NGĀ MARAMA O TE TAU
Ko nga ingoa o nga marama o te tau i mua atu i te taenga mai o te Pakeha ki Aotearoa, e rereke ana ki tena iwi, ki tena iwi. Na nga maramataka a Te Taura Whiri i te Reo Maori i nga tau e rua kua pahure ake nei, ka rangona nga ingoa a tena iwi, a tena iwi. I roto i nga tuhinga a Te Pehi e whakaatu ana, ko te ingoa ke a te Maori mo te marama i mua atu i te taenga mai o te Pakeha, ko 'kaupeka'. Ko te tikanga o tenei kupu, he manga, a ko nga marama o te tau ko nga kaupeka ara nga manga o te tau. PIPIRI (Hune) E ai ki nga korero, ko Pipiri te kaupeka tuatahi o te tau, a ko te wa tera o te tino makariri (kopeke) e piri ai nga mea katoa i te whenua me nga tangata i te makariri. HONGONGOI (Hurae) Kua tino matao te tangata ka tahuri kite tahu kapura hei painaina. HERE-TURI-KOKA (Akuhata) Ka kitea te panga o te kapura ki nga turi o te tangata. MAHURU (Hepetema) Kua mahana te whenua, nga otaota me nga rakau. WHIRINGA-A-NUKU (Oketopa) Kua tino mahana te whenua.
WHIRINGA-A-RANGI (Noema) Kua raumati, kua kaha te ra.
HAKIHEA (Tihema) Kua noho nga manu ki roto i nga kohanga. KOHI-TATEA (Hanuere) Kua makuru te kai; ka kainga nga kai hou o te tau. HUI-TANGURU (Pepuere) Kua tau te waewae o Ruhi (he whetu tenei e kitea ana i te raumati) ki te whenua. POUTU-TE-RANGI (Maehe) Ka hauhakea nga kai. PAENGA-WHAWHA (Aperira) Ka puta nga tupu o nga kai i nga paenga o nga mara. HARATUA (Mei) Kua uru nga kai ki nga rua.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/MUKA19910901.2.10
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Muka, Volume 4, Issue 3, 1 September 1991, Page 3
Word count
Tapeke kupu
292NGĀ MARAMA O TE TAU Muka, Volume 4, Issue 3, 1 September 1991, Page 3
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Te Taura Whiri i te Reo Māori: Māori Language Commission is the copyright owner for He Muka. You can reproduce in-copyright material from He Muka for non-commercial use under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) licence. Material in He Muka is not available for commercial use without the consent of Te Taura Whiri i te Reo Māori.
Log in