HE WHAKAUTU.

Puke ki Hikurangi, Issue 20, 15 December 1899, Page 4

HE WHAKAUTU.

Ko te panui a Paroto Whakaheirangi o Karioi, i roto i te "Tiupiri" nama 66 wharangi 3, e kakari ana ano kia te "Puke Ki Hikurangi" mo ana wbakaaro e panui nei mote Ngakau Pouri,'mehemea he Kauniatua koe-teriei te kupu : kia koe, • mebemea ko nga take 1 teneio te hekenga o te Iwi Maori kite po ko nga take e toru e korero nei koe,-tua-tahi, ko Takaka tuavua be Taniwha tuatom he Makutu, meheniea ko nga mateteneii ngaro ai nga ruano o te lwi Maori kite po, tena panuitia whakaatutia • tau tikanga tika pono e mutu ai te kaha o enei Atua e toru, e whakaatu nei koe kai a ratau to tatau mate, he orangafigakau no te Ki Hikarangi"

kite kitea e tetahi tangata he huanui mo tatati kite ora tinana kaua e whakahe, engan homai tau whakaaro tika pono e tipu ai te Iwi Maori kite tokomahatanga pera i nga ra o mua. E kore hoki tatau e tukua ete Ariki o tenei wa kia tino horoia atu i tenei ad, mebemeaka kitea e koutou e nga tangata mohio ki nga mate e kakari mai nei koutou kia au, peratia ite tangata mohio kite titiro i te oneone pai, e tiri ai i tana purapura ka tipu ka whai hua, a ka haere atu te katoa ki te whakahaere i tena oneone me tona mahinga, mete marama e onoa ai te purapura kite Whenua hei ora mo te katoa, mehemea he korero whakahe noaiho tau mo ce "Puke" he panui noaiho i enei matekaore e mohio ia koe he take ora tuturu hei pana. atu i enei Atua e toru noa hoki, mehemea i tae kite mano katahi ka uaua, mehemea kai a koe nga kupu Tipua hei pana i enei mate kia ora ai te tangata e korero nei koe, haere mai kite pana i nga mate kai tenei takiwa ote motu, he oranga ngakau tena kia te "Puke" ka kitea te ara kite ora tinana haere mai. E ki ana koe na te waiweratanga tetahi mate o te Iwi Maori me kaua tenei kupu au, he waiwera ano to te Iwi Maori i mua, ara he tao kite Hangi, he rongoa ano e hoatu ana ko nga rau-rakau, ka ringitia kite wai kia whai mamaoa ai ka takoto ai te tangata e mate ana ki runga i te mamaoa hei ora mona, he nui hoki nga tangata i or* i o ratau mate i tenei wa i te waiwera, mehemea he tika na te waiwera te mate o te Iwi Maori penei kua mate nga tangata katoa i waiweratia, kanni o konei tangata i ora i te waiwera mo nga mate ano e rite ana, mehemea he Tai-tamariki koe e kakari mai nei mo nga rapu kimi a "Te Puke" mo te ngakau Pouri haere kite Kura kia akona koe ki nga matauranga tika pono, mo enei ra e tu mai nei i mua i tou aroaro, kaua e tahun atu ki nga mea kua pirau whakaora mai ai, hei whakaako i era atu ki nga mea pirau. Ko nga kupu katoa a "Tc Puke Ki Hikuranngi" e panui nei mo te ngakau Pouri ka takoto tonu atu mo nga tau maha e tu mai nei i mua i o tatau aroaro, ka haere tahi i te taha o a koutou whakahe ko te ra me nga tau hei pupuri mai e tuturu ai ko tau ranei e kakari mai nei he ora mo te Iwi Maori, ko taku ranei ko ta "Te Puke Ki Hikurangi" e rapu nei i roto i nga kai me nga kakahu, me nga moenga, me nga rongoa, mete whakahaere o nga Whare moenga, me on a ritenga katoa. Kua mahue atu era kai, me era kakahu, me nga Whare, me nga moenga i te wai nga Tipuna, e mohio ana an i tipu ano nga Tipuna i era kai me o ratau kakahu me o ratau Whare, nga Atua kua mahue ia tatau, he kai hou a tatau i tenei wa, me kimi e tatau i nga whakahaere o enei kai me nga kakahu o tenei wa, ka puta ano tatau titiro atu kite Iwi nana enei kai me nga kakahu nga whakahaere o tenei wa, e tipu nei ratau i o tatau aroaro, kite tokomahatanga ote tatau, k-oa psnui koe kia unuhia e te "Puke" ana kupu, na te "Puke" ranei te whakahe tuatahi, e korero ana te "Puke" i ana wbakaaro mo nga mahi Tohunga, ka rere noa mai a Maremare me Urikore mete Rama-apakura, mete Rangitakoru me Hori Te Huki, me era atu tena e kitea kite whakahe ki ate "Puke," ka tuku i nga panui whakahe, mau e titiro i te "Tiupm mete "Puke" heutu ta te "Puke" i nga hanihani mona a nga boa, kotahi tonu taana whakahokimote whakahe ate tangata mona, ko koe hoki he tangata hou kite tuku mai i tou matauranga whakahe, heoi kua tonoa atu nei e te "Puke" kia haere mai me tau mana whakaora, he nui nga tangata mate kai tenei Whenua, mehemea ka ora katoa nga mate o konei i o Tohunga, katahi ka unuhia nga kupu a te "Puke," ka panuitia hoki e te "Puke" kai a koe te ora mo te Iwi Maori, ka takoto atu hoki oku kai whakahaere ki raro iou waewae, kite kore e rite tenei tono, kaati me mutu tan whakahe, ka panui tonu te •»Pnke" ite Ngakau Pouri i nga wa katoa, ka mutu ta te "Puke" whakahoki, kite kaha tonu ake to ngakau kite kakaxi kia te "Puke" kaati e mahi. "Te PukeKi Hikurangi.'

He Aitua. Tihema 6/12/99. Pariroa Kakaramea. Kite Etita ote "PakeKi Hikurangi" tena koe te kai hautu i te reo o tenei motu ki nga pito e yrhA, heoi me tuku mai te Pepa ki au

mo nga tau e rite ana ite whakaaro. Heoi kotahi tetahi mate pohehe ipa mai i roto i tenei kainga i Pariroa, ara, ko tetahi tangata he turi, me tona reo kaore e korero, heoi he mohio atu tenei tangata i nga tangata o konei ki nga mahi katoa, heoi i te 4 onga ra nei ka haere mai te Tereina meera o te tekau o nga haora, whio noa te Tereina kia rongo te tangata nei, heoi kaore i rongo te tangata nei, heoi tahun rawa kia rere ki tahaki o te Raina e kua mau, heoi haria haere tia ana e te Tereina, e rima tiini te haringa a te Tereina ka taka te tangata nei, heoi ka tu hoki te Tereina, heoi manria atu ana ki Patea kite Takuta, heoi kite titiro a matau katoa Maori Pakeha kaore i rahi te wahi i mate, heoi te taenga atu kite Takuta heoi kaore pea i pau te haora e mate ana i taua rangi ano, heoi henui te mamae i pa mai ki tona Iwi katoa, i runga i tenei mate hou tenei tamaiti. He Uri na Titokowaru na nga Taurua, he tamaiti na Tumahuki Rongonui, heoi kua marama e nga whanaunga te matenga o to tatau whanaunga, ara, o te Ruahapuku, ko ona matua he toa katoa kite hapai rakau, i mate ona Tipuna Tuakana Taina i runga ia (Tu,) "heoi ano, kacre i ata hemo atu nga mahi mo Aitua, ara, te Peene me era tini raweke mo Aaitua. Heoi ano na ta koutou mokai. Wiremu Tupito.