KO NGA KORERO O TE WHAKAMENENGA I PAKANAE.
No te 4 o nga ra o Pepuere, 1859, ka huihui nga iwi o te Wahapu o Hokianga ki to ratou minita i tona taenga atu ki Pakanae, ka mea, "E Rore, me whakatu tetahi whakamenenga ma tatou, kia lika ai te tuku atu i ta malou kohikohi ki a koe." Whakaiuria ana taua whakamenenga i te Ra-horoi-whare, i te 5 o nga ra o Pepuere. Ka timata i a te Rore te karakia ine le inoi. A, ka mulu. Katahi ia ka mea, " Na, ko to koutou Ariki kaipopoa tenei, ko te Rangiiuawaru, ara, Ko Takerei. Na, ki taku whakaaro, hei upoko ia mo ta latou mahi, me noho ia i te bea, a, mana e whakahaere pai nga likanga, ko nga tangala e whakaae ana ki a Takerei hei upoko mo tenei mahi me kokiri ake nga ringaringa ki runga, kia kitea ai le tokomahatanga o nga langaia whakane. A, mana katoa nga ringaringa me nga mangai ki taua whakaaetanga. Koia a Takerei ka haere atu kite hea, ka noho: a, ka whakatika ano, ka mea atu kite whakaminenga. *' Hei kai wliaknha ahau mo tenei mahi; he mahi pai hoki te mahi nei: Hei kai pehi ano ahau
mo te kino. Kite mea ka tohe (e tangat a J ki tc kino a niuri nei, me hiki. | I a Kaniera le monita o Waimamaku te ! pukapuka matamua. Koia tenei, "No roto i te Kongo Pai nga tini painga e whiwhi nei te tangata, he mea homai e te Atua, hei take whakapai ki a la, ara, ki te Atua." Ka mea a Raniera. "He mahi pai tenei mahi. Ko le upoko tenei mo te mahi ko TaUerci, ka noho i te hca. No mua laku mahi i lenei mahi. Ka nui te pai o lenei main. \ He oranga kei lenei mahi. E ai tale Karaiti, '* Ko ahau te Huarahi, mete Ponu, me le Oranga." Ala to tatou miriiia e whakatika i ta latou mahi ma nga rangatira e whakatika i le mahi. Ka whakatika a Rangatira Moetara. '* Kia pehca le korero, koia enei ko nga korero ena." Ka korero Mohi Tako. Tenei ano taku. Kaua e rua huarahi talou, kia kotahi huarahi ma latou. Ko te Karaiti anake hp'i huarahi ma tatou. Tenei taku pepeha Poiiki arakatnaomao, ka reia te kaba runga. Na le Aiua le pai o te waka, na te Atua le pai ole hoe, ara, o te ritenga ka noho nei tatou. I mua, kihai i moea te huarahi e te tangata kotahi, kihai i moea le tahataha e le tangata kotahi, kia tini te tangata, kia 30, kia 40, ka moea te huarahi, ka moea te tahataha, i te wehi o te kino hoki. Inaianei, kia whakarerea nga kino o mua. Kaba katoa te iwi te whakaae ki nga korero o laua pukapuka. Ko te rua o nga pukapuka i a Rawiri Karabi le Tahue. Nana enei korero. " Kahore he mea i taea ai te whakaaro o mua. 1 te mea e tapu ana o taua pa e rua (a Pakanae raua ko Whirinaki.) Ko nga pa tapu enei o mua, kihai i taea. Inaianei, ko nga toenga enei. I enei ra kahore he pa lapu. Ko te kai whakaha enei." Ko te korero tenei o taku pukapuka, " Ka tika kia whakaputa te tangata maori i tana whakaaro ki nga Komiti tukua mai ai te rongo pai o te Atua." Timotiu Wairua. Ko nga taringa o waho e rongo ana, ko nga taringa o roto ekore e rongo. Kahore he he o tenei mahi. Ko te matenga tenei o te mahi (Ko Takerei.) Kia whai ringaringa ka pakaru ai te whenna, kia wbai waewae ka pakaru ai te whei.ua, kia whai matenga ka haere ai le linana. E pai ana tenei mahi. Ne? (Ka whakaae katoa mai te lokomaha). Ae. E pai ana koutou ki tenei mahi. Ne ? (Ka whakaae katoa ano ) Pairama le Tao. * c Pai rawa, e te pononga pai, e te pononga pono, kua pono koe i nga mea ruarua, ka rangatira koe ki nga mea maha. He whakaaetanga tenei na tatou ki tenei mahi, kia n»au ki to latou whakaaeiango. Kia pehea koia to tatou whakaaro? kia noho tatou i
te he? Kahore. Kua whakaae nei latou kite pai. Ko te kanohi pea ia o eiahi e moe ana." Kaha katoa te whakaae o te iwi ki nga korero o taua pukupuka. Ko te loru o nga pukapuka i a Hemi Pipiko te monila o Pakanae. Tenei ano. " E whakaae ana leuei whakameneuga ki te karakia, kia lukua hoki ctahi kohikobi hei mea tapu kite Atua." Ko nga korero enei a Hemi, " Ahakoa he hikipene laku, me luku alu i runga i te ngakau aroha. Ma te atua te whakaaro ki nga ra e haere ake nei kia pai kia rangimarie. Te Tannti Tnkarawa. Tenei ano taku korero. P«»hea la le tangaia whakaaro e noho nei i ruingai leora? i tc mea i hanga e Atua? Kia kaha te wh nkaaro alu kite Alua. Me whakapono latou ki le Atua. Ne? Ae. Me luku hari latou i lonci kohikobi. Ne? Ae. Whakaae katoa ana. Liori te Hauora. " Ko le kupu tenei. I roto i nga ra o laku knareianga be whakaaro ano. No runga latou i te kino. Kahore he langaia e ora kite noho kau noa. Kua oti te laha maori. Ki runga kite rongo pai ka ora. Ekore e ora ki te taro kau. Ka kite au i tenei mahi i mua. Ka korero ahau i te aroaro o te Warena. Kihai i teka laku korero. He popene taku i reira. Akueuei, ahakoa he popene. me luku hari i ahau. He whakamatauranga bou lenci, me whakahou la latou mahi Te Munu te Pono. Ka puta la tetahi rangalira kia Iraiha, ahakoa whakatuwheralia e te Atua he maiapihi kite rangi e taea koia te mea na? Kia toa talou ki tenei mahi. To mua waka no Haiana. No te Karaiti tenei waka. To mua waka, to nga tupuna, e anga iho ana ko te riu ki raro, e noho ana latou i runga i te takere. I tenei waUi no te Karaiti anake te waka e tuwhera te riu e anga tonu ana ki runga kite rangi. Kahore he taumanu mo te tangata hara, a tenei wahi e takoto ake nei. Kia tuku marie latou i lenei kohikohinga. Ko te Mangumangu, Kai Whakawa— j Koreroiw, korerotia, e te iwi. Kia kaha ki la latou mahi. Whakarongo. Kia rongo koutou. E oatitia te korero nei. Kia kaha te hapai i ta talou mere, kia maiengi ki runga. E rua a tatou mere. Ko tenei letahi mere, ko lera a telahi ra tetahi atu mere (ko nga Ture a te Pakeha.) Tenei ano taku moni kei roto kei te peke o taku koli, me tuku mane ki le aroaro o te Atua. He mea pai tenei ki a latou, Ne? Ae. (I lino kaha te whakaae a te tokomaha.) Ka peke ano a Rangatira Moetara. korero, korero i te pai. Kia kaha ki fe whakapono. Kia kaha ki nga mahi o te Atua. Tcra alu ranei le mea e ora ai koe? Kahore-r kei tenei anake le oranga \
mou. Kia malou koc kilo roto i a koe. Kia mahara kite main nci. I penei koia le moo pai i lo tahataha i mua. Kahore i penei. Ahakoa koiahi tangata moe noa atu kahore he whakaohooho. Kihai i penei le an ole moe i mua. Ka oho le langata ka mea, Tera pea taku ngoingoi kua pama kua aha ranei. Tera poa taku whare te murua ra. Tera taku niara le kainga mai ra. 1 tenei walii, kahore. Kia kaha ki la tatou niahi. Me luku pai i ia tatou moni kilo aroaro o te Alua. Kia n koe ki ton tncauga. Kia aha Ho • kianga le pouaru ! I konei ka whakstika a Takerei kite whakahau i te kohikohi, ka mea. Kia tuku pai lalou kite aroaro o te Alua, e tukua pai ana la le Alua ki a taiou. Ma kontou e mea, kahore ranei, kia u ranei. Kua uiene mai tatou ki roto ki lenci pa; kia man tonu kite whukapono. Ka haere te rihi, a, ka lioki. Ka karakia ; ka luiri. Na. ka mum, ka tana nga moni o laua kohikohiuga ±'l2 IQs. Kia aha Ilokianga te pouaru ! Na Te llore. Waima, Hane 14, \So9.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/HAEATA18590801.2.4
Bibliographic details
Haeata, Volume I, Issue 5, 1 August 1859, Page 2
Word Count
1,404KO NGA KORERO O TE WHAKAMENENGA I PAKANAE. Haeata, Volume I, Issue 5, 1 August 1859, Page 2
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.