KO NGA KORERO ENEI I WHAKAPUAKINA E NGA RANGATIRA I ROTO I TE RUNANGA I TURIA KI TE WAIMATE I NGA RA 0 MAEHE 1862.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 10, 23 May 1862, Page 9

KO NGA KORERO ENEI I WHAKAPUAKINA E NGA RANGATIRA I ROTO I TE RUNANGA I TURIA KI TE WAIMATE I NGA RA 0 MAEHE 1862.

(Na to ratou kai-tuhituhi ake.) Maehe 26, 1862. Ka whakatika a Maihi Paraone Kawiti. Ka korero, Tenei ano taku kupu e kara e te Karaka, ko te ra tenei i timata ai te whakatu o leoei Kunanga ki leoei pilo whukararo ki PewbairaogUara kite Waiuiate.. Ko taku kupu tenei, e whakaae am abau kite ture, ki enei tikanga kua oii nei te wbakatakoto ki o matou ko taku whakaae tenei, ka tapokoabau ki leoei Rwianga. Na ko tetahi taha tenei o taku kupu ka maua nei e abau ki toku Runanga ki taku iwi boki, ma taku iwi boki a bau ka lika ai, kite kahore, e kore au e meinga betangata. Nako tenei e kara, e te Karaka, ka mea am taku kupu ki a Kawanae rapu aua boki au kite lahi kupu maima Kqwana.iuo aku pukapuka, mo.taku Kunanga i te {tawakawa, i maua e te Waka

kiaKawana, kia wbakabokia mai, kia rongo au kua oti ranei te whakakahore, kabore ranei; olira, ki a tino rongo a hau Itow wbakakahoretanga maiv Heoi ano aku kupu k! akoe e te Karaka. Ka whakalika a te Waka. Tenei anotaku kupu e whakatika ana ahau ki to kupu e Maihi, e kore hoki taoa e tika ki a taua - anake,ma le iwi hoki taoa etika ai, ki aura katoa nga langala o ia bapu, o ia bapu, ki roto ki tenei ma hi, ka pai. Ka whakatika ko Kingi Wiremu Tareba. Eia rongo mai koutou ki taku kupu, mo tango mai etabi atu Rangatira o nga bapu bei boa mabi tahi mo tatou i tenei mabi ki a. tika ai la talou hapaU enertifeangao roto i tenei- Runanga i enei mabi hok'u

Maehe 27, 1862." Aperabama Taonui. Ka wbakatika ka - korero. Ko taku kupu tenei ki a koutou ko - i Tana taku e pai ai ki a tapoko klroto Iff* tenei Runanga. Ka wbakatika ko Moetara. Kotaku kupu • tenei kia koutou, e wbakaae ana a hau ki a Wi Tana mo tenei Runanga. Ka wbakatika ko Wiremu Hau. £ tika* ana e pai ana au ki a Wi Tana mo tenei Runanga no te mea be takiwa nui a Wbangape abu atu ki raro. £ pai ana au. Ka wbakatika ko te Waka. £ tika ana - e Rangatira to k&pu mo Wi Tana; etino pai ana a bau me tapoko mai ia, ki tenei Runanga. Ka wbakatika ko Kingi Wiremu TarebaKo taku kupu tenei, e pai ana a hau ki a Wi Tana, e wbakaae ana a hau. I konei ka whakabua te Runanga-katoa ka mea e pai ana matou katoa. Ka wbakatika ko Aperahama Taonui. Ka mea. Tenei taku kupu e Mai bi Paraoni kia. whiiiwhiria e te Runanga nga uri Rangatira mo te Runanga ara hei whakakapi mo te bunga e toe ana tenei; ano enei koMeka ko Wi Kaitara, WiKaire, koKou kia tangohia mai tetahi o tenei bunga ki tenei Runanga. Ko wbakatika aTe Waka, ka mea r e pai ana au ki tena tikanga, ko taku kupu tenet e pai ana au ki a Kou. Ka whakatika ka Wi Hau. Ko taku kupu tenei, me haere mai a Meka ma ki konei ki tenei Runanga, ma ratoa e mea ko Meka ranei, ko Wifcaire ranei. Ka wbakatika ko Maibi Paraone ka mea, taku kupu tenei, mehemea kei te oranga o Wi Kaitara, penei, ekore taiou e rapurapu ;. ka kore te tahi, e paiko tetahi, be tika ia, ko Meka te lino tarigata e mana ana i enei takiwa. He kupu noa taku, ma raua te tikanga; ko tetahi, ko tetahi.

Ka. wbakaiika ko Wi Hau. Tenei taku kiipuko laku e lino pai ai ko Wikaire. Ka wbakaiika koAra'ma Karaka Pi. Tenei taku kupu me ui am ki a rongo lalou i la raua kiipu. kia abei ai laiou te wbiriwhiri. ;Ka wbakaiika ko Hemi Marupo. Tenei laku kupu» he luakana a Rube na Wi Kailara Tko Rube ra bei Upoko mote Runanga. Ka wbakatika ko Aperabania Taonui. Kia rongo hial koutou, -mea ana a Meka e kore ia e lae mai ki a te Waka, ma le turouaki pu ano ia e tiki aiii kalahi ano ia ka tae niaiki tenei Runanga.. . . Ka whakatika ko leWaka. Eiinb mea pu ana and a bau koMeka pu ano ki a lappkb mai ki tenei Runanga.. He aha koulou ka >\hakalurituii tonu ai irieake abau pma atu ki waho- uakina mai ic lalau. Ka wbakaiika ko Hemi Marupo. E fcara e Te Wata, kua lino whakaaeahau ki a Meka. Ka wbakatika ko Wi Hau. Tenei ano lenei kupu aku ki a fiouiou,'kua pai abau kia .wbakatm ia a Kingi Hori Kira bei kai Tiaki Ture. mo le lakiwa o tenei takiwa-iti ole Waimaie puta r.oa ki Whangaroa. E tino wbakaae pu ana ahau ko ia pu ano. Ko le Runanga, ae, *'e wbakaae ana matou katoa ko Kingi Hori Kira mo lena mahi." Ka wbakaiika ko Maihi Paraone Kawill. E ui ana abau e le Runanga, kua rile ranei nga langaia mo le lekau ma rua o lenei Runanga ? niebemea kahore ano i kapi noa, e pai ana au kia tangohia mai a Piri Korongohi ki roto ki lenei Runanga. Ko le Runanga "ae wbakaae ana matou kaioa." Ka wbakatika a Aperabama Taonui. Emea ana abau ki a burihuria e tatou tenei pukapuka* kua korerolia nei, ara, le pnkapuka o nga kai wbakawa tawhiio ki a konia ranei to ratou uiu kia peheatia. ranei, a ko te bunga uiu kore kia wbaiuluiia. Ka wbakaiika ko Xrama Karaka. Tenei taku kupu, e pai ana ki a wbakaaroa e tatou lenei pukapuka Ka; whakatika ko Wi Hau. Ko taku kupu tenei me whai utu ano te bunga uiu kore, aua e boki iho mo eiahi, aua e kake mo eiabi, engari kia rile tonu kite rua lekau, ki le toru lekau, wba lekau ranei moeiahi; kia pcria katoa, kia a rite kaioa. Ka wbakatika ko te Hira Awa. Ko taku kupu lenei ki a rile lonu katoa kite loru tekau, mo etabi wha lekau, rinia lekau, ki a rite katoa. Ka wbakaiika a Wi Hau. Ko laku kupu lenei, kia kaua te uiu mo te bunga ngoikore e rite kite bunga kaha, ko le bunga kaba lenei ko Tango, ko Itiwhi Hongi, ko Kingi

Wiremu, ko Hohaia, ko Kingi Hori Kiia, Ka whakaiika koHemi Marupo. Tenei tabu ktipu; ko te Mala kua maie,e wha ona tau i mahi ai, kihai I puta mai nga moni mana, koia an i mea ai hi a liomai ona ulu i lenei wahi ki ona lauvariki. Tenei ano letahi mo eiabi o nga Kai-wbakawa lawbito, ko le bunga ngoikore, ko te hunga kuare, me whakakahore, me tuku mai i nga lailamariki i te hunga matau noki.ko te Warihi Kokoai, ko Parata Puariri me wbakamuiu rauaf ko Milai kua riro; hoi, ko Kou hei whakakapi mo lona iiuanga. Ka whakaiika ko Wi Hau. Ki le mulu a Hohaia ko lana lamaili ki lona luianga. Ka wbakatika ko Hemi Slarupo ka korero, ka taiau i eialii i nga ingoa o nga Kaiwhakasva lawhilo. Te Warihi Kokoai, Hohaia Waikalo, Tamali Hapimana, Paraia Puariri, Milai,. OareKuri. Olira kua mate ia ko tenei hunga me wbakamuiu ta ralou nei mahi me tuku mai he hunga bou. Ka whakaiika ko Wr Hau: E pai ana ahau kia whakamutua ta ralou mahi. Ka whakaiika ko Aperahama Taonui. E pa? ana au ki lena likanga, otiia, me waiho ano ratou kite likanga Penihana. _ Maehe2B, 1862. Ka whakaiika kpffemi Marupo, ka korero i te likanga o nga uiu mo ratou, ka mea kia rile ionu te ulu mo matou kite wha lekau, kia pena lonu ko nga kai liaki Ture kia rile te toru lekau, mo nga Kai Wbakawa, klarua lekau. Ka tu a Wi Hau. Eui ana ahau kite mea i iti ai maku, he lutua ranei noku, he Rangatira pea no aku hoa, oiiia heßangaiira katoa ano matou, koia au i mea ai kia rile lonu. Ka tu ko Aperaharaa Taonui. Ko taku likanga lenei, aua laiou e baranga i te ulu mo nga kai liaki ture, mo nga Kai Wbakawa, mo uga karere hoki. Heoi ano la tatou ewhakariteko te ulu mo latou anake, mo te hunga ole Runanga, otiia e ralou, kabore aku lino litiro ki enei mea, ara, kite likanga ole moni; ko taku lino mea tenei e pai nei ahau, ko te rangimarie kite wbenua, ki nga langata hoki. Ka tu ko Moetara. Tenei taku, ekore hoki ahau e pai kia apo au kia nui ake, ka rite ano i te wba tekau heoi ano, engari ka lika nga mahi, bei reira ka koni ake kite rima tettau ,a ka lika amuri am, ka koni atu. Ka tu ko Arama Karaka Pi. Tenei taku, me koni hoki le ulu mo nga Karere, ta te mea

ka nui pea lenui ota ratou mahi; ko nga Kaiwhakawa, me koni ki le rua tekau. Ka la Ko te Hira Awa. Ko taku tenei, kia •wha tekau. Kia pena katoa, atia e koni ma etahi aua e iti mo etahi, kia rile tonu ko nga Kai-whakawa kia rua tekau. Katu ko Kingi Wiremu. E meaana ahau kia rite tonu, aua e puia ke mo iciahi i to telahi. Ka whakatika a Aperama Taonui, ka korero i le likanga mo le pukapuka whakaari mo etahi tnoni apili mo le tahi rau pauna a te Kawana bei banga mo te wbare Runanga. Ka wltakatuluru nga tangata o te Runanga ka mea am a Aperabama: E boa ma, kahore

ano tatou i tae noa kite hohonulanga o nga lure o te Pakeha, aua tatou e rapu engari mc tango tatou i tenei likanga, e pai ana aliau ki tenei tikanga Kawhakatika ko Wi Hau. Ewhakaaeana ahau ki tenei knpu. Ka whakatika ko Kingi Wiremu. E pai ana ahau ki tenei kupu. Ka whakatika a Hemi Marupo. E pai ana au ki tena kupu. . T tenei wahi ka korero te Runauga mo Maihi Rolohiko kia whakahokia nni ano ki tana mahi whakawa, kia kaua tana mahi e whakamutua, a whakaae katoa ana ratou. I mutu i konei nga korero o teuei Runanga tiinataaga.