NGA RETA TUKU MAI

Toa Takitini, Issue 100, 1 December 1929, Page 1926

NGA RETA TUKU MAI

Kite Toa, kia ora ano. No te 26 Noema nei ka tatu iho te ope tuarangi, te ope atau, te ope whakamataku, o te Minita Maori ki runga ki a Tuhoe nei. A ha ha! rere ana te ihiihi. Ko te kaupapa o te haere nei, he man mai i nga mate o Arihia me tona tama, mete Makarini ki runga ki a Matatua, Te Arawa, tae atu ki Waikato. No te 26 ka tae mai. Ka tangi i te marae. I kaha te tangi a te katoa. No nga mihi i te po: ka whakaatu mai te Minita, kite mutu nga mihi, me haere tonu te mahi a nga Komihana whakatopu paanga a Ruatoki No. 1, 2, 3, mete hoko kite Karauna. “Kei konei a Tiweka Anaru Te Kai-Rehita: homai o koutou hiahia i naianei.” I muri ite Minita ka tu te tangata kite tapae i nga hiahia o Tuhoe. Ko te take nui, ko te tono kite Minita kia whakatuwheratia he mokete moni ki a Tuhoe katoa, hei awhina i te mahi ahuwhenua, me whakatu hoki i tetahi Ropu hei takawaenga i waegnanui ite iwi mete Poari. I whakaaetia tenei ete Minita. Ahakoa kaore ana nga Taitara o Tuhoe kia tatu, puku mahi tonu a Tuhoe kite kowhiri i tona Ropu, kia awe te mahi tahi pera me nga Ropu o te Tairawhiti e hau mai nei nga rongo. Ko te Ropu tenei:— 1. Teihi Paerata, 2. Erueti Biddle, 3. Tamarehe Waewae, 4. WiremuTereina, 5. Tuiringa Mokonuiarangi. No te 27 ka whakapuaretia te Whare Mahi Tiihi hou o Ruatoki ete Minita Maori. I hui mai te toko maha noaiho o nga upoko o nga whare mahi Tiihi, Pata, o etahi atu waahi, mete Mema ote Pei o Pureti. He tokomaha rawa i hui mai kaore i rikarika. Ko te kupu nui o roto ite whaikorero a te Minita Maori, ko taana tono ki nga pakeha kia aata hanga ki nga Maori; kia kaua e hokona nga kau weriweri kite Maori, ara nga “culled cows.”

I muri o te tina, ka manuku te ope o te Minita ki Whakatane, ki a Ngati Awa. I taua rangi ano ka karawhiua te hoko

a Rua ratou ko tona iwi i Ruatoki. Ka kino te haere! Auwahi ana te korahora o Ruatoki. Kia ora nga Etita, Teihi Paerata Ruatoki 3/12/29. Ki nga Etita o te Toa: E hoa ma kia ora huihui mai ano tatou. Tenei kei te maumahara tonu te whakaaro kite panui a ta tatau Pepa: tena te wa e timataria ai ano te whakarapopotoi nga WAIATA MAORI ote Motu. No reira ko te mea tuatahi, he whakamihi kite Minita Maori, me tona Ropu; mo te kaha, mete uaua kite whakakawenata i nga taonga o nga matua. Engari, Etita ma: puta rawa mai nei te “Nga Moteatea” hou, ana l Ko nga WAIATA a etahi iwi tau ke he iwi ke. Ko nga whakamarama, huri iho ana ano he kai oraora taua waiata mo te iwi naana ai. Ahua mehameha te tangata kite haere ki runga i nga iwi nei, i runga i te takararo o te whakamarama o etahi o nga waiata. Na, ko te hiahia i runga i tenei tuhi atu ko tenei, ara, i mua o te whakakawenatatanga i o tatau taonga, me aata karanga rawa nga mohio o tena hapu o tena hapu o ngaitaua, hei hoa mo te Minita. Me aata wanagna te waiata ka kopaki ai ki ro pukapuka. E hoa ma ehara i te whakahe, engari he pairi no te poho kia kawenata tika, to mauiuifi to mohio, to manawanui, e whakapau nei koe i to kaha ki nga taonga o te Motu. H. Thomas, Ngati Te-Roto-o-te-rangi, Rotorua 7 /12/29.