Te Aumangea

Muka, Volume 11, Issue 1, 1 January 1998, Page 1

Te Aumangea

E koutou, e te aumangea Kei hea koutou hei dki i nga hau kino o te wa? I te wao tapu nui a Tune, urutapu ana, ururua ana, Matomato ana te tipu mai o te kahikdtoa, o te totara haemata No te hinganga, tupapahu ana te whenua Ka kore koutou kei hea he taunga mo te manu kaewa? Kurupakara ana terd te mara a Tane I te peki, i te tihau a nga manu Kua kore nei i tiu , kua kore nei i topa Kia pdtai noa ahau, kei hea aku mau tioriori, Aku manu taki, aku manu taiko i te kdhui E pokaikaha nei, e hurangi nei? Tera pea me kapo ko te mahara, me kapo ko te kupu

Md reira e tu mai and ai he ntdhuri, he haemata E tiu and ai, e korihi and ai Nga manu o te wao. Kdti kei aku raukura, Kei akupiki kotuku, kei aku hou amokura Koutou, te murau a te tini Koutou, te wenerau a te mano Nga puna o te ki, nga whakaniko i te kupu I tutu ai a puehu, i puta ai a whakaaro I oho ai a mauri, i tau ai a mauri Nei rd te wao tapu ka nguengue, ka whakaroau Te whenua ka mowai Aue! Kia tioriori noa mai ko te manu Kia koki, kia ketekete and ko te kaka Kia korihi mai and ko te koparapara, i te puaotanga o te rd. Te tangi kau nei taku mapu.

He waiata tenei i titoa hei mihi, hei tangi, hei

poroporoaki i nga mate taruru nui o te ao Maori. Ahakoa no te tau 1994 i hakaina tuatahitia ki nga taumahekeheke matua o te motu i tu nei ki Hdwera

i taua tau rd, e hdngai tonu ana nga kupu.

Me tino puta he mihi kite kapa o Tu-te-maunga-roa na ratou nei te rangi, a, na ratou nei hoki i puta ai te waiata nei kite whai ao, kite ao marama.

Ko nga kupu e rarangi nei ko nga kupu ake - na Tu-te-maunga-roa ano i ahua whakarapopoto kia eke ai ki ta ratou i whakaaro ai, i hiahia ai.

Ko nga kupu whakataki, whakamarama i te waiata nei i te putanga tuatahitanga i penei:

Me ki, he waiata tangi tend mo nga kaikdrero whaimana ote ao Maori, ard, a Ta Kingi, a Monita Delamere, a Maori Marsden, a Pumi Taituha, a Hamu Mitchell, a Hohua Tiitengdehe, a wai ake, a wai ake. Ko enei i mohio nei kite rdwekeweke, ki te huri, kite whiu, kite whakatakoto ite kupu, kua kore haere i kitea tera momo i roto i te ao Maori o enei rd, na reira ka haku noa te ngdkau ki tera ahua. I roto and hoki i te haku, ko te tumanako me kore noa pea e tiipono ka tu mai and taua rite i roto i enei reanga e kaha nei te whai mai.

Heoi and i tenei tau, i te tau 1997, i tino haukerekerea te ao Maori e Aitua, a, riro atu ana te huhua noa atu o te tangata rongonui, ratou nga kaitarai, nga kaiurungi i te waka o te ao Maori.

I tena iwi ano ona mate rongonui i tena iwi ano ona engari ko etahi o te hunga i hau nei nga rongo ki nga

topito o te motu ko enei: Ko Matiu Rata, ko Te Kuru-o-te-marama Waaka, ko Te Upoko Ariki o Ngati Tuwharetoa, ko Ta Hepi Te Heuheu, ko Riripeti Murchie, Tumuaki o Te Ropu Wahine Maori Toko-i-te-ora i tona wa, ko Emily Schuster, ringa kakama o roto i te whare pora o Hine-te-iwaiwa, ko Ta Mokonui-a-rangi Bennett, Tumuaki o Te Kohanga Reo, ko Tuaiwa Rickard kaore nei i hoki i te waewae tutuki, me wai atu, me wai atu. Kati, ko tenei te momo tangata e tangihia nei e te waiata nei mete patai kei hea ra koutou ete aumangea, koutou te hunga kaha, hunga pakari, koutou nga toka tu moana. Whakaritea ana ratou i te wa o te oranga, kite ngahere e kapi ana i te rakau e ahei ana te manu ki te tau atu ki reira pae mai ai.

No ratou ka hinga kua kore he taunga, he paenga mo te manu no reira me aha ke te manu?

Ko te manu he kupu whakarite mo te matatahi o te ao Maori e tono whakamaherehere ana i te aumangea, ara, i te hunga matau, i te hunga marama, kia mohio ai me huri pehea, me rere ki hea, me tau ano hoki ki hea.

Kati, i momoho ai e ki ana 6 tatou tipuna, ka ao he ra, ka to he ra, mate kainga tahi, ora kainga rua, ka pu te ruha, ka hao te rangatahi, aha atu, aha atu.

Katoa enei korero he korero whakatitina he whakahau kia whaia e 6 muri mai whakapapaparanga kia eke panuku tena kaupapa, tena kaupapa, e ki nei hoki te waiata, Ter a pea me kapo ko te mahara Me kapo ko te kupu. Ahakoa pehea ka tangi kau tonu te mapu ki a ratou kua riro kite wahangutanga o nunui ma, o roroa ma engari mena tatou kite aro ki ta ratou i ki ai, i tohu mai ai, ka riro ma te pera, E tii and ai, e korihi and ai Nga manu o te wao.