TE RONGOPAI O TE MAHI.

Toa Takitini, Issue 43, 1 February 1925, Page 179

TE RONGOPAI O TE MAHI.

Na J. P. Shepherd (na Kingi Tahiwi i whakamaori). He aha ia te pai o te tangata Mehemea te mea nui i a ia JLJL e r/i-ue, lit; fVU'I/. — Hakipia. What is a man. If his chief good and market of his time Be but to sleep and feed? Shakespeare. ITETAHI wa ka puta i te Pirimia ki tetahi ropu taitamariki enei kupu na ko te huarahi rangatira kite ora ko te huarahi o te mahi. Ko enei kupu e rite tonu ana te pa ki te Maori itepa ki te pakeha, engari ra i runga i te mea ko enei kupu mania e whai ake nei e aheitia ana kia hangai kite Maori no reira me whiriwhiri ake me tirotiro te hangaitanga ki te Iwi Maori o enei whakaaro kua huaina ake nei. Ko tenei kupu ko “ Mahi ” e hara i te mea e hangai ana ki nga mahi a-ringa anake. He nui atu ona ritenga. Ko taku ritenga e hoatu ana mo tenei kupu mo 44 Mahi ” ko te mail-tu-maro ote whakaaro ki te mahi, ko te mau-tu-maro ote mahi me te totohe kite mahi. Kaore he painga ote tangata ki te tumanako kia puta ia ki mua i ona hoa i runga i nga mahi mehemea kaore te mau-tu-maro o te whakaaro mete totohe ki te mahi i a ia. Kaua e mahi i tenei ra ka kore apopo kaua e whakaaro kite mahi mo tenei ra anake a kaore he whakaaro ki te mahi apopo. Engari ra me whakaaro ki te mahi iteraite po ame mahi i nga ra katoa a taea noatia te mutunga o te mahi. Kei penei te whakaaro na ite mea kua tae kite tutukitanga ote mahi me ngohengohe te whakaaro mahi. Kaore me mau-tu-maro tonu te whakaaro mahi. Kei ngongohe te whakaaro ka whaia mai e nga mea e mau-tu-maro ana te whakaaro mahi ka hipa ki mua i a koe, ka mahue koe ki muri a ka riro ke atu i a ia te hua o te mahi i whaia ai e koe. Ehara i te mea ko nga tamariki anake e hiahiatia ana kia mahi. I te wa e tamariki ana koina te mahurutanga o te tangata. Ko tenai te wa hei whawhatanga kite matauranga. Ko te wa ka kaumatua te tangata ko tena te wa e whakaranu ai te matauranga ki te Kauae-hinatanga. Kei te kaumatuatanga ra ano o te tangata te tino pai ai tona kite i nga hua o nga mahi o te whakaaro mau-tu-maro mete totohe ki te mahi i whakahaeretia ai i ia ra i ia ra mai i tona tamarikitanga tae noa ki tona Kaumatuatanga. Kaore i tino nui rawa te maha o nga tangata kua puta te rongonui o a ratou nei mahi i te wa e tamariki ana ratou, He nui nga tangata kei te kaumatuatanga

ra ano ka kite i te hua o a ratou nei mahi i mahia ai mo nga tau maha i runga ite pumau ote whakaaro mete totohe ki te mahi. Kaati e hoa ma me penei ake taku korero. Mehemea he hiahia to tatou kia tu tatou hei tangata e puta ai te iwi me mau-tu-maro te whakaaro me mau te totohe kite mahi mai ano i a tatou e tamariki ana a tae noa kite wa e wehe atu ai tatou kite iwi nui ite po. E penei ana te tikanga ra ma te mau-tu-maro o te whakaaro mete totohe kite mahi ka eke ai tatou kite tihi ote pai mete ora. “ Ko nga maunga teitei kua ekengia e nga tangata nunui o te ao E hara i te mea i taea i te rerenga kotahi f Engari i te po i te wa e moe ana o ratou hoa, Ka pikingia a taea noatia te tihi.” “ The heights by great men scaled and held Were not attained in single flight, But they, while their companions slept, Were toiling upwards through the night.” He nui nga painga kua whakawhiwhia e te Kawanatanga o Niu Tireni kite Iwi Maori a tera ano hoki etahi tangata kei waho i te Kawanatanga kei te mahi i nga tikanga e whiwhi ai te tamaiti Maori i te Matauranga. He nui nga kareti me nga kura kua wehea e whiwhi ai te tamaiti Maori i te matauranga. Ki toku whakaaro he rite tonu te mohio o te tamaiti Maori ki to te tamaiti Pakeha. Kei te mohio koutou ki nga painga e puta mai ana i te matauranga. I runga ite kaha o te mohio o koutou tupuna kite pai e puta mai ana i roto i te matauranga ka wehea he whenua hei awhina i nga kura mo koutou mo o ratou uri. Ema nga tino hua o tenei taonga ote matauranga. Tuatahi ko te whakairo i nga whakaaro o te tangata ki nga whakairo rangatira. Tuarua ko te whakawhiwhi i te tamaiti ki nga tikanga e ora ai te tinana mete wairua. Ko nga kura ko nga kareti, nga maara hei waahi whakatipuranga mo nga tamariki ki roto ite matauranga kia whakakakahutia ai kite mohiotanga hei karo i a ratou i nga mahi tini o te ao i na tae kite kaumatuatanga. Me whakakaupapa mai i reira te mau-tu-maro mete totohe kite Mahi kia waiho ai ate taenga kite kaumatuatanga hei heitiki whakapaipai mo tena tangata mo tena tangata. He nui nga tangata kei te whakaaro i te mea i whai whenua te Maori i mua he me atika me ako katoa nga Maori kite mahi ahu-whenua. Kua puta nga whakaatu a te Kawanatanga ko te maha o nga Maori kei, te piki haere engari ko te rahi o nga whenua kei nga Maori kei te hoki haere. Noreira e kore ahei kia mahi paamu katoa nga Maori engari e tika ana kia kimihia etahi atu huarahi mahi hei whawha ma nga tamariki Maori e akona nei i roto i nga kura. E tika ana kia kimihia he mahi e pai ana ma enei tamariki ina mutu te kura. Tei*a he aha

te mahi ma enei tamariki? He maara nui te maara e tupu ana tenei taonga a mahi. Ko nga mahi e taea ana e te pakeha ka taea hoki ete Maori mehemea ia ka totohe ki te mahi. Tena ka taea ranei eia te whakaaro-tu-maro mete totohe kite mahi e tutuki ai te putake i tukuna mai ai ia ki tenei ao? He mahi kua jtphia ki tena tamaiti taane, ki tena kotiro, ki tena tangata ki tena wahine. Main a tana mahi i rung a i te whakaaro pono i te ngakau totohe kia hira rawa ia te pai e puta mai. Wehe noa ake koe i tenei ao kua waiho an mahi papai, ataahua hei tauira mo nga whakatupuranga e whai atu ana i muri i a koe. Ma te mau-tu-maro o te whakaaro me te totohe kite mahi ka eke ai ki runga i tenei ahua kua huaina ake nei. [Kia ora aTe Hepara mo enei korero hohonu, tohutohu papai. Kei te mihi atu “ Te Toa Takitini ” mo tenei tohu o to aroha ki to iwi Maori.—Te Etita. ]