NGA TOKOWHITU.

Matuhi, Volume I, Issue 13, 9 December 1903, Page 4

NGA TOKOWHITU.

Ki te Etita o \a Matuhi Perehi

Xoema 23, 1903

Tukua atu enei kupu rua rua nei he whakamihi naku mo nga kupu a taku hoa a Waerengahika, i kite iho nei a'u, i te nama 10, wharangi 7, ote Matuhi,

whakahee mo nga panui whakamahara, aroha, whakahau, ki nga hapu, ki nga iwi, o tatou motu. E toku hoa e Waeregehika, tena ra koe me toil whare katoa, kia ora i raro i nga A.'ahi Atawhai a to tatou " Ariki " i terangi. E hoa e nui ana te whakamihi mete tautoko ano o toku whakaaro mo tau kupu whakahe, mo nga panui whakahau i roto i nga tutoro kua (ae atu na kia koe (ite Puke, ite Matuhi). kia kohi moni tatou hei aroha ki nga tangata kore whenua, tenei ano kei te titiro iho toku whakaaro, ko te take, he kore kaore i whakarnarainatia, te ahua ote mate, ote tangata, ite kore, whenua ara, mate ana ake, a tetahi a etahi ranei, he kore whenua tonu iho ranei no nga tipuna, mehemea i pai te whakamaramatanga o nga tangata mate kore whenua, penei kua pai, kua rite pea te whakarite te whakahau. E tautoko ana ahau ki tau whakahee, me tau ui, ara mo nga tangata na ratou ano ratou i whakamate (kiakore he whenua mo ratouj me ki ake e an mai ote tau 1860, tae mai ki naianei. E ki ana hoki ahau, kaore he pouritanga kaore hoki he arohatnnga mo nga tangata na

ratou nei ano i moumou nga taonga o ratou tipuna ai\i nga toenga mai onga kaupapa whenua, i tukua atu ra e nga Rangatira me etahi o nga kaumatua, i te wa ote pohehetanga, kiaKuiui Wikitoria, otira e hara rawa i te pohehe engari he Avhakaritenga i ta ratou oati ote tau 1840, i te tau 1860, ka timata te mohio mai o tatou tipuna, matua, tae mai ki naianei he taonga nui te whenua, kote matua ia monga pani monga pouaru, meiiga rawakore.

Engari nga tangata i mate i roto i nga hoko a nga Rangatira tae noa mai kite wa ote Kooti whenua ka haoa ete matanranga, te wahi iti, mete waahi nui, ote kuare, kite whakahaere i tona take, io ratou ranei, koi nei nga tangata e arohatia ana e toku ngakau mehemea mo enei tu tangata te whaka nan nei, ena ahau e whakaae, meliemea hoki kite whiwhi aua tu tangata kite honore, kaua rawa hei warewaretia e ia, e ratou ranei, otira, e taku hoa, ko te tikanga pai atu ki taku nei whakaaro, ma te Kawanatanga a tona nui,, a Kuini Wikitoria (Her late Majesty Queen Victoria) tuku iho nei ki taana Tama, kia Kingi Eruera VII. E arah'a mai nga tangata kei roto i taua mate e noho ana. Kei konei ano tetahi whanau kei roto i taua mate. He uri mokopuna na tetahi tipuna nui ano o konei tae atu pea kite rohe o Kahungunu, he maha hoki nga uri Ariki a taua tipuna i whiwhi kite whenua engari kotahi te waahi kaore an i aata marama, nona ranei te paanga o aua uri ana, tetahi atu tipuna ranei. Kaati ko te whanau e mohio nei an, he tino kore rawa, ko te tokomaha o taua whanau (hapu) e tata ana kite 40, kua tae tonu ranei kite perainaianei. Era ahau e whakaatu e whakamarama, hoki i te ahua ote whanau nei ki to tatou Honore Minita Timi Kara (Hon. J.

Carroll, Esq.) kite aroha tia tenei hapu, eto tatou Minita mete Kawanatanga. Hei reira tatou mohio ai kinga tipuna kaore nei o raua whenua mo a raua na uri. Heoi ano aku kupu mo runga i ta taua nei whakaaro, mote whakahau. Wainohu Te Huki.