Korero Tupapaku.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 10, 1 August 1861, Page 13

Korero Tupapaku.

HENARI TE KEHA. WHAKATU. Kua rongo matou i te matenga o Henari Te Keha, o Whakatu. He rangatira kaumatua ia, no Ngaliawa, a e lata rawa ana ki Wharepouri raua ko Te Puni, o Poneke. I hemo ia i Pariwhakawa, inaianei ano. I manaakilia rawalia ake e nga Pakcha we nga langala Maori. No mua noa alu tana pai; kei aia hoki e mau ana nga pukapuka whakapai fftona $ jig* rangalira

kaipuke, i tuhia mai i 1828 me 1829 : i reira hoki tana haerenga ki Poihakena, me tana whakawhiwliinga ki nga taonga ulu nul e Ic Kawana o lena Koroni. . ?S 0 ia , , ano ' e ' a | l ' 0 n S a hoa aroha me nga ka are '' raua ko Tone, nga kai palu VVheira, o Ngamolu, ko raua hoki i noho matamua ki reira. o nga Pakeha kaloa. Na raua hoki, na nga purepa i whakahokia mai a Waikato ki te Ahoroa, mete mate ano, ita ralou whakaekenga otepa i Moluroa. Ko tenei whalinga o Waikato no muri tonu iho o te horonga o 1 ukerangiora, i te mea kua whakapaia te pa i nga marama e toru. No te tau 4852 tenei pa horo. Hui kaloa nga langata i roto i le pa, e wha mano (takijahi), ara, nga lane, nga wahine, me nga lamariki. Ko nga iwi i roto, ko Ngaliawa, ko Ngatitama, ko Ngalimulnnga, ko Ngatiruanui, ko Ngalimaru, me etahi atu. I karapotia rawalia ralou e Waikato, i whakatikia ki lc kai, a hemo noa : te pulanga mai ki waho, na ka patua o nga lane 1600 (he mea kiko kore anakc), a kotahi te mano ® le lane, o te wahine, o te lamariki, ka herea hoki e ralou hei taurekareka. Ko etalii o nga oranga, i lahuli ki runga ki Kaputi, i na le ngaherehere a puta noa ki Ngaleko : ko etahi ka rere ki Hongihongi, kei uta nei o Ngamolu, a kei a ralou a Paora Te Horoalua, a llavviri Waiawa (lana lama), a Hone Ropiha Ngamolu, a Arama Karaka Te Mitikakau, a Poharama hoki, raua ko Eruera. Na, ka whaia ralou e Waikato ki reira ; oliia, i patua mai am) le taua e nga pu-huri-whenua o Pareti ahakoa i purua kaulia ki nga kowhalu polakataka. Na, ko Henari fc Keha i reira, i roto ano i lena whawhai. E ki ana, he (angala mohio rawa ia ki nga korero whakahaerc likanga onamala, me nga whakapaparanga. Ko lana poroporoaki ki ana lamariki ralou ko tona iwi, koia tenei, " Kia piri lonu ralou ki nga Ture a te Pakeha." Heoti ano -mc waiho (enei kaumatua, a uenari Te Keha ? hei tauira mo nga taitamariki Maori o Niu lirem, kia pera ai le maharalanga ki o ralou mgoa, me o ralou main pai. i nga tau kaloa e hacre ake nei.