3. TE PIHOPATANGA MAORI.

Toa Takitini, Issue 84, 1 August 1928, Page 823

3. TE PIHOPATANGA MAORI.

Ko te whakaaro o tenei hui kia rite tonu i roto i enei wiki e rua e heke iho nei te moni £125 i whakaaetia ai e te Atirikonatanga o Haki Pei hei kohi ma ratou mo te oranga mo te pihopa Maori mo tenei tan. Na te mate o Hori Tupaea kaore i tae mai kite hui, engari ko ko tona whakaaro na Maku i whakaputa, ara kia mama te kohi i tana moni, a kia tahuri hoki nga pariha o tenei Atirikonatanga kite whakahaere tikanga nui, kia rite ai he tahua mo te oranga o te Pihopa. Kua whakaritea kia £25 ma ia pariha o tenei Atirikonatanga, kia eke ai te £125 i ia tau. Ko nga moni ano e rite ai te oranga mo te pihopa hei whakapau, engari ko nga rerenga i waho me ata wehe hei kaupapa tahua oranga mo te pihopa. 4. WHAKAWAHI I TE PIHOPA MAORI. Na Rev. Hakiwai te motini: “Kia tae he kupu ma tenei hui nui ote Atirikonatanga o Haki Pei kite Pihopa o Waiapu hei tuku atu kite Atipihopa, whakaatu ite pouri o nga tangata o te Hahi Maori mo te roa rawa o te take pihopa Maori e takoto tarewa ana. I kaika te iwi Maori ki te whakatutuki i te wahi ki a ratou i runga i te whakaaro ka rite te oranga ka whakatungia mai te Pihopa. Kua. oti noatu ta nga Maori, a kaore ano te Pihopa kia whakaingoatia, a kaore hoki he whakaatu mo nga take i roa ai.” Paahitia ana e te whare katoa. 5. TE WAAHI HEI WHAKAWAHINGA. I whakaatu te tiamana ko te hiahia o te Pihopa o Waiapu ko te waahi hei whakawahinga i te Pihopa Maori hei tetahi o nga wharekarakia nui ote iwi Maori. Engari a Paihia he tawhiti rawa, he uaua hoki e tae ai etahi ki reira. Ko nga wharekarakia Maori e rite ana ki tona whakaaro ko Rangiatea i Otaki, ko te whare-karakia o Ngati Porou i Tikitiki. ko te whare-kara-kia o Te Arawa i Ohinemutu. Mehemea ka rite mai te whakaaro o etahi o te iwi Maori ki o Ngati Kahungunu e whakaatu nei he pai tonu ki a ratou te Whare-karakia nui (Cathedral) i Nepia, ki tona whakaaro ko tera te mea mama rawa kite tokomahatanga o nga Pihopa. Otira ko te tangata kei a ia te kupu mana mo tenei take, ko to tatou Atipihopa. Ka mutu i konei nga take epa ana kite taha wairua. Ko etahi o nga take ara nga take tinana me wehe ake i enei kua whakamaramatia i runga ake nei. TAHA TINANA. Na Pohe te motini, na Maku Erihana i tautoko:—“Kia waiho ma Rev. F. A. Peneti katoa enei take e whakatakoto atu kite aroaro o nga ropu e tika ana hei whiriwhiri i aua take.” Kaati ko Ta Apirana tonu rate taumata taunga atu mo enei take katoa, a mana e tirotiro mai nga waahi e mama ana, me nga waahi ka taumaha. (A) TE MAORI NURSE MO HERETAUNGA. Kua tae mai te Nurse nei a Mrs Oliphant. Kaore tenei i ta

matou i tono ai. Ko to matou hiahia ko Nurse Jones, he district nurse i Hastings e mahi ana i mua, a haere nei ki Ruatoki. Na te paanga mai o te mate ka kiia e te takuta me hoki mai ia ki Hawke’s Bay. Aki te kore i tenei ko tetahi o nga Nurse Maori. Kaore rawa o matou hiahia i manaakitia mai e Dr. Valentine, engari tukuna mai ana ko tana i hiahia ai. Kaore matou i te korero kino mo tenei, engari e ohorere ana matou i nga whakahaere ote Tari ote Ora! He tino wahine matau tenei e ai ki nga korero, engari ka pehea ra tona ahua ki nga Maori o te whenua nei. I tino mate hoki matou i ta ratou nurse whakamutunga i tuku mai ai. Kanui to matou wehi kei he ano hoki tenei a nga nurse a te Tari o te Ora, a ka whakapae mai no matou tonu te uaua. Noreira ka patai matou, kaore ranei, te reo o te taha Maori e whakarangona mai mo te ahua o nga Naahi nei, a kaua tonu ranei nga Maori e whai kupu mo enei ahuatanga? (b) HE AWHINA MO TE NURSE. E whakaaro ana tenei hui he mea tika kia whai-whakaaro te Maori Purposes Board ki tetahi huarahi awhina i tenei me era atu Naahi e mahi nei i roto ite iwi Maori. He wa ano kaore rawa he moni hei utu motoka hei taenga atu mo te neehi ki nga kainga o nga turoro. He wa ano kaore he moni hei utu rongoa. He patai na te hui mehemea e taea e te Maori Purposes Board te homai tetahi awhina mo nga take e mahia nei e nga Nurse Maori (c) KO WAX ONA RANGATIRA? Kaore matou i te mohio ko wai nga rangatira o to matou Naahi. Kua tae mai te reta a te hekeretari o te Hawke’s Bay Hospital Board whakaatu mai kei raro taua Nurse i to ratou mana. I konei a Dr Mercer e whakahaere tikanga ana mona, a kaore rawa ana, whakaatu kei raro taua Nurse i te Hospital Board. He aha te mana o te Health Office, a he aha hoki te mana o te Tamatea Kaunihera ki taua Nurse? (d) TURANGA 0 TAKUTA ERIHANA. Ki ta matou titiro kei te ahua mate te turanga o to tatou takuta Maori, mete kaha rawa ote hereherea o ona ringa. Kanui to matou manawapa kei whakakorea rawatia te turanga o to tatou takuta, a ka whakanohoia mai he pakeha katoa nga npoko mo nga mahi. (e) NGA KAUNIHERA MAORI. Ki ta matou titiro kei te ahua mate o tatou kaunihera Maori ote motu katoa. Mehemea kei te whai mana tonu ratou, me titiro mai he huarahi e taea ai te whakahou te whakakaha i a ratou mahi. Ko tetahi mate nui he kore moni hei whangai i nga mahi a te Kaunihera. Ahakoa he aha te mahi ma te moni ano ka ora ai ka piki ai nga mahi. Kaore ranei e taea te whakaoho ano i nga mahi a nga Kaunihera? Kaore ranei he putea moni i tetahi waahi hei awhina i a tatou kaunihera? Kaore ranei e taea te whakarite he

Director or Organiser mo nga kaunihera kia eke ai ki te hmigaitanga o nga mahi ma te Kaunihera? (f) NGA KURA MAORI. Tera tetahi ripoata kei nga pepa pakeha o Nepia (o te 21 o Hurae) he motini na Mr W. Oates ki te Poari o nga Kura o Haki Pei. Ko te motini e penei ana:— “Ki te whakaaro o tenei Poari kua tae tenei ki te wa e tika ai kia kumea mai nga kura Maori katoa ki raro i te mana o nga Poari Kura.” I whiriwhiri te hui i tenei take a paahitia ana tenei motini: — “Kaore nga Maori o tenei takiwa i te whakaae kia taka mai nga kura Maori ki raro i nga Poari, i te mea kei te pai rawa te tiaki me te ako ate taha Kawanatanga i nga tamariki Maori.