TE WHARE-KARAKIA.

Toa Takitini, Issue 55, 1 March 1926, Page 365

TE WHARE-KARAKIA.

KA mutu tetahi o nga whare-karakia whakamiharo o te motu ko te whare o Ngati Porou. Ko te tauira mo tenei whare he mea tango mai i to Te Arawa i Ohinemntu, engari 10 putu te roanga atu o tenei; he mea hanga Maori hoki te tahu me nga heke o tenei. Kei roto o te whare nei nga mahi ataahua a te Maori, te whakairo, te tukutuku, te taniko, te tuhituhi mete whariki Maori. Ko nga whakairo he mea pani kite peita horn te kakano. TE IPU IRIIRI. Ko te ipu iriiri he mea whakairo. He tangata tonu e hapai ana i runga i tona mahunga i te ipu iriiri. Ko te ingoa kei runga i taua tangata e man ana ko Piripi Tamnata-a-Kura. Ko te tangata tenei nana i kauwhau tuatahi te Rongopai ki a Ngati Porou ite tau 1834. I riro tenei tangata i a Ngapuhi i tetahi o nga pakanga a Ngapuhi ki a Ngati Porou. I a ia e noho mai ra i Ngapuhi ka tutaki ia ki nga Mihinare, ka rongo i nga kauwhau mo te Rongopai o to tatou Ariki o Ihu Karaiti. Ka u mai tetahi kaipuke pakeha ki Waiapu, ka hoe atu etahi o nga rangatira o Ngati Porou. I a ratou i runga ite kaipuke. ka pa mai te marangai. Ite kaha ote hau, kore ana e taea te

whakau mai ki uta. Rere ana te kaipuke nei me nga rangatira o Ngati Porou, a u rawa atu ki Pewhairangi. I reira ka tutaki atu ratou ki a Taumata-a-Kura. Ka whakahokia mai ratou i runga ano i tetahi kaipuke me Taumata-a-Kura hei hoa mo ratou. Te fmga mai ki uta ka timata te kauwhau o Taumata-a-Kura te Rongopai. Ka manaakitia e Ngati Porou to ratou kaikauwhau. Tae rawa mai nga minita tuturu, ara a Te Wiremu raa; kua huri ke a Ngati Porou ki te hapai ite whakapono. Hei tohu whakamahara ki a Taumata-aKura, ka hanga nei tenei ipu iriiri, TE POROPITI (PULPIT). Ko te taonga tino whakamiharo o te whare-karakia nei ko te tungia o te Kai-kauwhau. Ko te taonga nei he mea hanga mai e Te Arawa i Rotorua a tukuna mai ana hei aroha ma ratou ki a Ngati Porou. Kei tana torona e man ana nga taniko ataahua, me nga tino whakairo. Kei te pikitanga atu tokorua nga tangata e hongi ana ki a raua. ko te Arowa e tangi mai ana ki a Ngati Porou. TE PAPA INGOA HOIA. Tetahi taonga whakaaroha ko te rarangi ingoa (kei runga i te papa kauri), o nga hoia katoa o Ngati Porou i mate atu ki nga marae o te pakanga me nga mea i pangia mai e te mate ki reira ano te taenga mai kite kainga ka mate. EB7 nga ingoa kei tana rarangi e man ana. Ko nga korero enei kei taua papa e man ana: —

He tohu aroha ki nga hoia Maori o Horouta o Takitimu.

Te Pari ki Tarakeha i uru ki te pakanga mii. 1914-1918.

Tera ano tena wa ka perehitia ai e ta tatou pepa tana rarangi ingoa. NGA WINE TETAHI mea whakamiharo o te whare-karakia o Ngati X For on ko nga wini. Ko te wini ote wahi tapu i runga tonu ake i te Aata, he whakaahua no te Karaiti e tare ana i runga i te ripeka. I raro iho tokorua nga hoia Maori e titiro atu ana ki te ripeka i roto i nga rakau Maori. Ko te ntu o tenei wini anake £l5O. Ko etahi o nga wini he mea tuhi k inga tukutuku Maori, ko nga tapa he tuhituhi heke. Ko te in ni i whakapaua mo nga wini anake e £7OO. He mahi tohunga rawa te mahi wini penei te ahua. Peitangia ai te wini ite matahi ete tolmnga kite mahi whakaahua, aka mutu ka tahu kite ahi, kia rewa tahi ai te peita mete karaihe ote wini. Kei te rewanga kua kore i taea te ukui. a kua man mo ake tonu atu.