NGA MAHI POROPITI ME NGA MAHI MATAKITE A TAUA A TE MAORI.

Toa Takitini, Issue 60, 1 August 1926, Page 447

NGA MAHI POROPITI ME NGA MAHI MATAKITE A TAUA A TE MAORI.

(Na P. H. T.) Etika ana kia pataitia i roto i enei ra o te niatauranga pakeha, o te ao hou, pehea te wariu a ratou ma i e nei tu mahi, a i putaketia mai i whea te whakakaupapatanga mai o enei whakaaro matohu a ratou ma mo nga mea e heke iho ana i nga ra kei mua e ngaro atu ana. Heoi ano nga kai tautoko mo a ratou whakakaere me a ratou tikanga kei nga korero i hopungia-b-taringatia, a i wa ihotia-a-korero-a-wahatia ake kia tatou, ara hga tatakutanga i nga korero o nga waka i heke mai ra i Tawliiti-nui i Tawhiti-roa i Tawhiti-papamamao i Te Hono-i-Wairua, e tika nei i roto i enei ra o te maramatanga kia awangawangatia te tuturutanga o te alma o aua korero a ratou ma e whakamiharotia nei e tatou a ratou mahi. Ko nga korerotanga tuatahitanga a nga kaiunatua o roto o nga Whare Maire me nga Whare Wananga i te mea ka noa ka poke nga whakaaro ka whakawhanuitia ka whakarekaia te korero e te wall a huka e te ngakau whakatoi, koia ka rereke te wariu a te hunga i'Vhanau ake i roto i te maramatanga o enei ran tan e torn ka palm re ake nei. tae raw a mai ki roto i enei ra kua whakatapia haeretia ake ana tu whakaaro i roto i te whakahouta nga i te hine ngaro Maori ki roto i te matauranga mete maramatanga o te wa.

Titiro iho iana ki tenei rongo korero:—He kai tangata te Maori. Ehara ite mea koira te kai i ora ai ratou ma e matenuitia ana ranei e ratou. Engari he whin tera ite mea i whakaaro kino i mahi kino ranei, ko tona iwi hapu ranei i pera. He mau-ariari tena. He nui he maha nga marae takototanga 0 te whakaaro rahi raua ko te whakaaro hohonu o te Ininga e whanga ana ki nga pu-a-wai o era parenga o te hinengaro tangata aka porekutia kite menemene ote paparinga tangata kia tu ake ai he toa hei whakamarama i era porekutanga aka kiia ana tu tangata he poropiti he matakite! Ano te alma perata nga o nga pu-a-wai heoi ano ko te rerenga tera ote ngakau ohooho. E taea hoki te pehea, kua oho te mea oho ahakoa hoki i nui te peratanga ko te hinengaro Maori tera e hopu-a-wairangi noa ana i te whakaata o nga tikanga i tupu mai ra i te Hono-i-Warua, ka whia nei rau tau te mahiietanga ake. Na runga i tena mohiotanga o etahi o ratou ka whakatu 1 a ratou hei poropiti etahi, hei matakite etahi, i kouei ka whai nga mea haore i kaha kite whaka Maori i nga pua-a-wai, i nga hua, ahakoa kei te kai tonu kei te kite tonu ratou, na konei ka whai-tuara taua hunga poropiti me aua matakite, ka whai turanga i roto i nga marae mi ai i nga ahua purapura katoa, e hua nei, e kotia nei, e kiia ra e te tuhituhinga. “ Ko ta te tangata e ichakato ai, koira ano tana e kokoti ai ” —Karatia 6—7. Tirohia nga koreio mo Te Waka nei mo Takitimu. Tenei waka he waka tipua he waka tapu. Ona tangata e kiia ana he iwi tapu ara he tangata rangatira i runga i to te Maori tatai korero. He poropiti he tohimga he matakite i runga i taua waka otira i runga i nga waka katoa i hoe mai nei i Te Moana-nui-a-Kiwa. Otira ahakoa te wehewehe o ratou rerenga mai kotahi tonu te whaka aro i roto i a ratou katoa ara ko tenei kia tapu tonu ta ratou noho i runga i o ratou waka, kia tapatahi tonu hoki te whakaaro. Kaore tahi he waka i rere moohu noa mai i runga ite whakaaro kuare kite tuku takoha ki o ratou kai arahi, mete tukunga whakamoemiti mo nga manaakitanga maha i te huarahi i ekengia mai ai tenei whenua-mai-tawhiti. I whiwhi tena waka tena waka i te hua o tana mahi pai o tana mahi kino. He putake korero roa mehemea kite whakatepetia te korero mo taua ropu poropiti me taua ropu matakite. Otira he wehenga rua itewa ia ratou tae mai kite wa ole tuhinga i nga korero. Kaali me timata mai taku whakamarama ite wa i timataria ai te whakakaupapa i nga korero o te motu, i kitea ai e te hunga o muri nei, i whanau ake nei i roto i te aiotanga o te motu, nga tuhituhi i whakakaupapatia hei titiro ma te hunga e piki ake ana. No roto i nga tau o te tekau-ma-waru-rau ka puta ake ano nga mahi poropititanga. I aua ra ka maranga mai no Waikato ko Potatau he whakaara poropiti, ko Te Ua tenei ka tu. Ko tana mahara me whakatu he Haahi Motuhake a ko Auahera Mikaera

hei kai.arahi iaia me tona ropu katoa. I whakamarama ia kua homai tetahi tauira karakia e tana arinhera e peneei ana te ahua: — Hail te kororia! Hau te kororia!! Hau te kororia! !! Rire! Hire!! Hire!!! Hau! Hau!! Hau!!! Ka rereke tenei karakia. E tika ana kia kiia he tupua nga mahara kei roto i tenei karakia. Tona tikanga ki taku titiro iho e penei ana te tikanga o ana kupu nei:— He pai (kororia) te patu {ara te hau ) He pai {kororia ) te patu (ara te hau ) He pai ( kororia ) te patu (ara te hau ) Rire {ready) Rire {ready) Rire {ready) Patua {hau) patua (hau) patua (hau) Otira ma nga whakahaeretanga i nga tikanga me nga whakahau tanga i nga kai hapai i tana whakahaere i kiia ai he whakahaere na tetahi Haahi Motnhake ka kite tatau i nga puawai mete kokotitanga i nga hua o ana mahi poropiti. Tirohia nga korero mo Kereopa raua ko Patara ara nga tuukunga a Te Ua, i kiia ai a i mohiotia raua i ana ra he akonga. Pehea te oatitanga i ana akonga kaore he tangata hei korero iho kia tatou i tenei ra. Otira e tika ana kia ki ake tatou Mehemea he putake whakahaere motuhake to ratou i ana ra kaati he oatitanga ano i waenganui i a ratou mo te piri pono ki a ratou tikanga, penei hoki me nga mahi konotaraka o enei ra. Ara ana ano nga “ atikara ” o te whakakotahitanga, otira e taea ana te huna iho i tetahi ahuatanga whakaaro ki roto i tenei kupn kei te whakapono matou ka pai te whakahaere a te 44 manitia” ita matou putake. Te mutunga iho ko Wakana Rev. Volkner ka kohurutia ki Opotiki. (Taria mai te roanga.) I\a Shakespeare. Tis too much prov’d, that, with devotion’s visage. And pious action, ive do sugar o’er The devil himself. Kua tino marama tenei, ara , c pania ana e tatou Te tinana ake o te reiver a, Ki te huka o waho o te karakia 0 nga mahi o te whakapono.