POARI O NGA MOANA O TE ARAWA.

Toa Takitini, Issue 43, 1 February 1925, Page 181

POARI O NGA MOANA O TE ARAWA.

ITAE nga Minita o nga Komiti o te Poari o te Arawa ki Poneke itewa e noho ana te Paremata kite tono i tetahi mana kia homai kia ratou. Ko Apirana Ngata te whakamatuatanga atu, a i oti pai nga take i haeretia ai ki Poneke. Me titiro i te Ture i pahitia i tenei Paremata mo nga take Maori ara:

1. Na te hiahia o te Arawa kite hoko i Maketu ka whakaae tia mai te mana hoko whenua ahakoa Pakeha, ahakoa Maori, kite Poari o te Arawa.

2. Ka hoko whenua ana te Poari o te Arawa kaorc he tuku atu ki te Poari whenua Maori o Waiariki hei whakamana. I mana tonu atu i te wa haina o te Tiiti.

3. Te mana mokete whenua kua homai hoki kite Poari—kaore he tuku kia whakaae tia e te Kawana-Tianara o te Poari o Waiariki ranei. Ka kitea iho e te Poari o te Arawa he mokete tika, ka taea te whakaoti tonu atu.

4. Kua whakaae tia te Poari o te Arawa ki te tu hei tuara ki nga Tari tukutuku moni a te Kawanatanga. I runga i tenei mana ka mama nga Tari Kawanatanga kite tuku moni ki nga Maori, pena e ahua pai ana te punga (Security) , itemea ko te Poari o te Arawa kei muri e tu mai ana.

5. I tonoa te Kawanatanga kia whakaarotia mai nga tangata Maori kua pohe nga kanohi, me nga tangata kua ngohe nga tinana a kua kore e kaha kite mahi oranga mo ratau. Ko te utu mai i tenei tono me ki ko te Ture mo nga Kapo kua paahitia nei. 6. I tonoa kia whakaaetia mai e te Tari o nga Kaunihera Maori mete orate moni e £2OO hei apiti mai ki nga mahi wai a te Poari i nga Pa Maori o Mourea, o Waiatuhi, o te Taheke me Otamarakau. Whakaaetia ana.

7. Knaliomai lioki ki tc Poari o te Arawa te mana whakaputa moni ki nga Maori e whai moni ana i te Poari o Waiariki, engari e puritia ana i runga i etahi here ate Ture mo tetahi wa poto. 8. I whakahaeretia hoki nga Meraa o nga Komiti rahui o Ngati Pikiao mo Okataina me Waione, a whakaotia ana hoki tenei take rangatira a Ngati Pikiao i tuku nei i enei rahui i runga i te utu kore. I tutaki matau ki, (a) Te Minita Maori Hon. Te Kooti. (b) The Minita o nga Hohipera—Hon. Ta Maui Pomare. (c) Te Under-Secretary o te Tari o Nga Whenua — Tamihana. (d) Te Tumuaki o te Kooti Whenua Maori Chief Judge Jones. (e) Te Native Trustee and Deputy Judge Rawson and H. S. King. (f) Te Komihana o nga Penihana—Fanch. (g) Te Minita o te Tari o te Turuhi— Nosworthy. I manaaki nuitia a matau take, me o matau tinana hoki. He nui te mihi kite Mema o te Tai-Rawhiti kia Apirana mo tana tautoko ia matau take. Te ropu i tukua e te Poari ki Poneke. 1. Wiremu Ereatara, Minita o nga take Whenua me nga Whare Mahi. 2. Morehu te Kirikau, Minita o nga Pa Maori me nga Penihana. 3. Kepa Ehau, Minita o nga tak e Maori me nga Take Takitahi. 4. H. T. Mitchell, Minita mo nga take Matauranga me nga Hohipera. 5. Raureti Mokonuiarangi, Hekeretari o tenei Teputeihana. TE KOHATU WHAKAMAHARATANGA 0 NGA HOIA O TE ARAWA TAE ATU KI TE WAKA. No te 5 o nga ra o Hanuere, 1925, ka hainatia e te Tumuaki me te Hekeretari te Kaanataraka kia timatatia te mahi o tenei Kohatu i runga ite whakahau a te Poari o te Arawa, He whakamaharatanga ataahua. Mo tetahi atu wa ka whakaatu ai nga tohu ka piri ki taua Kohatu. Kotahi tan tuturu e mahia ana ka oti. Ka whakaarangia ki roto i te Kaari a te Kawanatanga i Rotorua ara he waahi ano tenei he mea tuku e nga Rangatira o te Arawa i te tau 1880 mo nga tikanga whanui i runga i te huarahi kore utu.