TE KAWANATANGA O HON. G. W. FORBES

Toa Takitini, Issue 105, 1 June 1930, Page 2074

TE KAWANATANGA O HON. G. W. FORBES

I te kaha o te mate o te Waari i a ia e takoto mai nei i Rotorua ka whakaaro ia me whakawatea ia i te turanga pinmia mo te Tominiona. Waenganui rawa ake nga ra o Mei nei ka tuturu tenei whakaaro i a ia.

Ko nga hoa papafci o te Waari kei te ki, he whakamatemate noaiho ta te W^aari; he tore e tutuki i a ia no nga kupu taurangi i puaki i a ratou ko tona ropu i te wa e whakataetae ana mo te kawanatanga— £70,000,000 mo te Tominiona—te whakawhiwhi mahi ma te hunga mahi-kore; kitea rawa akc e £3,000,000 te korenga o nga moni o te Putea; apopo ake nei utaina ai ano tenei hei pikaunga ma te iwi. I whakaae tonu a te Waari ki tenei kupu rangirangi mona. I mea ig) na te kaha o te apitihana o nga taha e rua i akuto ai te haere onga mahi, i kore ai e puawai wawe nga tumanakotanga a tona Kawanatanga. Ahakoa ano ra, he kaha tonu ano no te mate. Ina hoki pau rawa ake nei nga ra o Mei ka takoto a te Waari i te wahi pohehe rawa; ka nukuhia atu te mate. I poroakingia tana whanau ki tona taha. I uhi te awangawangatanga ki ona hoa; i nukuhia atu hoki nga whakaaro mona. Otira, ko te ripoata hou mai, kei te ahua pai paku ake a te Tena, me kore e takina ake ano ona ra. Ka 73 nga tau o te Waari. E 40 tau. ia i te paremata; i tu mema ia; Minita mo te Karauna; Pirimia hoki; a ki te takina ona ra, ka tu tonu ano ia hei Mema mo tona rohe pooti, mo Hurunui (Invercargill); ka tu tonu ano hoki ia hei Minita mo te Karauna, engari kaore he mahi whanui maana. TE PIRIMIA HOU HON. G. W. FORBES Tokorua nga Minita Hou ko A. J. Murdoch me S. G. Smith. A ia me ana Minta: Hon. G. W. Forbes— Pirimia Minita mo nga Moni me nga Mahi o Waho, Katimauta, nga Pane Kingi, Kai-tiaki o te iwi, nga tuku moni, nga Taake whenua me nga taake o nga rawa, te hanga Ture, te whakataki maramatanga mo nga momo ahu-whenua o naianei, me te tari o te Hikomihana. Hon Ta Hohepa Waari— Nga Mema ote Ropu whiriwhiri (kaore he mahi whanui)

Hon. E. A. Ransome— Minita mo nga whenua, Komihana mo nga ngahere, Minta mo te whakanohonoho whenua, mo te tiaki i nga wahi atahua, mo te whakanohonoho hoia, me te Tari wariu. Hon. Ta Apirana Ngata— Nga mea Maori, nga Moutere mo nga moni Maori, mo nga Inihua oranga a te Kawatanga, mo nga Inihua ahi, te mangai o te iwi Maori kite Ropu whiriwhiri. Hon. H. Atmore Mo nga kura, Minita mo nga mahi pooti. Hon. W. A. Veitch — Mo nga Reriwe. Hon. Ta Thomas Sidey— Te Timuaki o nga roia, mete kaiarataki o te ropu whai-hanga ture. Hon W. B. Taverner Mo nga mahi whanui, nga waka hari taonga, Minta mo nga rori me nga whare mo te katoa. Hon. P. A. De La Perrelle — Mo nga mahi o roto, Minita mo te hunga matakitaki, nga Ngawha me nga wahi e ora ai nga mate, nga mahi panui, Kai-Rehita, whakapihangaiti, nga rongoa, nga kaute, whare matakitaki, nga panui taonga. Hon J. G. Cobbe— Mo te whawhai, whakawa hara, Minita mo penihana, nga kai-tiaki herehere me nga whare herehere. Hon. J. B. Donald Mo nga potapu, Minita mo nga huarahi kawe korero, mo te moana, Minita mo nga ropu, kaitirotiro mihini, whakawhiwhi i nga pononga Kawanatanga kua roa e mahi ana, mete tahua awhina. Hon. A. J. Stallwothy — Mo te ora, Minita mo nga hohipera porangi. ' r " . . Hon. S. G. Smith — Mo nga mahi, mo te hunga whakaeke. Minita mo nga mahi nupepa me nga mahi pukapuka. Hon. A. J. Murdoch Mo nga mahi paamu me nga mahi kari waro, koura, mea pera. Ko te Hon. Forbes, te Pirimia hou ka 62 tan te pakeke. I whanau ia i whakaakoua hoki ki te Kura Tuarua o Tautahi. He toa ia kite purei whutupaora i ona ra. I kapene ia mo te repe o Otautahi mo te purei ki a Otakou. I riro hoki te wikitoria i tona taha i te mea ko raro tonu te kainga i nga wa o mua atu. He mahi hokohoko ta raua mahi ko te papa engari kaore i roa ka whiwhi whenua ia i nga tekihana o Cheviot; ka timata mai tana mahi paamu. He tino tohunga ia mo nga whakapuputatanga katoa o te mahi paamu. I noho ko ia tetahi mo te Komihana whakanohonoho whenua i te tau 1905 Pera me etahi Mema i marie ia ki te tu Tiamana mo nga ropu katoa i uru ia. Ka kitea nei tona pakari, ka kowhiria nei ia hei Mema mo tona takiwa mo Hurunui. Ka tata ia ki te 20 tau i te Paremata. I tu Mema, Minita mo te Karauna, a i nainei he Pirimia.

Ko raua ko te Hon. Kooti nga tangata i vvhanau ake ki Niu Tireni a i tu hei Pirrimia. Kei te matatau te titiro a te tokomaha kite Pirima hou; kei te ui hoki te whakaaro, tena ra e pewhea tana arataki i tona Kawanatanga. Ko te tumanako ia kia ahua roa tona Kawanatanga e man ana, kia ahua roa ai ano o tatou tangata aTa Apirana ki roto kite Manawa o nga mahi.