NGA MAHI O TE RUNANGA TUATAHI O TE TAKIWA O PEWHAIRANGI, I WHAKAMENEA KI TE WAIMATE I TE 26 O NGA RA O MAEHE, 1862.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 10, 23 May 1862, Page 4

NGA MAHI O TE RUNANGA TUATAHI O TE TAKIWA O PEWHAIRANGI, I WHAKAMENEA KI TE WAIMATE I TE 26 O NGA RA O MAEHE, 1862.

Te Waimate, Maehe 26, 1862. Timataia ana te mahi e te Tumuaki kite oini:Karangarangatia ana nga ingoa o nga Rangatira o te Runanga, me e whakao ano enei ki o ratou ingoa : Tamati Waka Nene, Wiremu Hau,

Maihi Paraone Kawili, Hemi Marupo, Arama Karaka Pi, Hira Te awa, Aperahama Taonui, Kingi WiremuTareba, Ratigaiira Moetara, Kaiahi ka kiia e te Tumuaki, kua tu le Runanga, a ka korerotia tana korero timatanga. 1 whakaaria e Arama Karaka Pi, i tautokona e Rangatira Moetara. E whakapai ana te Runanga ki nga korero kua korerotia mai nei e te Tumuaki o lenei Runanga, a e biahiatia ana kia perebita aua korero. Wbakaaetia ana. I whakaaria e Maihi Paraone Kawiti, i tautokona e Hemi Marupo. Kia whakaiuria a Mila Hapukinika Karaka, raua ko Hau Wirikake, bei kai tuhiluhi mo tenei Runanga. Wbakaaetia ana, ko nga likanga mo le mahi, m 6 nga likanga wbakariterite i korerotia. I wbakaaiia e Wiremu Hau, i taulokona e Kingi Wireinu Tareba. - Ko nga tikanga mb te mahi, me nga likanga wbakariterite mo te Takiwa o Pewhairangi, kua oli nei te korero, kia perehitia e te Kawanatanga; kia bomai be tauira, ki nga Rangatira ole Runanga; bei titiro, bei hurihuri ma ralou, kia whakaaetia a tera atu Runangatanga. Wbakaaetia ana, nukuhia ana te Runanga ki le 27th o Maehe.

Tf Waimate, Maehe 27, 1862. Nga Rangalira i lae kite Runanga : Tamali Waka Nene, Hare Hongi Hika, MaihiParaoneKawili, Hira Te Awa, Arama Karaka Pi, Wiremu Hau, Aperahama Taonui, Hemi Marupo, Rangalira Moetara, Kingi Wiremu Tareba. Ko nga tubiiubinga o tera buibuinga, i korerotia, i whakaaelia. I wbakaaria e Wiremu Hau, i tautokona e Kingi Wiremu Tareba. Kia Noho-a-Komiti te Runanga kia whakaarohia, kia rapurapua etahi Rangalira,. bei wbakakapi mo te lekau ma rua o te Runanga Takiwa, me etahi kai Tiaki Ture, me nga Karere too nga takiwa-iti. Whakaaeiia ana, Noho-a-Komiii ana te Runanga. I whakaariae Aperahama Taonui: i taulokona e Hare Hongi Hika. No roto i te mahinga ote Koraiii, i kiia ai nga ingoa o enei Rangatira, kia apitia ki nga ingoa o te bunga kotahi lekau kua wbakaturia nei bei Rangalira ano mo te Runanga Takiwa,

Ko Wiremu Tana, Ko Piripi Korongobi, Ko Rube. Ko Kingi Hori Kira, hei kai Tiaki Ture mo ie lakiwa-ili oie Waimate. Ko Mangonui Kerei, hei kai Tiaki Ture mo te lakiwaili o Kororareka. Ko nga ingoa lioki enei o nga Karere mo te Takiwa : Ko Maihi Uia, Ko Hare Te Heihei, Hone Mo hi Tawhai Tuoro, Te Ahi Mawhiii, Te Tana Haralua, Mebaka Te Pona, Hami Wawe, Nopera, Te Whare Tubituhi, Mihaka Tirarau, Wiremu Pepene, Perene Taonui, Te Rangaihi, Wiremu Kaiene, Aperahama Hone, Henare Marino, Mahibera Rakau, Winiata, Rapata, Pene Kereama, Hone Eruera. E kiia ana kia whakaturia tenei hunga i runga ia ite whakaaeianga ole Kawana. Wbakaaelia ana e le Komiti, kia lukua ki te Runanga. Bknobo-a-Runanga, a, wbakaaelia ana le milmga ole Komiti. I wbakaaria e Aperahama Taonui, i lautokona e Arama Karaka. Kia paiaia atu le Tumuaki, kia lukua ma i te pukapuka, i nga ingoa o nga kai Whakawa kaioa o te Takiwa, me nga ulu e riro mai ana i a ralou. Wbakaaelia ana. Whakalakotoria ana le pukapuka o nga ingoa o nga kai Wbakawa, ki runga kite lepu ile aroaro ote Runanga. I whakaaria e Hemi Marupo, i lautokona e Arama Karaka Pi. Kia nobo-a-Komiti le Runanga, kia tirohia kia buriburibia te pukapuka o nga kai Wbakawa. Wbakaaelia ana. Noho-a-Komiii ana te Runanga. I wbakaaria e Aperahama Taonui, i lautokona e Hemi Marupo. Kia kiia ie kupu ki a te Kawana, ko nga kai Whakawa, ka wbakabuatia nei kia whakarerea: Ko Te Waribi Kokowai, Tamati Hapimana, Mitai Pehe Taui, Hobaia Waikato, Parala Puariri. . Ko enei ingoa bou, kia apilia hei kai Wbakawa. Ko Wiremu Kairo, Ko Rawiri Te Talma, Wiremu Pou, Wepiha. Ko anei kai wbakawa kabore ano i wha* whakaturia ki ie ropu. KoKou, KoTamaliHuingariri, Hare Pole, Henare Te iiaba, Wiremu Hopibana. Wbakaaelia ana e te Komili, kia lukua ki te Runanga.

Ka nobo-a-Runanga, a whakaaetia ana ic mahinga o te Komiti. Nukubia ana le Runanga kite 28 o nga ra o Maehe.

T e WAfMATE, Maehe 28,1862. Nga Rangatira i lae ki le Runanga: Ko Hare Hongi Hika, Ko Hemi Marupo, Arama Karaka Pi, Wiremu Hau, Aperahama Taonui, Xingi Wiremu Rangaiira Moeiara, Tareha. Hira TeAwa, Ko nga tuhituhinga o tera buihuinga i korerolia, i whakaaetia. I whakaaria e Arama Karaka Pi, i laulokona e Rangaiira Moeiara. Kia paiaia Te Tumuaki, kia korero mai ia i nga lilu e karangaiia ana mo nga Rangatira ole Runanga, mo ara atu Apiha Maori e wbakaturia ana, e te Kawanalanga mo roto i lenei Takiwa. Whakaaetia ana; whakalakoloria ana le pukapuka o nga ulu mo nga Rangaiira o te Runanga, me nga mu o era atu Apiha Maori o lenei Takiwa, ki runga ki le lepu i te aroaro o te Runanga. I whakaaria e Hemi Marupo, i tautokona e Aperahama Taonui. Kia noho-a-Komili, te Runanga kia whakaarobia te likanga o nga ulu kua korerotia nei. Whakaaetia ana. Noho-a-Komiti ana te Runanga. I whakaaria e Arama Karaka Pi, i tautokona e Rangaiira Moetara. Kua buriburibia e le Komili te tikanga mo nga ulu o nga langata ole Runanga, te tikanga e rere ke ai ia telabi, ta leiahi; hoi, e mea ana lenei Komili, me whakarile nga utu kia rite tonu, ina boki nga ulu mo nga kai Tiaki lure, rite* tonu mo nga Karere, rite tonu. Ko le kupu ano boki tenei o lenei Komili, me palai atu le Kawana, kia wbakaae mai ia, ki nga ulu mo nga kai Whakawa, kia lukua kia rile ki le (t2O) rua tekau pauna. Whakaaetia ana e te Komiti, kia tukua ki te Runanga. Ka noho-a-Runanga, a whakaaetia ana le mahinga o te Komili. I whakaaria e Aperahama Taonui, i tautokona e Rangatira Moeiara. Ko te wbakaaro tenei o lenei Runanga, abakoa whakarilea te ulu mo nga kai Whakawa, kia rite lonu i le limatanga, ki le mea ka kilea, e te Kai-whakawa luturu ole takiwa-ili, telabi langata e matauria ana, e ia, he langata mahi tika, be langata kaba kilanamahi; kite hiahia taua kai Wha s

kawa kia konia ake nga utu maua, me whakakite niai tona ingoa kite Runanga, ama te Runanga e luku alu ki le Kawaoa, kia wbakaaelia e ia. Wbakaaelia ana. I whakaaria e Arama Karaka, i laulokona e Kingi Wiremu Tareha. E whakaae ana te Runanga nei, kia lino toheraiou, kia whakakahorelia nga tikanga Taua; ko nga raruraru me nga be katoa, kia lukua ma nga kai Wbakawa tuturu, ma nga kai Wbakawa Maori e wbakariie. Whakaaelia ana. I whakaaria e Arama Karaka Pi, i lauiokonaeßangaiira libelant. Kia whakatuturutia le wa mo tera alu Runanga, ki le Marama o Maebe i le tau 4863, ko le ra, ma le Tumuaki e lubitubi alu, ki nga Rangaiira a tela hi alu wa. Whakaaelia ana. I whakaaria e Aperabamu Taonui, i laulokona e Kingi Wiremu Tareba. Ko letahi whare mo te Runanga kia whakaarahia ki le Waimale, i runga ilewhenua i mea ai a le Karaka kia lukua ki le Kawanatanga. Wbakaaelia ana. I whakaaria e Aperabama Taonui, i laulokona e Kingi Wiremu Tareba. Kia rapua he likanga, e pula mai ai he moni mo le whare Runanga, bei whakaranea, mo te £IOO, kua honiai nei e te Kawanatanga. Whakaaelia ana. I whakaaria e Apera* hama Taonui, i laulokona e Hare Hongi Hika. Ko te lure o Ingarangi, le lure e whakabaerea i nga mabi me nga Whakawakanga, a nga wa katoa e lika ai. Wbakaaelia ana. Ki mai ana nga Rangaiira o te Runanga, kia muiti lenei Runangalanga, ka whakaiika le iumuaki, ka korero i ana korero whakamiUunga, ka ki ia kua muiu tenei Rungangalanga.'•