ngaitumapuhiarangi o Ngai-te-ao, ko Hori Tuhua Te Huki, ko Anaru Paraire Harawira. "Te Puke Ki Hixurangi."