WHANGANUI.
Kua timata te riri ki Whanganui. Kua mutu te aiotanga, kua tu te puehu i te hau. I te 24 o nga ra o Hanuere ka hinga te parekura ki Nukumaru. I taua rangi ka tae nga hoia mete Tianara ki waho mai o te pa ki Nukumaru. Ko taua pa e tu ana ki waho mai o tetahi ngaherehere i reira, ko te ngaherehere kai te taha ki mud o te pa. Na, titiro rawa atu kua noho mai te hoa riri, e toru nga matua. Ko te matua o te taha katau i tetahi taha o te awa o Nukumaru e noho ana, i te wahi teitei; ko te matua i vvaenganui i pahaki mai o te ngaherehere e noho ana, i te ritenga ki tetahi wahi pokorua; ko te matua i te taha maui i te parae i roto i te rarauhe i te toetoe e noho ana, i tetahi taha atu o taua wahi pokorua. Heoi, tena te hunga kua tukuna atu e te hoia ki mua hei hunuhunu kua puta ki tetahi taha o te awa. Titiro rawa atu kua maranga te aoahi o te rarauhe kua tahuna e ratou; inanoa kua rongona te paku o te pu o te matua katau ote hoa riri; maringi ana mai tera te mata o te pu ! Ko te rerenga mai i rere mai ai i roto i te aoahi; ka tae mai ki nga hoia, te hunga kua whiti i te awa ra; anana! katahi ka tukua te mahi a te patiti. Ki hai i roa ka whati mai taua hunga hoia nei, (eruarua hoki ratou), mahue atu tokoono o ratou kaa hinga kite whenua, kua mate rawa. Ko to ratou rangatira i mauria mai ano e ratou, kua tu kino tera. Katahi ka maranga te hoia; ka tukuna atu etahi o ratou hei awhina; katahi kawhakahokia; pipiritonu te pupuhi o tetahi, o tetahi; nawai ra i toa
te hoa riri, i toa, a, ka whati hoki. Ka whaia tonutia e te hoia, whiti tonu i te awa, aia tonutia atu tae rawa kite ngaherehere. Katahi ka puhia kite pu repo; ko etahi o nga hoia kite whai i te hoa riri e tahuti haere ana i roto i te awa. Heoi, ka kotahi haora tenei e riri ana; kua mate rawa tenei te matua katau o te hoa riri, kua whati kino rawa. Na, e riri ana tena paparanga kua huaki hoki te matua ite taha raaui, mete matua i waenganui. Ite timatanga ano ote pupuhi, i te matenga o nga hoia tokoono, ka rere iho i nga taupae o nga hiwi te matua maui, mete matuao waenganui—he tinite tangata. Te taenga ki raro kite raorao katahi ka whakamarara ka wheraia, ka haere mai i roto i te rarauhe, i te toetoe, tata rawa ki nga teneti o nga hoia—e rima te kau pea nga iari te pamamao atu. Katahi tera ka ri tonu te rere o te mata i roto tonu i nga teneti. Tino marangatanga ote hoia, pi pi ri tonu te riri, o tetahi, o tetahi. Ka reia tonutia e te hoia ; anana ! tino marangatanga o te hoa riri i te whenua e kupapa ana, mete rango tena e maranga ana—tona whatinga i whati ai. Katahi ka huakina i te taha katau e nga turupa; ka puhia hoki ete hoia kite pu repo. Heoi, ko te tino whatinga ia ote hoa riri; titiro rawa atu e whai haere atu ana i era o ratou kua whati ite tuatahi—a, ngaro tonu atu ki ro ngahere. I roto ite riri ka whakarongo te hoia kite waha wahine e whakahauhau ana i nga tane kia kaha. Ite whatinga ka pa tekaranga;—"Kororia! Kororia! Ho' Ho! Hau! Hau!" _ Kaore i mohiotia nga maori kua mate, e hia ranei. Te kau ma rua kua kitea e te hoia ; engari e kiia ana he tokonui pea kai roto i te rarauhe, i te toetoe, e takoto ana —-kua kitea pea etahiinaianei.. Ekore ano e iti nga mea mate, no te mea i pipiri tonu te riri—-he tokomaha nga mea i toia atu e te hoa riri. Ko nga tupapaku kua kitea e te hoia no Waikato etahi, no Ngatimaniapoto, no Ngatiruanui. Tokoruanga mea i mau ora tonu, ko tetahi o raua i tu i te hemihemi—kai te ora tonu. E korero ana raua e waru rau ote taua ote hoa riri. Te kau ma rua o te hoia kua mate rawa ; e rua te kau ma ono kua tu a kiko. Ko nga mea mate hanga kinotia ana e te hoa riri. Ko nga tinana i tapatapahiaki te patiti, ko nga karu tikarohia ana, ko nga ihu tapahia ana. To_ te kuri tona ahua ! Ma enei mahi e kino rawa ai te ngakau o nga hoia apopo. Ka mate pea te mea mate ka waiho kia takoto ana. Ko tetahi o nga hoia l mau ora tonu, he tai tamariki noaiho. E toia oratia ana e te hoa riri ki ro ngahere; katahi ka karanga ia ki ona hoa ;—" whakaorangia au e!" Katahi ka rere atu tetahi hoia, he toa taua tangata ; ka mate i a ia tetahi o te kai to i te hoia kua mau ra; ka tae ake hoki etahi o nga hoia ka whati nga maori ki ro ngahere, ka mahue te hoia ra—heoi ka ora tera.
Tera ano hoki tetahi riringa i muri ibo e korerotia ana ; mate ana etabi hoia, mate ana hoki etahi maori—e ki ana te kau o
tetahi i mate, te kau o tetahi. Muri iho whati ana ano te hoa rirfki ro ngahere. Ka mutu ra, kua whakamatau tenei nga akonga ote " Pai Marire" kite hoia, a, kaoie tonu am> kia kaha. Iki ratou ma to ratou Atua ea te hoia ki rote vvai kite moanu ; otira kai te noho tonu te hoia ki uta. Ko tona ahua ano tenei apopo, he mate. [Tenei nga korero kua rongo matou i muri iho ite tanga o nga korero i runga ake nei. Eki ana 70 nga tupapakn maori uo taua riringa kua kitea e te pakeha i muri mai. No nga nupepa o Akarana taua korero.]
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/WAKAM18650218.2.5
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Waka Maori, Volume II, Issue 44, 18 February 1865, Page 1
Word count
Tapeke kupu
1,026WHANGANUI. Waka Maori, Volume II, Issue 44, 18 February 1865, Page 1
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in