Nōu te reo, Nou te tikanga

Muka, Volume 14, Issue 4, 1 July 2002, Page 3

Nōu te reo, Nou te tikanga

Nā Shane Taurima/Ngāti Kahungunu

"Ko tau poti, Ko tdku poti, Ka ora ai te iwi"

Nei rate urupounamu - kei te tika, kei te he ranei te whakatauaki nei?

Kei te tika pea i runga i te ahuatanga, ma te poti ka whai reo te tangata. Kei te he pea i runga i te mohio, kei te koraha tonu te Maori e tu tahanga nei.

Ina eke koe kite 18 te pakeke, ka ahei koe kite inu waipiro, kite haere kite pakanga, kite poti hoki.

He tauhou katoa enei ahuatanga kite puhou 18 noa te pakeke. Ko te haurangi, te rorirori ranei te hua o te inu waipiro. Ko te toa te hua o te pakanga. Pehea te poti? He aha ona hua?

No te tau 1993 i whanau ai te MMP Ma te MMP nga whakahaere poti me ona tikanga katoa e tohu. E rua a tatou poti i raro i te MMP. Kotahi mo te mema paremata, kotahi mo te ropu.

E whitu nga rohe poti Maori i tenei tau. Ko Tamaki-makau-rau te rohe hou, ara kei taua taone tonu e tiraha ana. Ki te raki, ko Te Tai Tokerau; ki te uru, ko Te Tai Hauauru; ki Waikato-Maniapoto, ko Tainui; kite rawhiti, ko Waiariki me Ikaroa Rawhiti; ki Te Waka a Maui, ko Te Tai Tonga.

Kei te Pirimia te tikanga mo te ra e tu ai te potitanga a-motu, a, kua whakaritea mo te 27 o Hongongoi.

A kua puta ke nga ropu torangapu ki runga i nga huarahi kauhau ai i a

ratou kaupapa. He wa nui tenei mo te kaipoti. Koinei te wa e rongo ai, e kite ai hoki te kaipoti i nga painga me nga parau a tena ropu, a tena ropu. Koinei hoki te wa e tau ai nga whakaaro o te hunga wheangaanga.

Kaua tatou e poti mete whakaaro huhe. Kaua hoki e poti mo te whakapau wa noa iho te take. He mana nui to te poti Maori. Kua kitea ina noa nei, ma te poti Maori e tohu, ka noho a wai hei kawanatanga.

Ma to poti ka whai reo koe mo nga tangata, mo nga ropu torangapu hoki ka uru kite Paremata o Aotearoa.

Kei a koe te tikanga!