HURAHANGA KOHATU KI WAIRARAPA.

Toa Takitini, Issue 23, 1 June 1923, Page 7

HURAHANGA KOHATU KI WAIRARAPA.

NO te tekau-ma whitu o nga ra o Mei ka hurahia nga kohatu mo Iraia Te Whaiti me Rangi Kerehoma. Ko te kainga i huihui ai nga iwi ko Papawai. Ko te kohatu mo Te Whaiti kei Te Kohunui e torn tekau ma ono macro te tawhiti atu i Keretaone, ko to Rangi Kerehoma i Papawai tonu. Katahi nei nga kohatu nunui. He nui te tangata i hui mai o Te Waipounamu, Taihauauru Ngati Maniapoto, Taumarunui, Taupo, Te Arawa, Heretaunga. Ko nga minita i tae mai ko Te Wiremu tamaiti (Wanganui), Peneti (Heretaunga), Patihana (Wairarapa), Teri Paerata (Manawatu). No te tekau-ma-tahi o te ata ka hurahia to Te Ama e Kanara Teiti (Col. Tail) i te Kohunui. Ko ana kupu mihi i puta mo te kaha mo te manawanui mo te paimo te whakaaro karaitiana. o tenei tangataHe tangata whakaaro nui ki te rapu i nga tikanga papai e tupu pai ai ana tamariki, he tangata manaaki i te taonga kaore hoki ia i matau ki tetahi mea he, kino ranei i mahia e ia mo tetahi tangata. I te wa i tae ai taua tangata a Kanara Teiti ki Hamoa hei Kai-whakawa mo reira i raro i te mana o Nui Tireni ka piri ia ki tetahi tangata o reira ko Ama ano te ingoa, a he hoa pai hoki nona. Ko ana kupu tohutohu ki taua tangata i

tohutohu ai ia kia penei te alma me te Ama o Nui Tireni nei. I ki hoki ia mehemea i penei te ahuatanga o te tangata Maori me te pakeha me Te Ama, nui atu e kite i te ao-marama o nga mea katoa. Ahakoa te nui o te tangi kei roto i tona ngakau mo tona hoa me nga tamariki kua pania nei otira he ho no re nui tenei ara te homaitanga ma ana rawa e hura tenei kohatu na reira kahurahia e ia tenei kohatu hei whakakororia mo te Atua hei whakamaharatanga hoki mo nga mahi pai a tenei tangata.

I muri i tenei ka horahia te parakuihi hakari a nga tamariki mete Iwi o Te Ama.

I muri tata iho ka hoki katoa mai nga tangata ki Papawai ki te hura hoki i tenei o ngakohatu ara ito Te Rangi Kerehoma. No te torn o nga haora ka hurakia hoki tenei. I taunahatia tenei e Te Kawanatanga maana e hura a tukua mai ana ko Takuta Ta Maui Pomare hei mangai mona. Ko nga kupu a Ta Maui Pomare i mihi nui ia kite nui ote tangata i hui mai 0 nga rohe nei ki te hurahanga i enei kohatu i runga ite mahara o nga pani me nga morehu o Wairarapa kia peratia. I whakamarama hoki ia mo te ahua mo nga korero mo nga kohatu whakamaharatanga ara i mea ia timata ana te whai whakaaro o te tangata timata ana hoki tana mahi i nga korero mo tona kohatu mo tona kohatu, na reira i tika ai te whakatupato ki tena ki tena kia ata titiro ano ki tana mahi ki tana whakapuaki kupu ki tana aha ranei notemea ina mate ia ko ana mahi me tona ahuatanga te mea hei arahi ite hunga ora ki te whakatakoto 1 nga kupu hei whakairo i te ahuatanga o te tangata kua mate hei whakaatu ki nga whakapaparanga i muri i a ia he penei te ahua o tenei tangata me ana mahi Otira ko te mea kei te nui te tomo ake ki roto i oaa whakaaro ko te nui o te iwi pakeha i hui mai ki tenei hurahanga kohatu, na reira e ma nga mea e ata matakitaki ake ana ia, Tuatahi, ko te iwi Maori kua hanumi haere ki roto i te pakeha ara kua nui rawa te hawhe kaihe haere, a kei te haere mai te wa e ngaro rawa ai te iwi ara te momo tutum maori. Kotahi te mea nui hei whakamaramatanga ake ma ana ara ko te whakaarotanga o tenei tangata ki te haere ki te whawhai a mate atu ana ki wahike i ona iwi, he hanga aroha tenei, otira he whakaaro whanui kia puta he a whin a ma ana mo te haki o Ingarangi me nga tane me nga wahine i raro i tana haki, na reira ka hurahia e ia tenei kohatu hei whakakororia i te Atua, hei whakamaharatanga hoki mo Rangi Kerehoma.

He nui nga whakaaro tangi me nga mahara~mihi mo enei whakaarotanga nunui mo enei tangata Rangatira o Wairarapa. Te lining a mai o nga minita karakia, Te Ropu Ngahau (Entertainers) o Waimarama (te Koea me te Okehetara) te reo i tukua mai e tena wahi e tena wahi, kaore he wahi i hap a, he tohu mo te nui ote mohiotia mete arohatia o enei tangata kitea atu ana te atarangi o nga kaumatua i roto i to ratou marae i huihui ai ratou ki Papawai. Te kohatu wehenga ote Rau Tail

Tawhito mete Kim Tau Hon tu mar am a ana kite whakaatu i te red ■<!> Ate wft, marama ana te tohu « te ringa e penei koutou ka katahi ka era, engari ki te penei koutou katahi ka mate. Ko te hakari a nga pani a nga pouaru a nga lupuna a nga whare mate he me a e mihia nuitia e te ngakau mo nga tau maha e tu mai nei. E kore & 'tika kia mihia takitahitia koutou e nga rau rangatira na koutou nei nga whakahaeretanga 1 puta pai ai nga honoretanga ntmui ki era o talon kua ha ere atn nei i mua i a tatou, engari kotahi tonu te mihi kia koutou me o tatou hoa minita pakeha minita Maori. I muri i te hakari ka wahia e rua nga mahi ko nga mahi ngahau ma nga hoa Maori me nga hoa pakeha, ko nga kupu korero. He nui te pai o nga mahi ngahau. Ko nga kupu korero he pohiri he mihi kia Ta Maui Pomare. K ana kupu i whakaatu ai ko tona urunga ano kite Paremata i runga i tetahi mahi tino taumaha, a kei te rongo tonu ia i te mamae. Kotahi te mea i whakaatu ia ara 44 Kua riria te whangai ite tangata ki te kai kei te he.” Kua inoitia nga korero tika kia whakariroiaketia, otira kaore Te Atua i whakae, na reira ia ka uru kite Paremata. Tana kupu ki te hunga taitamariki 44 Be moderate in all things,” ara kia ngawari i runga i nga tikanga katoa. Ma te werawera o tou mata koe e whiwhi ai. Manaakitia te toenga whenua, kia man ki te mana tangata, whakahoutia nga mahi whakakotahi i a koutou, kei te whakakotahi nga ropu katoa nga iwi katoa. Engaringari te Rau Tau Tawhito e kitea ana ano te maramara whenua, te mana tangata hei koringa mo te raahara, tena ko Te Rau Tau Hou kua whaiti rawa mai nga marae mo te mahara, kua rere tonu mai te whakawehiwehi mete taumahatanga o nga mea katoa, na reira kia kaha kia ata titiro atu kia marama te ngakau mo te manaaki anake i nga taonga ahakoa he aha te alma. Ite mea kua tu nei ko ia te mema tukua ake nga hiahia o te motu notemea kei te inoi ia 44 E Te Atua murua oku he, me ahau hoki e mum riei i o te hunga e hara mai ana ki ahau.” Tena ra koutou e nga pani a Te Ama mete pani a Rangi Kerehoma.

Tena hoki koutou e nga kai whakahaere o enei take katoa me te marae. Tukua iho eTe Atua he manaakitanga ki enei pani ki o ratou kai whakahaere me o ratou hapu, iwi, me nga mangai o te iwi nui tonu.