178.—HE TANGI.

Toa Takitini, Issue 93, 1 May 1929, Page 998 (Supplement)

178.—HE TANGI.

Na Ngati-Porou. Ko te kaupapa o te whiti tuatahi i raro nei he mea tango mai i te J. 30/44, a kei reira ano hoki tetahi wahi o te whiti tuarua. Ko te kaupapa i tuhia ki te J. 30/44 no le pukapuka a S. Locke, nana nei i whakawhaiti etahi korero maha, nga waiata, nga tewha kumara, nga tau hinu, nga karakia o te Tairawhiti. He penei te whakamarama a S. Locke mo tenei waiata: “Ka haramai a Pou i runga i tana manu i a Ruakapanga. Ka timataia mai e Tane te awa mo tana manu, kia whiti mai ai ki konei, ara te karakia” - - Ko te kaupapa o te whiti tuarua i taia nei ki konei he mea tango mai i te W.L.W. 97, na Te Wiremu Pihopa i tuhi ki reira. He waiata tahito tenei no te Tai-rawhiti, i takea mai i te karakia hei awa mo te Manu-nui-a-Ruakapanga, hei awa mo te kumara, a waiho tonu iho hei tangi. He maha nga whakawhitiwhitinga o tenei waiata i muri nei. He wahi iti o tenei waiata kei te J.B/50, (Refs: J. 8/50, 53, J. 30/44, W.L.W. 97). 1. He manu, he manu whakarere hua Ko te Manu-nui-a-Tane, 1 Ko Tiunga-a-rangi, 2 ko Haronga-a-rangi 3 Te tuawhiawhi te tawhiri. Kia papa te rangi, Te tatau mai ai Tane 4 I tona tere

2. Haere 6 ra, e hika, e! Kia hoaia koe te awa 6 o te kumara, Kia whakarongo, Whakarongo marie iho ana te tini o nga roi, Taunanawe te mata ki tua te wairangi, Te tapuae o Rongokahiwahine, Marere i Anaura 7 He ngangana te tu 8 ahua Te mata o Tawhiri, e; Te tuawhiawhi ki tua o Papahua Homai taku toki, e! Te whenua i tawhiti ra Awhitia mai kia piri, kia tata. Te moana i kauia e wai? I kauia e Manu, ko Manu-te-tiutiu, Ko Manu-te-hokahoka; Hokahoka 9 ki, e, Takurangi-mamao. Tarawa uta, tarawa tai, Whiti-a-naunau, 10 pehia” taku, u. Huka nui nowai, e? Huka nui no Papa, Tane i runga, Tane i raro, Tane i tawhiti motokia, Pera hoki ra nga urupu A Te Rangi-pupu-Karikawa, Rori nuku, rori rangi, Hiki nuku, hiki papa, hiki taua, Whakamoea te ruahine arai awa, He awa— He awa i tutohia, te awa i tuki ai, Pera hoki ra titi rakerake, Tapatu whakarere Ki tua Whiti-a-naunau Te rokohina koe, e hika e! 'Manu-nui-a-Tane: Tetahi o ona ingoa ko, te Manu-nui-a-Ruakapanga. Tirohia te waiata 145. Ko Tane te rangatira o te kainga i Hawaiki i u atu ai a Pourangahua i tona haerenga ki te tiki i te kumara. Na Tane i homai ki aia nga manu e toru, hei whakaKoki mai i a ia, ko te Manu-nui tetahi. (Tuhoe 919). zTiunga-a-rangi 1 Ko etahi o nga manu i homai e Tane ki a Pou sHaronga-a-rangi I * Hawaiki (Tuhoe. 924). <Tane: Nana nga manu i homai ki a Pou. I whakatupato ia ki a Pou mo te Manu-nui-a-Ruakapanga, kaore e Pou i tupato. No te hokinga o te manu ra ka mau i a Tamaiwaho ki runga o Hikurangi, ka kainga e tera. Ka whanga noa a Tane ki tona manu, kaore i hoki atu. Ka tonoa mai eia a Taukata kite kimi, a ki te ngaki i te mate. Na Taukata i hopu a Tamaiwaho, ka mauria ki Hawaiki, ka patua, ka ea i kona te mate o te Manu-nui-a-Ruakapanga. (Tuhoe. 919,921). sHaere ra, e hika: Kaore tenei me nga rarangi e rua i raro iho nei i te J. 30/44. Ko te ahua he wahi hou tenei no nga whakawhitiwhitinga o muri nei, hei tangi tupapaku. «Awa; He karakia hei whakaaio i te moana. 7 Anaura; He kainga tahito kei te takutai i waenganui o Tokomaru, o Vawa . ?

*Te tu ahua: Ko enei kupu me nga rarangi e rima i muri tata iho nei kaore i te J. 30/44. Engari kei te J. 9/50, kei te korero o Hapetumakiterangi i korerotia e Tamarau raua ko Tutakangahau, hei whakamarama i tera mea i te "manea," ara:— "Ka naomia ko te manea. Ko te kupu mo tera— Te manea o rare hikitia ki runga Te whenua i whiti ra Awhitia mai kia piri, kia tata. Te moana i kauria e wai? E manu te tiutiu, e manu te hokahoka.” 9 Hokahoka: Kite J 30/44 “Hokahoka e Tane tuhaka ki ehe takurangi mamao.” •°Whitianaunau: Kei Hawaiki. "Pehia taku, &c: Kaore enei kupu me nga rarangi tekau-ma-toru i raro tata iho nei i te J. 30/44.