Untitled

Waka Maori, Volume I, Issue 16, 9 January 1864, Page 1

He tau hou tenei. He takiwa whakaputanga aroha na te pakeha, tetahi ki tetahi; tuku mai i ona tipuna, taea noatia mai tenei takiwa, ko taua ritengaano. Ka tutaki tetahi i tetahi i te huarahi e haere ana, ka karatiga :—" Kia ora koe ite tau nei!" Koia hoki tenei, ka karatiga atu ano matou ki nga hoa maori,—" Kia ora koutou i te tau nei, e Ngatikahuugunu ! kia kake koutou i runga i te whakaafo pai; kia mahue nga whakaaro pohehe." Ka titiro whakamuri te tangata, katahi ka kitea iho nga kino, me nga wahi powharu o tona huaralii i haeremai ai; a, ka whai tauira hoki hei matauranga mona mo mua ake. Na, me titiro whakamuri a Ngatikahungunu, me kore e kitea etahi rfctenga he o roto ote tau kua hori atu nei, hei whakarerenga mana.' Ko tetahi mea e kitea ana e matoii e kino ana, kb te whakanaeretanga i nga ritenga o nga runaiiga/ Ehara i mua tenei hangaa'te runanga j no naiariei ano. Mehemea e tika ana te mahl a "nga runanga ekore hoki matou e whakaputa ,kupu inaianeii tenei aiipepa. Tena ko tenei, he patu tangata ia, me korero ano. Tona patu ite tangata, he tango he, he muru rawa i nga hanga ate tangata. He hara iti noa te_ hara ote tangait% riro rawa sma, ko te hoiho, ko te kau, ko efcahiatu tadnga hui

raneiL te runanga te tango—noho rawa kore iho te taugata, me temea h 8 tangata ke te .ahua e. noho ana i waenganui pu o ona matua, te taea te aroha i te wehi kite runanga. Tetahi, he kore rawa-te barao te tangata, hei aha ma te runanga? he whakapae makutu, he aha noa ranei, ka waiho e terunauga hei take muni i nga taonga. Ehara i te noho ora ; erangi, e rite tonu ana ki nga wa o te taua o te pohehe noa iho omua. Noho wehi ana te tangata, haere wehi aua, Tetahi mea e tirohia ana e matou, ko nga upoko a nga runanga ; ko etahi e ahua tika ana, ko etahi e pohehe. noa iho ana. Ehara i te mea he rangatiratanga nona ake i riro ai etahi o ratpu hei upoko runanga; engari he waha nui kite korero. Tana tikanga ehara i te mea he whai ki nga ritenga e pai ai te katoa, e noho ora ai te tokpmaha ; engari, he whakanui i a ia ake aho ; he mea kia hoki te katoa kiraro, kia.kake ko ia. ki runga-—ko tana - kupu kia maua. Mehemea ka penatetahi Kai Whakawa pakeha, ekore e waihp:; tena e whakahokia ki raro : no te mea ko te tikauga i whakaturia ai, hei tiaki i te pai, hei pehi i te kino—tena ko te mauahara, ko te aha, ekore e tau kite Kai Whakawa, kite upoko runanga ranei. Tena koutou te ui. mai nei.:—"Kowai te tangatamaori e penei ana?" He kore, koia ? Otira ma koutou ano e rapu. Kua rongo matou ki nga ritenga pohehe i ahu mai i PoraDgahau ; puta noa mai ki etahi o nga tangata o konei taua ritenga a te runanga kia kaua e puta nga tangata kite katikati hipi, kia tae ra ano kitate runanga utu i karanga ai ka mahi ai i taua mahi. Kei te mea matou he tikanga whakakake rawa tenei, he tikanga whakataurereka i te tangata. Na te,tangata ano ona ringaringa, me ona waewae j ekore e tau te runanga hei whakakore i temahi ma te tangata. Tena koia, e homai ranei e te runanga he kai, he moni ranei, he kakahu ranei, mo nga tangata e whakarawakoretia ana i te whakakahoretanga i te mahi ma ratou ? Ekore ra e homai. Inahoki, he aha te rawa i muru ai i nga hqihoj i nga taonga o nga tangata? Kaore ra hoki; tona ritenga he tahae marire. Peneihoki mete tahaetanga a Paora te Ropiha o Porangahauinga moni utu whenua o reira —rko taua tu ano tenei e mahia nei. Kanui rawa te .pohehe o ena tikanga e whakatujDU nei i te muru, i te tahae, i tenei kainga pai i Heretaunga. Ko tenei, .ka timata nei he tauhou, nie timata hoki he ritenga Bou ; me whaka-

rere ena uga riteuga e whakapouri nei i uga tangata o teuei whenua, o Heretaunga e whakaaro tika ana.