NGA RA O TE TAITAMARIKITANGA.

Toa Takitini, Issue 83, 1 July 1928, Page 818

NGA RA O TE TAITAMARIKITANGA.

R.T.K.) T7" O nga ra o te taitamarikitanga nga tino ra o te tangata. I te tangata e tamariki ana, ina titiro whakamua la kite paengaroa o nga tan maha kei tona aroaro tonu, e pohehe 1a he oranga tino roa to te tangata i tenei ao : kia kaumatua la, ka titiro whakamuri, katahi ia ka marama he oranga tino poto. I te maha o nga tan i ako ai i te kura, mutu mai te kura, i ako ai i tana mahi, i rapu ai i te matauranga e whakma mai nei e te ao, ka miharo te tangata ki te poto rawa o tenei oranga, kite poto rawa ote wa hei okiokitanga, hei kainga ranei i nga hua o tana mahi. I te tamarikitanga ka wawata te tangata ki nga honore e whiwhi ia ina kaumatua, otira hei tona whiwhmga ki aua honore kua kaumatua ke te tangata, kua potopoto te moe, kua ngahoro nga niho, kua kore e rangona te reka o te kai, kua mauiui noa te tinana, kahore kau he pamga o aua honore. I kitea tenei ahua e Rore Paerona, kua whanui nei ana kupu ki te ao katoa mo ake tonu atu: — 0 talk not to me of a name great in story; ' The days of our youth are the days of our glory; And the myrtle and ivy of sweet two-and-twenty; Are worth all your laurels, though ever so plenty. Kaua ra e korero ki au mo nga ingoa rarahi; Kq nga ra o to tatau taimarikitanga nga ra o to tatou kororia;. Ko nga puawai kakara o nga tau e rua-tekau-marua Kei runga noake i nga tipare honore huhua noa atu. 1 te tamarikitanga o te tangata, e kori ana tona tinana me tona ngakau; kahore ona mamae, ona awangawanga; ko tona tino whakaaro ko te takaro ko te ngahau; ko tana tino kai he wawata he aroha. Ano te ao ki aia he papa takarotanga. He tika he nui nga tikanga wairangi ate taitamariki. He aha koa ra kei tana, kahore hold ia i mohio he wairangi ? Nona ke ka kaumatua katahi ia ka whakama mo ana mahi wairangi o tona tamarikitanga. Pai atu te wairangi o te tama-iki i te wairangi o te koroua. Inakoa ka kaumatua nei te tangata ka hoki whakamuri te titiro a te^ ngakau, ka matakitaki ki nga ra o te tamarikitanga: ki ana mahi, ki ana takaro, ki ona hoa—ko etahi nei kuakore i tenei ao— ana whaiaipo. Ka pa mai te aroha, ka pa mai te pouri, a, mete miharo kite kororia a nga ra ote taitamarikitanga. Kei te tu rarangi ki mua iau oku hoa o era ra—aku hoa i whaiwhai nanenane ai matou i nga pari poupou. Te Whetu-mata-rau, i whakarerere poti harakeke ai matou i Waitatari. Ka manu nga poti ka timata te karakia kia puta mai he hau::— Titi parerarera homai he hau mo taku mea; Titi parerarera homai he hau mo taku mea. I ! to matou tino whakapono e kore rawa e hapa ka puta mai he hau, ka whakamau te titiro ki te putanga mai ote hau, a puta

tonu mai te hau ! Ko nga poti kei te wai e topa ana ko matou kei uta e oma ana e umere ana. Kua ngaro a Waitatari, ko tona whakaahua ia kua tuhituhia hohonutia ki toku ngakau, e kore rawa e memeha. Ko tetahi mahi nui a te tamariki o nga ra ka huri he kaukau. He kaukau ano o enei ra engari whakakakahu rawa ai te tangata, tena i aua ra kotahi tonu te kakahu ko te kiri anake. Hei te raumati kaore he mutunga mai o te kaukau, mai ite ata kite tautanga ote ra. Ka ngenge ite kaukau kei ro onepu e okeoke ana, e inaina ana. Ka tapapa, ka hono nga ringaringa, katahi ka whakatatu haere nga ringaringa i roto te onepu, ka timata te karakia: — Ka makere, ka makere, te kete koura A Hinetungoungou-rangi; Ka makere, ka makere, te kete koura A Hinetongoungou-rangi. Mutu rawa ake na kua whakapuke te onepu, kua tawakawaka. Ki te kore i tenei, ka tapapa ano, ka mau ki nga kohatu papa, porotiti, ka tuhaina. He Tauwhainga tenei kia kitea no wai te huare e mimiti wawe ite ra. He karakia ano o tenei tu takaro:— Pokopoko te ra; whitiwhiti te ra, Pokopoko te ra; whitiwhiti te ra. Ka ngenge ranei i te kaukau ka haere ki te kai pititi i Te Waipae, i Kahoera, i Tokotoko. I era ra tipu noa ai te pititi i te parae; he tinoreka te pititi o era ra kaore i rite ki nga pititi o enei ra. Ka ki nga puku ka hoki ano ki te kaukau engari ka tauwhainga ko wai ra e rere wawe ki te kopua. I te kaha o te oma, o te tauwhainga, kahore ano kia tata ki te wai ka timata te ruke i nga kakahu, ka wharona te kakahu, tae rawa atu ki te wai kua tu kiri-kau. He pai noa iho, kaore i maharatia he he— tamariki hoki. Pera me Arama raua ko Iwi i te Kaari o Erena, kaore raua i mohio he he te tu tahanga. Ko to raua hara-koretanga tera. No to raua haranga katahi raua ka whakama, ka uhi i a raua ki te ran piki. Haunga ia ta te wahine pakeha, kua tae nei ki nga pona te potopoto o nga panekoti. He mahi ano pea na te pakeha. Ehara tenei i te mea no te harakoretanga o te tangata pera me Iwi me tatou ranei i nga ra kcroria ote taitamankitanga. Haere ra! e era nga Tera ake, tera ake, nga mahi, nga takaro, nga ngahau o nga ra ka huri: Te kopapa i te moana, te netineti, .te hirere, te patu tuna —a taona ai te tuna ki tea taotopipi. Kua warewaretia nga tamariki o enei ra, e nga tamariki o te ao hou, era tu takaro. Kotahi rawa te takaro o era ra kaore ano kia warewaretia i enei ra ara ko te tahae merengi. He takaro pea tenei kei te ao katoa. He tangata kaha au ki te kai merengi, ahe tangata kaha ano kite whakatupu merengi. Na konei e kore e tika kia kiia au, “Toa kai pea R.T.K.” He toa kai au, he toa mahi. Na konei hoki kaore aku tamariki e mohio kite tahae