TE MAORI O NANAHI ME TO TENEI RA

Toa Takitini, Issue 3, 1 September 1931, Page 36

TE MAORI O NANAHI ME TO TENEI RA

He maka nga kupu pepeha a te Maori mo tona puku-mahi i ona ra. Ina etaki na : “Mauri maki, mauri ora.'*’ “He toa tana, he toa pakekekeke; he toa maki kai, he toa mau tonu.” Ko te ora tinana, ara ko te kai te mea nui kite Maori. Ka ki nga pataka kai ate Maori, ka tau te mauri. Akakoa he maha nga tu-akua raweke a te Maori, engari ko te wa anake te kai-akiaki i a ia. He wa mo te wkawkai, mete ta potaka. He wa mo te takiri manu mete tao karaka. He wa mo te wkaiwkaia mete kato pikopiko. He wa mo te kai tangata mete whakamaroke pioke. I enei tu maki a te Maori ka tu-tika tona tinana, ka ora. I waiko ai hei kupu pepeka ma te pakeka—“l tupono atu au kite Maori. Kataki te iwi turangatira o nga iwi maori ote ao. Te ora, mete marokiroki ote tinana, mete kokoi ote hinengaro.” No nanaki rawa tenei ahuatanga o te Maori. Na i nanaki tonu ake nei, ka tae mai ne.i te Pakeka. Ka akona te Maori ki ana tikanga me ana mahi. Ka whaia ete Maori ko te wkakapono mete moni ate Pakeka. Ko nga mea i aru i te whakapono waiko tonu atu ko tera te maki. Ko nga mea i minamina kite moni i wkakamakia ete Pakeka

kite tope ngahe 4 re, kite mahi rori, taiapa me era atu mahi. He tika te ki na te Maori nga mahi taumaha o te Motu i mahi i aua ra. Ka reka nei hoki te moni, ka matoke te puku-mahi ote Maori. Ka ringa-pototia ete Maori te huarahi e whiwhi ai kite moni, ara, me tumata i papa-tuanuku. Ko te weranga tenei o nga whenua maha ote Motu. I pai i makoha ai te whakapuputa o te rangatiratanga o te Maori. Ka mahi te Maori kei aia tonu tona ritenga mete wa e mahi ai ia. Kua mutu te whakaafp kite pataka kai engari kite pataka herengi. Tae rawa mai ki tenei fa ka ma kopare. Kua tino kore nei he oneone o etahi. Kua whakanoho etahi ki roto ki nga repo ki nga keokeonga o nga maunga. Ko te whakapono tetahi mea kei te whakaakuto i te whawha a te Maori ki nga raweke maha a te Pakeha i tenei wa. Kei te pai te Whakapono i mauria mai nei ete Pakeha. Ko te whakapono i whakananua e te Maori te mea e paiherehere nei i a ia. I te kaha tawhiti o te Pakeha ki mua ka whakawhirinaki te Maori ma tona whakapono e mahi merekara ia kia tata atu kite Pakeha. Ko te tino nohanga i hoho ai te Maori kite whanga ma te Atua e mahi maana, Ko te wahanga kuare ote Maori kei tenei ahuatanga. Ko te wahanga marama kei muri tata tonu i te Pakeha e whai atu ana. I tenei ra, kua whaihanga hou te Maori i a ia. Kua kite kaore he painga o tona noho i te ahuatanga o mua, engari te aru ito te Pakaha ahuatanga. Kite rawa ake nei hold, kua ma kopare. Tetahi he horo rawa te oma a te Pakeha i te huhua o ana putea hei manawa mo ana mahi. Ehara i te mea he kaha ake ia ite Maori kite mahi. Kaore. Na ng% tini kopeka ka mahue te Maori i muri na hurorirori haere mai ai. Engari hei kupu pepeha tenei, he wa kei te heke iho ka taurite ta raua oma.