TE KARAKIA I TAE AI TE TUIKA.

Toa Takitini, Issue 68, 1 April 1927, Page 505

TE KARAKIA I TAE AI TE TUIKA.

No te poo te Ratapu Pepuere 27 ka tae te Tiuka me tone hoa wahme kite karakia i roto ite Whare-karakia o nga Maori i Omnemutu. I reira hold etahi o te ope a te Tiuka, me to tatou Pinmia me tona hoa, me Sir H. Rhodes me Te Hon. Wiremu, mete Hon. Bollard me etahi atu. Ko *. whakauru kite karakia ma te tikiti anake, ahe men kowhin Ida 10 kite 20 oia iwi i.tae mai nei kite hum EoO nga morehu o te pakanga nui, tekau-ma-tahi nga morehu o ma pakanga Maori ote 1860 kite 1870 i noho mai i muri i a ratou tamariki. Ko Roger Bansey te kai-whakahaere o nga hoia katoa. Ko te wahi tuatahj o te karakia he tapaetanga na nga hoia i nga putiputi kite Ata, hei whakamahara ki o ratou hoa e takoto mai ra i nga marae ote pakanga. I tukuna atu nga putiputi nei vi nga ringaringa o Rev. Peni Hakiwai, tetahi o o ratou rnatua i te wa o te mura o te alp. I roto i riga kupu mild a Hakiwai, ka ki ia;—E tika ana kia hold o tatou whakaaro i tenei ra ki « tatou hoa i mahue atu nei i a tatou e tiraha mai ra i tera marae i tera marae. Ahakoa kua mate, kei te ora tonu mai ratou. Ko nga putiputi nei lie roimata no tatou mo ratou ma c takoto mai ra i nga marae o iiu-i iwi ke. n I muri iho ka waiatatia te himene a nga hoia “An e Ihu* tirohia.” Ko te wahi tuatahi o te karakia na Pa ora Temuera i whakatiaere ko te upoko na Panapa Minitia o Ngapuhi i panui kite reo Maori, pakeha. Ko te wahi tuarua o te karalda na To Harawira o te Pihopatanga o Akarana i whakahaere. Pai ana te marama o nga reo rua o nga Minita. E 24 nga niema o to koaea, pai atu a ratou himene, me ta ratou ‘■Anthem: Jesus shall reign. Ko te kauwhau i a Rev. P. Peneti. Ko tana raraimi lie iiiea tango mai i a I Ham. 10:24. “Na ka hamama te iwi katoa, ka mea, Kia orate Kingi.” I v hakaat te kai-kauwhau i te whakamarainatanga o tenei rarangi mete hangaitanga ki tenei ra. He nui nga tohu oto pin-pono kei tena hapu kei tena hapu, i to mea he iwi pin* po no tonu te Maori. Ko nga raruraru kaore i tipu ake i waenganui i nga Maori mete Kuini, engari Id nga kai-whakahaere o Pan; mana. Titiro ki nga tohu o te piri-pono o te marae e noho nei tatou. (1) Ko te Kuini c tu mai ra i te Papa-i-Ouru, (2) ko nut haki e ono e tare nei i roto i te whare-karakia, (8) Ko te Iraki'a to Kingi e tare nei i runga.i te kai-kauwhau, (4) Ko nga morehu II o te pakanga Maori, (5) ko nga morehu o te pakanga nui kua lalm ake nei, (6) Ko to pare putiputi e takoto mai ra i runga i te Ata, whakamahara ki nga tamariki rangatira o to iwi’ Maori e tira ha mai ra i roto i nga iwi ke o te ao.

I te wa o te pakanga he whakamaoritanga ano to te kupu nei “piri-pono”. Ite wa ote mannga-rongo tera ke tona whakamaoritanga. -;• ; - I te tan i u mai ai nga waka o o talon tipuna i Hawaiki, tera tetahi kingi taitamariki nei i wiwi. I tona marenatanga ka hanga e ia he ringi. I rnnga i tana ringi enei knpu e torn “God, France, Margaret” (Te Atua, Paranihi, Makereti) me tana whakamarama, ka phi-pono ia ki enei mea e torn, ki tona Atua, ki tona whenua, ki tona hoa me to raua kainga (home). Koia nei te whakamaoritanga tika o te knpu nei “piri-pono,” ara “loyalty.” Ko Henare Taratoa i whawhai ki te Ingarihi ite Keeti Pa. Otira he tangata piri-pono tana tangata. Ka mntu te pakanga i te ra tuatahi, i te po ka rongo i te pakeha e ngungnru mai ana i roto i nga parepare. Ka heke atu, ka patai, he aha to hiahia? Ka utna mai, he wai. Kaore he wai o te pa. Ka man a Henare i tana taha, ka ngoki haero i roto i te rarauhe i te manuka kei kitea mai c nga heteri (sentry) pakeha. Te hokinga mai ka tae kite pakeha ra (he Kanara tana pakeha) ka whakainnmia, ka waiho atu te taha. Ite ata ka tuaruatia te whawhai. No tenei ra ka mate a Henare Taratoa. I rnnga i aia nga knpu he mea tuhitnhi eia ano “Kite mate kai to hoa riri whangainga, kite mate wai whakainnmia. Na Pihopa Herewini i whakaara to tohu whakamahara ki a Henare Taratoa, kei Lichfield, ingarangi, e tu ana. He tangata tenei i piri-pono ki tona Atua ki tona whenua ki tona iwi, Ko tona wairna hopukia e tatou. Whakamaoritia e tena e tena o tatou te kupu nei te “loyalty,” te piri-pono. “Kia orate Kingi,”