HE RETA.

Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 26, 28 June 1898, Page 4

HE RETA.

(He mea tango mai no te Pukekihikurangi). Putiki Whanganui. Ki Te Puke Ki Hikurangi Nupepa. He ahakoa kua pahure te taima e tika ana nga kupu o tenei ohaoha Hape Nu la kiawhakaltuatia i runga i te tau hou o tenei taonga ka Marewa ai a neii tenei ra, koiaka hoki~ki taua niihi aei, he Hape Nu la kia koutou, tane, wahine, tazaanki, i runga i te hari ake o te ngakau, ka pahure te tinana ki tua o te tau tawhito, i runga hoki » tep.u ote Atua, ki a puta o tatau tinana ki tend tau hou e timata atu ana te whanui haereonga ra kaisreane tatou i mohio noa he aha ranei nga raea ka tuposo mai, kia tatau i roto i tenei tau hou, tote tiro atu ranei oetahio tatau i teringaringaoaitua,ato&r

uaha ranei tatau i nga pikaunga taimaha 0 te ao, e rua enei kupu kei te tapaae mai i mua 0 tatau aroara. 1 hua hoki ahau, te kai tuhituhi tera e parea nga whakaaro, a 0 tatou tupuna, a tera hoki tatau e kimi atu i te mea kei te takoto mai i mua 0 tatau aroaro, a nga mea ranei ma tatau ake e whaihanga, heoino te putanga ki nga kupu nga Kaumatua, heoi puta ana te aroha, tangi ana te ngakau mo ratau i mate, lcuaora, mo ratau ingaro kua kitea, ina ra teorako te Kotahitanga e rapu nei te ora mo te motu, na runga. hoki i nga whakaaro onga kaumatua, i oti ai ia ratau te hanga he pa, no muri i heke atu ai ratau ki e te po, e tu mai ra taua pa i Ingarangi ko tona Ingoa ko Te Tiriti 0 Waitangi; ina tatou e waewae atu nei te huarahi kia tae atu tat m ki taua Mana 0 ratau, i te mea kua tata atu tata; te kite ia ratou te mohiotanga ano 0 te kai tiaka i te tatau 0 to ratau pa. Ina nga mokopuna a nga kaumatua, te haere atu nei kia kite ia ratau, katahi ka tukuna mai he uira, he whatitiri, he ua, a he hau nui whakaharahara, a ngateri ana te whenua, a ohorere ana te mauri 0 nga mokopuna a tirotiro kau ana ki etahi rakau hei whakaruru, a noho kau ih j ki raro ki nga rakau a ka pewhea ai tatau te kite i to ratau mana, hua atu e hoa ma, ma te manawanui anake ko to ratau mana hoki kei Ingarangi e tu mai ana e atawhaitiaana, ko tatau ia kei Niu Tireni nei, ha m.iiv> mano maero te matara atu ia tatau, he moan a te kai tiriwa ia taiau, ko te kai tiaki kei konei ko te Paremata,mehemea hoki kite kai tatau i nga hua e kore rawa tatau e whiti, e rite ana tenei taonga ki te karakarahui i whakatokia e te Atua ki roto kite kaari 0 Erena, i whakatapua hoki kia kauae kainga a kihei i rongo a Arama raua ko Iwi, a kainga ake e raua, a heoi kore rawa raua i kite itE ora hei tino tnuira tenei mo tatau titiro tatau ki nga hua katoa 0 te kaari, i nieinga kia kainga. ko te rakau o te ora i rahuitia, waihoki Ko Te Tiriti 0 Waitangi i rahuitia hei mana, ko te Tare whakamana o Niu Tireni 1852 i homai hei mahi, kia mahia nga hua i roto, ko nga tino mana tenei i homai e te Kuini 0 Ingarangi mo tatau mo nga Iwi e noho ana i Niu Tireni nei, kia toru tonu nga tino huarahi e ai ki taku whakaaro e tae atu ai ki cnei mana kua whakahuatia ake nei. ■, (0 Kote Whakapono, kote tino arawhata tenei mo nga huarahi katoa e whakahaerea ana, e kimihia ana e nga tangata matau. ■■ (2) Ko te matauranga, ko tenei kupu kei nga ahua tangata tokorua e whiwhi ana kite rangatira, e whiwhi ana hoki kite tutua, ma te kotahitanga tenei mea e manaaki. (3) Kote kaha, ma te tohi, ma te manawanui, ma te tupato. k;i riterite ai enei mea e toru te hapai, e nga tangati matau whiti rere atu ki tua o Tawauwau.

Ma te rangimarie tatau e whakahuihui, ma te Wairua Tapu tatau e whakaau ki runga kite Kotahitanga e tumanakohia nei e te ngakau, kia kaua te mauahara i tetahi rangatira, tetahi matauranga ki tetahi matauranga, no te mea hoki ko tenei Kotahitanga e rapu ana i te ora, mo te mutu katoa, ina hoki tatau e aue nei i nga tau maha ka hori ake nei, kore rawa ite ata tatu iho te ngakau, mete pai ote noho ki runga kite whenua, e haere mai nei nga ra, e whakataukitia ai ma te werawera o ton rae, e makuna ai koe i te taro mau ko te take i hore at e tae ki tenei kupu, ko nga mana 0 tatau tipuna kei te waha tonu i runga ia tatau ko te atawhai, ko te aroha, na tenei ka u tatau to tatau rangatiratanga. E mea nei o tatau whauaunga te Pakeha kia kotahi te Ture mo tatau, me jjcwhea tatau e mohio ai kite pono 0 tenei koreru in., luki he tau, kua kite tatau "Ture Whenua "Ture whakatikatika "Turepoto Ture wuakamana mete tini tini noa iho onga Ture, ka pevvhea ai te tikanga 0 taua kupu kia kutahi he i"ure e kotahi nei hoki tatau, e utu nei hoki tatau i nga tini huahua rawa ate Pakeha, knore he mc.i kia kore tatau e utu, a he nui ke te moni e pau atu ana, ki Niu Tireni nei ano, ko te niuui U a uj Pakeha he moni haere atu i kona, ki etahi atu nioutere whakatiputipu haere atu ai, ko to t.tau Kotank.mga hei pupuri ma tatau, i runga i tciu-i kupu Na lhu Karaiti tatau i whakatata nga iiuu i jiuho matara kua meinga e nga toto kia piri'' E kore hoki te Ture e whakahe kia tatau, ina haere tatau i runga ano i te Ture, me titiro tatau ki nga Pakeha kai mahi i whakakotahi ratau ia ratau, nga Heramana, nga Humeke nga kari Ward, mete tini noa iho onga kai mahi Pakeha, engari ratau i mau patu. a ohorere ana te ao, heoi i roto i enei ra na te hanga he Ture mo ratau, koia ka tau te rangimarie kia ratau nei ko tatau ia kei te mahi atu i runga i te rangimarie. Heoi kei te wehi noaiho te whakaaro, he aha hoki te he 0 ta tatau tono, kia tatau ake te muiu mo a tatau whenua, i te mea hoki i whakaaetia e te Tiriti 0 Waitangi, a i whakapumautia e te Ture whakamana 0 Niu Tireni 1852. No nga ra katoa enei i 0 tatau Kaumatua e ora ana, e rua tonu enei mana nui, no nga ra ia tatau, hanga ana he tatau nga mahi, nga whakahaere, kaore he timatanga, kaore he mutu nga, heoi iri ana i te takiwa hei hopu rango, naehae, ko te ora tenei 0 te Pungawerewere, me mahi tatau i te mana 0 nga tipuna kia riro mai kia tatau. Kaua tatau e awangawanga kia te Whiti raua ko Tohu, kei runga raua ite Kotahiianga o te Orokuhangaanga mai ra ano 0 te Ao, ko te purang.i whenua, mete puranga • upu, kei a raua e takoto ana, engari ko 0 raua Iwi me titiro mai kite puranga Whenua, 0 nga Kaumatua, kua whakaaratiia i tenti ra, na ratau nei hoki te Kawenata, i whakapumau ki runga ki enei mutu,koiaano i kotahi ai nga

Iwi 0 te Waipounamu, me Aotearoa i huaina ai tenei ki, te Kotahitanga 0 te Iwi Maori. I te tan i hori ake nei, i tukua atu e to tatau Kotahitanga, te mihi ate motu ki 0 tatau. Kuini, i ruto ite ra 0 Te Tiupiri 0 te Kuini, he mihi atu kia te Kuini kia rahuiaia te morehu Whenua hei oranga mo tatau, ara, e 5,0u0,000 eka e toe nei kia tatau, heoi, mihia iho e te Kuini, whakahokia mai ana ki tona Kawanatanga i Nui Tireni.ma ratau e whakaaro taua Inoi a te Kotahitanga, na e hoa ma, kote pito kupu tenei i tenet tau hoou.hei ruku ma tatau, ara makatoa kia rahuitia e tenei Kawanatanga nga toenga whenua, hei wai u mo tatau mea tatau Uri? W. W. Hipasgo.