Census of the Maori Population.

G.—2a.

SESS. 11.—1891. NIU TIBENI.

PUKAPUKA TATAU O TE IWI MAORI (NGA PUKAPUKA E PA ANA KI TAUA KAUTE).

I tukuna ki nga Whare c rua o te Bunanga Niu i Runga i te Whakahaua a te Kawana.

No. 1. Pukapuka Tuku ki nga Apiha. E Ta,— Tari Maori, Poneke, 8 o Tihema, 1890. Kua whakahaua ahau c Ta Perereka Witika, i te mea c ngaro atu ana te Minita Maori, kite ki atu ki a koe kua whakaturia koe hei kaitatatau kia ahei te tatau i te Iwi Maori, me nga hawhe-kaihe c noho ana i roto i tetahi Iwi Maori ano he Maori i roto i nga kauti c mau nei kite taha o te wharangi, hui atu ki nga paro o uta, a kua whakamana koe kia whakaingoatia ena kaitatau tuarua o raro iho i whakaaro ai koe c hiahiatia ana kia tika ai te tatau o te Iwi Maori i roto ite takiwa kua meinga kia niana mai ia koe. E whakaarohia ana ko nga tini kauti hei Takiwa Tatau, ako te mea tika pea me whakatu tetahi kaitatau tuarua mo ia kauti. Ko nga utu c whakamana ana mo nga kaitatau tuarua 15 hereni mo te ra kotahi, a kei roto ano i aua moni nga utu mo nga haererenga. Aki te mea c whakahaua ana he pirihimana mo taua main ko te utu mo te ra kotahi c rua hereni me te hikipene me nga utu mo nga haererenga. Me tuku kupu atu ano hoki koe ki nga Apiha o nga takiwa c piri ana kite taha o tau, me te whakahaere tikanga kia ratou kia kaua rawa c mahue tetahi Maori te tatau kaua ano hoki c neke atu ite taunga kotahi mo te tangata kotahi. E whakamana anano hoki koe kite whakahoahoa ki tenei ki tena Apiha c mahi Kawanatanga ana, hei whakawhiwhi ki tetahi matauranga mou; a ko te mea c tino hiahiatia ana kia kaha to mahi kia tino tika mai ai te tatau. Ka tukua atu hoki ki a koe i konei etahi pukaka noa nei kahore nei he kupu he tuhituhi ranei o roto hei tuhituhi ma nga kaitatau tuarua i te maha o nga tangata, me taku tono atu ki a koe kia tika tonu te tuhituhi i roto i aua pukapuka. Na ko tetahi mahi mau ma te kaitatau he tango mai i roto i te pukapuka a nga kaitatau tuarua tetahi tatau whakawhaiti mo tou takiwa kato? i runga ano i te ahua mea perehi ko tona ingoa nei ko te Whakawhaititanga a te Kaitatau a kua tukua atu i konei nga pukapuka tauira. E whakaarohia ana c kore c ahei te tatau i nga Maori i runga i te huarahi c tataungia nei te pakeha ara i roto i te po kotahi, erangi c hiahiatia ana kia kau c roa te wa c tatau ana, me ki hei te toru o nga wiki o Pepuere oti ai taua tatau. Ma reira c whai taima ai koe i nga ra whakamutunga o te marama o Pepuere me te marama o Maehe kite ata whiriwhiri i aua pukapuka tatau me te tuku kupu atu ki etahi atu kaitatau o etahi atu takiwa, me te whakatikatika i tetahi he tetahi mea ranei i mahue i mua o te tukunga oti mai o nga pukapuka tatau ki tenei tari, a me tere tonu te tuku mai imuri iho o te 5 o vga ra o Aperira c haere ake nei. A ka tono atu au ki a koe kia apitia mai c koe ki to pukapuka tatau tetahi ripoata o te maha o te hoki iho ranei o te maha o nga Maori i tou takiwa i muri iho i te tangohanga o tera tataunga me te whai kupu ano hoki mo runga i te ora o nga Maori a mehemea ranei kei te pangia ratou c tetahi mate noa nei c tetahi imate uruta ranei me te tuku mai i tetahi atu rongo ranei mo runga i te ahua o te Iwi Maori i mahara ai koe he mea ahuareka kia inohiotia A ko ahau Ko W. J. Mopeta, Xi Te Hekeretari 0. Raro.

No. 2. Ko H. W. Pihopa, E.M., Akarana, kite Hekebetari 0 Eabo, O Te Tari Maori. E Ta,— Akarana, 14 o Mci, 1891. I te mea c whai kupu' atu ana ahau mo runga i to pukapuka (No. 12) o te 8 o nga ra o Tihema kua hori nei, E whai honore ana ahau kite tuku atu ki a koe aku pukapuka tatau tuturu o te iwi Maori i roto i nga Kauti o Mangonui, Whangaroa, Hokianga, Pewhairangi Hopihona, Eotini, Otamatea me Waimate me nga moutere o reira. Xi taku mahara c tika ana te maha o nga tangata, a kihai i mangere nga tangata i whakahaua c ahau kite tatau kia tika ai taua tatau. A i runga i te mea kahorc he tauira o te pukapuka tatau o te tau 1886 i au ekore c ahei c ahau te whakahoki I—G. 2a.