TE KARETI MAORI O OTAKI

Toa Takitini, Issue 111, 1 December 1930, Page 2200

TE KARETI MAORI O OTAKI

Ki nga Etita: E hoa ma tena korua me nga morehu o tena marae o tena marae o te Motu —Tena koutou katoa. Tenei au te noho atu nei i toku kainga i Otaki i puta mai ai i mua te reo o te Kariti hei whakararata i te tupuhi me te hau kino i keri ra i aua ra, ara nga taua a te Rauparaha. Kua rereke enei ra o te ao-hou engari kei te tu tonu te Kareti Maori i timataia nei e te Harawira, a he whakaaro noku ki tenei kura ki tera hoki i Wairarapa i tuhituhi atu ai au ki a koutou. He kura ririki enei, pai hoki, engari ahakoa tena kaua matou e whakahaweatia e koutou—E ki ana te whakatauki a Ngati-Raukawa “He iti na Motai nana i takahi te oneone i Hakerekere.” Kaore au e whakahe i nga kura nunui pera mete Ante, Tipene, Hukarere—kao—kei te mohio au ki te pai o era engari kua nui haere te utu ma te tangata mo aua kura a kua taumaha te pikaunga ma te tangata whai tamariki

No reira e hoa ma e titiro mai ki enei taonga a o koutou tupuna. Kaati me whakaatu atu au i te utu mo konei. Mo te noho o te tamaiti tekau pauna mo te tau, e rua pauna mo .te horoinga kakahu me etahi herengi mo nga raruraru noa iho o te tamaiti. Heoi ano nga raruraru. K.o te waahi e tu ana te kura he waahi pai mo te ora o nga tamariki. E rua nga kooti tenehi, me tetahi waahi purei hooki, otira he waahi motuhake mo nga tini takaro a nga tamariki. Tokotoru nga kai-whakaako me taku hoa-wahine hoki hei whaea tiaki i nga tamariki noho i roto i te Kareti. Heoi mo tena. Na me ata whakaaro e tatou etahi ahuatanga o nga kura penei a me pehea hoki e piki ai t e par mo te Iwi Maori. E ki ana etahi ma te matauaranga, me etahi ma te mahi. He pai ra hoki era engari ko tetahi mea i mahue ara te whiriwhiri a te tangata i te pai i te kino kei meinga to tatou matauranga, mahi ranei hei kino. Ahakoa te maha o nga kura e kore e nohoia e nga tamariki, kei te mau tonu te korero a nga kaumatua me nga kuia “Korerotia atu tenei, mea te tamaiti kaore e whakarongo.’ Kaore te matauranga te mahi hoki e kaha ki te whakarata ite hinengaro tikaka ote tangata. Ma te whakapono anake tena mete aroha noa o Ihu Karaiti. No reira e tika ana kia mohio nga tamariki ki te ora, ki nga mahi, ki nga korero hoki a te Karaiti. Koinaka tetahi mahi a nga kura mihingare. Tuarua, ko nga kai-whakaako kura hei matua mo nga tamariki engari he matua mohio taunga hoki ki te tiaki tamariki. Ikira te Keneturio ki a te Karaiti “Ko au he tangata e whakahaua ana a he hoia hoki aku hei whakahau maku. Ka mea atu au ki tetahi haere a ka haere, ki tetahi haere mai a ka haere mai, ki taku pononga ranei meatia tenei a ka meatia e ia.” He pera hoki nga kai-whakaako i a ratou akoako—a ma te pai o te whakahaere a nga tamariki e mohiotia ai ete tangata he tamariki Kareti. Na te Pihopa o Aotearoa tetahi o nga tamariki kei konei, a kite ki ate Pihopa kia Ngati-Raukawa he kura tino pai tenei. Mo te taha kite whakaako: Ko te tino mea, kia tino mohiotia te reo Pakeha ko tena te tino taonga e taea ai te whawha te hohonutanga o te matauranga ote ao-pakeha. Ma taua reo ka huakina ai nga tatau o nga whare wananga a te Pakeha. Kua tapiritia hoki era atu akoranga e tika ana mo nga whakamatautauranga a te Kawanatanga hei uru ma te tamaiti kite mahi kawanatanga (Public Service). Kotahi mea i mahue i au ara kei te akona nga tamariki katoa ki te korero Maori—he hawhe haora i nga ra katoa kei ngaro to koutou reo rangalira i te mata o te whenua. He take nui tenei engari kaore an e watea kite korero mo tenei take i naianei.

Kaati kua roa aku korero engari kite hiahia etahi o koutou kite tuku mai i a koutou tamariki ki konei kura ai me tuhituhi mai i mua i te mutunga o te tau, a te tau hou ranei. Kaua e waiho a koutou taonga kia moumou noa ana. Heoi ra e hoa ma kia ora koutou katoa katoa i te Kirihimete mete Tau Hou e haere mai nei. Na ta koutou mokai pakeha, Na Wiiri (W. H. Wills) Kai-Whakaako Tumuaki Otaki Kareti.