HE WHARANGI TUWHERA MA NGA HOA TUHI MAI.

Waka Maori, Volume I, Issue 8, 19 September 1863, Page 2

HE WHARANGI TUWHERA MA NGA HOA TUHI MAI.

Ko te tangata e hiahia ana mana anake e tango i tana nupepa, kaua ia e hui tona whakaaro ki ta nga pa, e pai ana; me homai eia kia kotahi te kau hereni, ka rite ai te nupepa ki aia mo te tau kotahi. Ka tulii mai te tangata tuld mai, Ma marama rawa nga reta, me nga ingoa o nga hainga, o nga tangata, Ida moldotia ai.

Pourerere, Akuhata, 1863. Kia te Makarini, — E hoa tenakqe. He kupu tenei ki a koe ; koi ohooho koe i te mahi o Akarana, o Waikato e malii mai nei i rami i to tatou hui. Kua oti i te Pawhakairo ko tona tikanga tonu tera i rahiri mai ra to taua kaumatua a Porokoru Mapu. Ehara hoki koe i te mea hara mai noa, lie mea rahiri marire na nga tangata o Heretaunga nei hei taonga mona. Tena iaua, whakarongo mai ki taku rahiri. He pakeha haereere noa a Tare Neana i te tau 1848 ; kite ana au i aua pakeha. E noho mate ana ahau i taua takiwa ; kaore he paraikete, he hate, he tarautete, me iiga mea katoa ; kaore he kai, ko taku kai i taua takiwa he aruhe— toku kahu. he pake ; ngau touu mai nga hukahuka i nga huruhuru o toku mahuuga : no reira au rere touu ahau kite pupuri i aua pakeha, i a Tare Neaua rauakoHemi—a whakaae ana raua ki taku pupuri i a raua. E noho ihurua aua nga maori i taua takiwa, kaore e kite i te hipi, i te kau, i te hoiho, i nga mea katoa ate pakeha. No te maunga o aua pakeha i au katahi ka mahara nga tangata o Heretaunga kua whiwhi au i te hoiho, i nga mea katoa, katahi ka pokia ahau e nga rau erua, etoru ranei, kia mate au kia riro aua pakeha me ana taonga katoa i a ratou —a, riro aua i a ratou taua taonga te manaaki; e mau nei ano te atawhai. No muri koe i tae mai ai, mete rahiri a to taua kaumatua, a Porokoru. Heoi, ka noho touu nga tangata o Heretaunga i runga i te atawhaiki tona taonga, ake, ake. Kite mea ka he ahau i muri o tenei korero, me tetahi tangata atu, me tiki mai kite whakawakanga ote Kuiui. Ka huri tenei korero ; ka tu tenei itu ai. He hoki auau tonu mai no te kupu i roto o te nupepa nei mo te tekau hereni kia whakamaramatia atu—kua whakaae atu ahau ki a koe mo te te kau hereni. Ko enei korero me hoatu kite perehi kia taia kite nupepa, kia rongo o taua hoa. Ka mutu. Na Mokena.

Patangata, Hepetema 2, 1863. Kia Hemi Wuru, — He pouri te take i tuhi atu ai au ki a

•koe mo te mahi a Waikato e patu mai nei i nga wahine, i nga tamariki, i nga kaumatua. No to ratou ritenga kai taugata hoki taua ritenga. No naianei ka maha nga riri o roto o te Ture uei, kaore ano'i mate noa tetahi tamaiti, me tetahi wahine.' me tetahi kaumatua : taka noa ake ki ta Waikato. ka mate te wahine, te tamaiti, ta kaumatua. Ina ia, ki tpku whakaaro ki, te hunga mau patu anake, mau atu he pa-! tu, mau mai he patu— ka tika tenei, penei me ta o tatou hoa pakeha tana riri ; kite hunga mau patu anake tana riri. Taku whakaaro—e nga maori, e nga pakeha,— na te ora o, nga, kaumatua o mua, (kuamohio hoki ratou kite kai taugata), ihe ai to tatou motu. Mehemea ko tatou tamariki anake e ora nei, penei, kua rite touu tatou ki o tatou hoa pakeha te whai rawa ; inahoki, etahi e hipi ana, etahi he kau ana, etahi he hoiho ana, etahi he kaata ana, etahi he whare paraki ana,, me etahi mea huhua noa iho a te pakeha kua riro mai i a tatou i nga maori o konei, o Heretaunga nei. No konei au i mahara ai ki nga main a nga taugata tutu, c takahi ana; aua. taugata i nga hvi kua rite kite pakelia. E hoa ma, e o matou hoa pakeha, kei maharahara koutou kei a matou tetahi he mo tatou ; kaore—he oti nauo te kupu, ki te puta mai tetahi ivvi ki to tatou kaiuo-a nei takahi ai i a tatou, i o tatou tamariki, i o tatou wahine, pakeha katoa tatou kite whakahoki ite patu ate iwi tutu. E aku hoa tai tamariki, e minamina touu aua au kia rite au ki o tatou hoa pakeha te whai rawa i roto i nga Ture ora o te pakeha. Iva huri. _ E hoa tukua atu kite " Waka Maori," kite uupepa pakeha hoki, kia rougo'q taua hoa maori, pakeha hoki. Na Renata te Pukututtj.

Wairoa, Hepetema 2, 1863. Ki Nepia, ki a Hemi Wuku,— E hoa, teuei te reta ki a koe kia mohio mai koe ko te tangata nuio teuei kaino-a, q te Wairoa, ko Henare Apatari, kua mate. No te 31 o nga ra o Akuliata, i te 9 o nga haora o te po ka hemo. I te ata ka huihui nga taugata, a taea noatia te tina. Ka hangaia he amo, ka mauria e te rau kotahi o nga tangata. Ko te ingoa o te kainga i mauria ai a Henare ko Aotearoa, ka takoto ana ko te Uki walri o te Wairoa. I te rua o nga ra o Hepetema ka huihui nga iwi. katoa o te Wairoa puta noa kite Mahia. Te huinga o aua iwi 500 tangata; ko nga korero aenaiwihemanawa kite tupapaku; —" Haere atu ra e koro e ! me ou mana, me ou tiketike, me ou nui, me au korero pai, haere atu ra !" E hoa ma, e aku hoa aroha, e nga pakeha, tenarakoutqu i runga i ta koutou noho pai. Ko ana mihi tena ki a koutou i tona oranga. I a ia ka tata kite mate ka ki ake ia kite iwi i muri nei kia aroha ki nga pakeha. Ko te tuatahi tena o ana kupu; te tuarua kia atawhai ki nga maori; te tuatoru kiapupuri i te whenua; te tuawha ko te whakapono kite Atua nui. Ko ana ki pumau ena i waiho kite

hvi hci ki pumau ma te ivvi ake, ake, ake. He waiata maori enei nana. Kaore te vangi nei wkakarekurehu ana: te kai aku mata, Te tii-au nga hoe, nabau na e te iwi. Ki hai rawa i tawhia he ata kitea atu n^a paetau arai ° Ki Ahuriri ra, tuku atu ai au. I kona ra koe tu ai kite riri. e kore iau e rare ngawheretia. Whakarae tonu au he rnaire i te wao, Te nsaniae o te kiri, me pehea taku wbakaaro.tanga ki a hau ? Me huna aku he, te pua matairi ki raro rehua. —Heoiano. He reta whakamaor.i mo enei kia taia kite perehi hei tirohauga ma nga taugata. Na Karaurja Apatari, Na Tamati Poutawa, Na Matua Iyariiiuka.