OPOTIKI.
Ta matou ki i te nuipepa o te 26 o Akuhata:— "Apopo raru ai ena tangata nana i kohuru ia te Wakana." Koia ano tenei kua raru. Kua mate ia, kua nohoia tona kainga ete pakeha; kua tare te huki ote Kuini i runga ake i te wahi i kohurutia ai a te "Wakana. Tenei nga korero na. No te So nga ra o Hepetema nei ka tae nga tima e 5 ki Opotiki, he ka:ve tangata ki reira hei whiu i taua iwi kohuru. E toru nga tima nana i uta nga tangata, kotahi te tima raanuwao
o te Kuini hei tiaki i te whakaekenga ki uta, kotahi te tima paku hei tomo ki ro awa hei kawekawe i nga hoia ki uta, ka riraa ai nga tima. Ko tenei i muri nei ko te tima i noho i Ahuriri i mua ra, i mahi kite ope i te paru i roto i te whangakiahohonu. Hui katoa nga hoia pakeha me nga hoia maori kua eke ki Opotiki inaianei e rima rau e iwa te kau. Nga hoia maori Kuini 129, o ratou apiha maori ano te 13 ; ko to ratou apiha pakeha ko Makitanara, no Ahuriri nei ano i mua ai. Nga hoia pakeha e wha rau e rua te kau ma wha; ko a ratou rangatira e 23. Ehara ratou i te tino hoia no Ingaranimai, engari he pakeha no uta nei i whakahoiatia. Ka mutu, no te taenga ki Opotiki ka whiti atu ki runga kite tima paku nei e 250 tangata, he pakeha anake, ka rere taua tima kite kawe i ena ki uta. No te taenga kite ngutu awa he eke anake ki runga kite tahuna i tetahi taha o te awa, whati ana te ngaru ma ruuga i taua tima i a ia e takoto ana ki uta. Katahi ka anga mai te Hau Kau o uta kite pupuhi, he mahara pea na tona atua parau i kukume ki uta. Otira kaore he tangata i mate, tokowha nga mea tu a kiko —he tu pai. No te kitenga mai o te tima manuwao kua eke tenei kite tabuna ka tukua mai ngapoti katoaki te mau i nga tangata o runga ki uta, a rupeke katoaki uta i aua poti te hoehoe. E mea ana kia hoehoea mai ano nga mea i runga i era kaipuke (nga maori me nga pakeha) katahi ka puta te marangai, he tuaraki te hau. No konei ka mahue te hoehoe ka rere nga tima kite moana me nga hoia ano i runga. No te ata ka tu aua tima i te taha ruru o te moutere o Whakari. No te 10 o nga ra ka mate te hau, katahi ka rere nga tima tae ana ano ki Opotiki. Tae rawa atu kua taea e nga pakeha ta ratou tima i mahue i runga tahuna, kua maanu ki roto kite awa tu ai. No muri hoki i a ratou kua huaki te pupuhi a te Hau Hau ki nga pakeha i mahue ki uta, otira ki hai i mate ; ko te Hau Hau anake imate, whati atu ana. No te Manei, te 11 o nga ra, ka mene katoa nga hoia maori (no Whanganui) ki uta. No te taenga ki uta ka huaki ta ratou pupuhi ko etahi o nga pakeha kite Hau Hau. Ki hai hoki i kaha te Hau Hau ; ka wbaia haeretia e te maori raua ko te pakeha marara noa ki tetahi taha, ki tetahi taha ; horo ana nga pa, tahuna ana nga whare, murua ana nga taonga —ngakai, nga poaka, nga kau, nga hoiho, nga kaata, nga aha noa atu. Ki hai ano kia ahiahi noa kua tare te haki o te Kuini i roto i te pa o te Hau Hau i runga ake i te wahi i patua ai a te Wakana. No te ahiahi o taua rangi ka huaki ano te Hau Hau kite taha Kuini, nga pakeha me nga maori, me tona mate tonu ano hoki; kaore hoki he kaha o te iwi rupahu nei. Te aonga ake o te ra i te Turei ka kitea nga tupapaku o te Hau Hau te 13 e takoto ana. Tera ano pea he tokomaha nga mea kua toia atu e ratou. No muri iho ka kawea ki uta nga pakeha o runga o te toru o nga tima. Ko tenei kua rupeke katoa ki uta me nga kai, me nga paura, roe nga teneti, me nga pu nui,
me nga aha noa iho. Ko te tima pakn i mahue ki roto i te awa hei mahi i nga mahi o reira, ko etahi tima kua hoki katoa mai. Heoi, tena pea taua iwi te noho manawareka i runga i te kohurutanga i to ratou minita, i to ratou matua. Eki ana pea ekore e taea to ratou awa e te pakeha. Kaore ano pea ratou kia rongo kite kupu i roto ite Kawenata Tawhito, ara :—" A kia mohio koutou, e hopukia koutou e to koutou hara." Ko te rite tonu tenei mo nga iwi kohuru apopo ake nei.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/WAKAM18650923.2.6
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Waka Maori, Volume III, Issue 60, 23 September 1865, Page 29
Word count
Tapeke kupu
847OPOTIKI. Waka Maori, Volume III, Issue 60, 23 September 1865, Page 29
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in