HE RETA NA TE KAWANA KI ONA HOA MAORI.

Waka Maori, Volume I, Issue 11, 31 October 1863, Page 1

HE RETA NA TE KAWANA KI ONA HOA MAORI.

No. 1. Akarana, Oketopa 1, 1863. E hoa ma, E nga tangata o te motu nei e piri ana kite Kawanatanga o te Kuini, he kupu tenei naku ki a koutou. Kei wakarongo koutou ki nga tini korero tito a v\ aikato, e whiua atu ana ki nga wahi katoa, hei wakararuraru i nga tangata e ata nobo ana i raro ite ture. Ara kua kite abau inaianei ite pukapuka r a tetehi tangata i tuhia atu ki nga tangata o Te Arawa : ko te kupu tenei o taua pukapuka, £i% tuaina cau te ururua, ka Tiatepea te rauarulic, ha taupva E ki ana taua pukapuka na Te Kawana enei kupu. Kahore—na ratou ano, he ruea harga-

hanga noa iho. Hore rawa au i pena. Engari, ko taku kupu tenei, il Kaputa ra talm atarvhai i to 7toutou ata nolio." Tenei hoki tetehi o o ratou tikanga. Ko te mate o te Pakeha ka wakanuia e ratou : ko o ratou mate e huna ana. Ahakoa kotahi te hoia i hinga, wakanuia ake e ratou he rau kite matenga. E hoa ma, kanui te he o te mahi pera. Ki taku wakaaro kia tika tonu te korero. E hara i te mahi rangatira te korero teka. He aha i pera ai te wakaaro o Waikato me o ratou hoa ? he wakawai pea i te tangata kia ahuareka ai ki a ratou korero, kia haere atu kite matakitaki i te riri a Waikato—kahore, he kohuru mo nga tangata e wakarongo ana ki aua korero, rere tonu atu kite mate. Ehoa ma, amua ake ka kitea te he o era tu korero, a, ka tau te he ki runga i nga tangata na ratou tera mahi. Ka mohiotia rate tikanga o aua korero, he poapoa mo nga tangata. Na-~kua wakaaro ahau, me tuhituhi e aui tetehi reta ki aku hoa Maori, ia takiwa, ia takiwa, hei wakaatu i te tika o nga korero mo tenei pakanga, hei wakaatu hoki i aku kupu tuturu, kia noho marama ai koutou. He oti. Na to koutou hoa. Na Te Kawana. —Katahi ka taia i konei nga korero o nsa o c pakanga kua oti ke atu nei te whakaatu e matau ki a koutou i roto i tenei nuipepa, i te " Waka Maori." Ko etahi tenei, mo te huaki ki Pukekohe i te 14 o nga ra o Hepetema, ka tangohia mui ka taia ano e matau, ara; — I te ata o te Mane, te 14 o nga ra o Hepetema, ka kitea e matou te ope nui o nga tangata maori (e wha pea rau) i ahu mai i te taha kite rawhiti. Erua nga matua o te ope ra. E haere mai ana tera, mete papa o te waha, mete pupuhi i nga pu—ka kokiri ki to matou paraki. Kahore ano i tangi o matou pu. Ka karanga to matou haihana kia whati katoa matou ki to matou pa. He toko ouou no matou e rua hoki tekau o matou ma wha : ka mene matou kite pa katahi matou ka pupuhi, a, e rua pea haora matou e kawe ana, kua pau haere a matou paura. Ka kitea atu e matou nga hoia, e haere mai ana. I tawhiti ano ka kokiritia mai e te hoia ki to matou pa, ka tapoko. Katahi matou ka ahua tokomaha. Kaore ano tetahi o matou i tu noa i te mata. Erangi ko te tangata maori kua hinga noa atu. Tenei matou te riri nei. Ka rangona atu nga pu i Papakura. Ka tukua mai e te Kangatira o tera paraki etahi hoia kite titiro ia matou. Ka tae mai era hoia, katahi matou ka puta ki waho, whati haere ana te ope ra, ka mahue tonu iho nga tupapaku. E ono tahi i nehua e matou. Ko etahi o nga tupapaku i toia haeretia, e takoto ana ano te Ko tetahi o nga tupapaku o te tangata maori i riro mai i a matou he mea herehere nga waewae kite kareao, kia tika ratou te to haere. No to matou kokiritanga ki waho, ka kaika te kai-to kite oma, kei mau ratou, mahue noa ake te tupapaku. Katahi matou ka whakaaro, koia ano ka ngaro ai nga tupapaku o te tangata maori, kahore, he mea to puku kei kitea. Ko nga hoia i mate rawa, e toru. Ko nga kai-a-kiko e whitu. Ko etahi o nga tupapaku i tanumia e matou, i mohiotia, no Tuakau. He hape tetahi. Ko te ingoa i taia kite ringaringa, ko " Hone "Wetere " iteringa otetahio nga tupapaku. Ko " Matuku Hori Whare." Heoi. —He korero ano enei i roto" i - tana reta a te Kawana,- ara ; Kua tae mai ki a Te Kawana nga moni e toru tekau pauna (£3O) mo nga tangata maori nana l kite, l kawe mai kite Taone nei, te tinana o te Rangatira o the Manuao i pakaru ki Manuka.

Ko enei moni he mea tuku mai na te teina raua ko te tuahine o te Rangatira kua mate, he aroha 110 raua.

Ko te kupu hoki teaei kuatae mai ki a matou. Ko nga tangata i huaki ki Pukekohe ite 14 o nga ra, no Ngatimaniapoto, no Ngatiruanui, no Ngatipou. I whakina e ratou ki a isgatitipa ka nui to ratou mate. He Korero hou enei, ka tahi ka tae mai. E whaki ana a Waikato ko nga tupapaku i mate i nga hoia kite laroa, ite 7 o nga ra oHepetema, tokoiwa tahi, i utaina kite waka ka hoea ki tawahi ki Takahikahi nehu ai.