Untitled

Puke ki Hikurangi, Issue 18, 8 November 1898, Page 1

Poneke. Oketopa 28th 1898. Kia Purakau Maika. Tena koe, me o Tamariki, e hoe uekaha mai na i te Waka, kia u kite "Puke Ki Hikurangi," hoea kia kaha, kia puta ki tua o nga Tai-papaki-rua. Utaina atu enei kupu kite Ihu o te Waka, hei borahora atu mana ki nga Marae e tae ai ia o nga Motu nei. Tenei te noho nei i Poneke, i te Marae o nga tini Rangatira, o nunui ma, o roroa ma, 0 nga tangata matau, o nga kupu whaimana, kua rupeke atu ratou ki tera Ao, nga whakar marumaru o te tangata iti, katahi nei ka kiia ino enei tu tangata i a matau tenei Marae, e taea hoki te aha. Te Iwi e—tena koutou, ahakoa i whea i whea, kia ora tahi tatou, a,hakoa kora e kitea tetahi painga mo tatou i naianei e taea hoki te aha, ko te mihi-kia puta, ko te taonga ano tenei kua waiho iho mo tatou, ko te mihi ki a tatou, a, me tona tini o te tangata e heke atu ra kite po, i nga • waahi katoa o enei Motu, tena koutou. Heoi ra kia huri mai nga taringa me nga kanohi, mete ngakau, tirohia iho, kei a koe na hoki nga mea katoa hci titiro i te pai i te kino, hei hongi i.te Kakara raua ko te Haunga, i te Reka raua ko te Kahva, mau e tango tau i pai ai, ara, manaakiiia tautokona tou taonga nui, ara, nga Nupepa Maori, hei hoa tata mou i nga wa katoa, hei kawe atu i nga vongo korero ki a koe, hei waha atu hoki i o ou whakaaro ki o ou hoa i ts whiti, ano, e noho ana koutou, ko era tini tangata i nga waahi katoa. o nga Motu nei. Kite kore hoki e manaakitia tenei taonga nui, ka rite tona ngaromanga atu kite ra e heke atu ana, ka whawha haere ano tatou i rote i te pouritanga, a ko te tangata e mau haere ana i te rama, koia anake e marama ki tona arse haere* ai. Ko te rua ou taonga nga Kara, kia kaha te awhina i nga Kura, me nga Tamariki, whakatipuria ake nga Tamariki mo roto i te Kura, e puta ake ai ratou i roto i nga tini mate e peehi nei ia tatou. E ki ana tetahi tangata ki tana whakaaro kite nui nga tangata matau o te Iwi Maori ki nga mataurangA Pakeha, katahi, ka tino mate x*awa te Iwi Maori, i aua tangata matau, na e hoa he tika ano pea to kupu mo etahi wehenga o nga tikanga Pakeha, otira kaore i tika mo nga tikanga e akona ana i roto i nga Kura, ano, tou rite, ko koe na ano, te papa o te kuare, te hoa wh&whai o te tika, ie whakaaro koe, mate matauranga ano e whawhai atu te matauranga e hinga ai, e ki ana te whakataiiki Maori, he tao huata, e taea te karo, he tao ki e kore e taea te karo, me penei ke he kupu mau, • kite riro te matauranga i te Iwi Maori, ka ora ia i roto ,i nga tini mahi a te Iwi Pakeha, tera atu -etahi taouga hei ma fcj lwi Maori, otira me mutu nga kupu mo ena ahua.. Ka huri ake tenei waahi o te korero kite take nui kei o tatou aroaro i naianei, ara, kite Pire a te Piriinia, kia. marama mai « nga iwi o nga motu nei. ahakoa kua rongo a.nrv me korero i naian|i> ara, no te Tau 1897 1 hui ai .nga rangatira maori o te motu nei ki

te Hui o te Kotahitanga i tu ki Papawai, i te wa o te Taiinana Tiupiri 0 Kuini Wikitoria I tukua atu te ope Hoia, Pakeha, Maori hoki, hei tangata mo tenei Koroni, kite whakanui i taua ra nui ote ao. I tukua atu te Inoi a Hga rangatira o taua Hui i Papawai, kia te Kuini, He tono kia* Rahuitia nga tosnga Whenua Maori, a i roto ano i t&ua Inoi tenei kupu, "me puare ano aua Whenua kite tikanga Riihi" no te taenga atu kia te Kuini, eai kite rongo korero, i tangi ate Kuini ki te Inoi a tona Iwi Maori, a whakahaua ana e ia kia tukua mai e tana Hekeretari mo ona Koroni, kia whakaarohia e ana Minita o te Kawanatanga o Nui Tireni, te Inoi a tona Iwi Maori. I muri mai, ka tu ano te Hui o te Kotahitanga ki Panawai i taua Tau ano ka haere atu nga Rangatira o taua Hui kite tono kite Pirimia, kia mahia mai he Ture, kia-rite ai te Inoi ate Iwi Maori-, mete liupu mai a te Kuini, otira i te poto o te wa, kaore i obi he Pire i tera Tau, otira i korerotia atu e te Pirimia ki aua. Rangatira . Maori, ana whakaaro mo te Pire e mahia e ia, mo taua tikanga, tona aua korero kei nga puru ~ puka o nga korero o nga Hui Maori i Poneke, o te Tau 1897, ara, me wlmkatu he Poari Whenua Maori. Na i tenei Tau 1898, ka mahia e te PirLma tana Pire, ara, nga upoko o te Pire, e whakaarohia ana e ia, hei whakatakoto ki te Paremata ote Koroni, mauria ana e te Pirimia tana Pire ki nga Hui nunui itu ki te Waipatu, ki Waikato, me Whanganui, me te cuku atu i nga kape o taua Pire ki nga'lwi kit )& i i>a& ki aua Hui, me tana kupu atu ki nga Iwi i roto i aua Hui kia whiriwhiria e te Iwi Maori tana Pire,. a ko te Hui nui o te Kotahitanga ka tu ki Papawai, hei tino Hui nui tena, mo nga tangata whakaaro nui o te Iwi Maori e rite ana te nui o tena ra, kite ra i mahia ai te "Tiriti 0 Waitangi." -No te marama o Mei ka timata te Hui o nga Iwi ki Papawai, no te 25 onga ra, ka tae te Kawana o Nui Tireni, mete Atimara Tumuaki o nga Manuao o te Komi, i tenei taha ote Ao, me ana Apiha, mete Pirimia ratou ko ona hoa Minita me nga Mema Paremata, me nga Rangatira T&ne Wahine o te Iwi Pakeha, e ono tekau taua ope o te Kawana, ka Hui ki nga mea o nga Taone, e rima o Wairarapa me ona tini Rangatira, tona tini o tena Iwi o te Pakeha. ngaro ana te Whenua ka taea e te whakaaro te ki noa ake, neke atu pea i te 10 mano taua Hui i taua ra. I kite mai ano te rangi i taua ra i na hoki, te putanga' mai o tetahi hau nui, mete Ua, pjtpa ana te Whatitiri, wheriko nga Uira o te Ao, hei aha, tomokia toiyxtia mai e *aua • ope ote Kawana, mete Iwi Pakeha, no te taenga-mai kite Marae ote Hui, mutu whakarere te hau mete Us, ngaro whakarere atu nga kapua whakapouri o te rangi, tu ana a Kahukura i waenganui te rangi mete whenua, whiti mai -ana te maramatanga o Tama-nui-te-ra, takoto ana te aio, a hoki pai atu taua ope nui. . Na te Kawana me tona ope Pakeha i whakapuare taua Hui. Ann tona rite, nui ake i I<e whakapuareta-

nga o te Paremata o te Koroni, a pufca ana nga kupu whakanui mo te Kuini, me ona Iwi e rua i tenei Koroni, i taua ra, ahakoa taua ope Rangatira tona nui, i tino manaakitia e Tamahau Mahupuku, me ona hoa Rangatira me nga Iwi ake o te Marae, takoto ana he Tina nui ma te Manuhiri, tona tini o nga tino kai papai a te Pakeha, kaore he kai i ngaro atu, noho tahi ana nga Rangatira Pakeha me nga Rangatira Maori kite kai, he mea whakauruuru haere te noho, noa nga Teepu kai, ahakoa he ope nui otira i kai katoa, he maha nga whakaekenga kite kai a toe ake ano nga kai, ko te Wiremu Minita, koia te kai-whakahaere i nga tikanga katoa 0 te Tina, a mutu pai ana nga mahi katoa, koia ano hoki te Minita Karakia ote Hui, me nga Minita Maori, e hoa ma kite whakaaro ake, kaore ano he ra, hei rite ki tenei ra te nui, i mua, a e kore ano pea e kitea a muri ake nei, ka tika ano kia kiia e rite ana ki te ra ote "Tiriti Ki Waitangi," neke atu ranei, i Kawana Hopihona, me nga Apiha Manuoa, me nga Rangtira Maori, tuku pu i te moko, mete Wiremu Minita ma, meet ihi atu, a i tenei ra he papatea anake nga Maori, he purepure, he ma, he pango, he Hawhekaihe, a i konei ano nga Uri o te Wiremu ma, ngaro ana nga kanohi moko, o nga taane, engari nga Wahine i mau ano ki nga tohu moko o te Maori, a kite whakaaro ake, mete mea nei kua kitea mai tatou e te Iwi Pakeha, he tangata, he pera ano me ratou, ina hoki kua ata tirohia mai e tona Ariki, e te Kuini tona Iwi Maori, he tangata ano pera me ratou, i rjiro i tona Karauna; I whakanuia hoki tenei Hui e te Kawanatanga, a whakangawaritia ana nga utu Reriwe, m£ nga Teneti Hoia i hoatu hei awhina Ite Hui mete Takuta, hei tirotiro i nga Turoro. No te 26th o nga ra, ka whakamaramatia e te Pirimia, ana whakaaro mo nga tikanga Kura mahi a ringa hei hapai ake i Ls Iwi Maori, ki nga matauranga mahi ahu whenua hoki, me ana whakamarama mo te Pire, e mau ana aua korero i roto i nga puni puka o te Hui ki Papawai. I enei ra kua korerotia ake nei ona mahi, ite ngaro atu ano a Waikato, a Ngapuhi, mete Taihauauru no nga ra o muri mai, ka rupeke katoa mai nga Iwi kite Hui. Ka timata te whaljahaere i nga korero me nga tikanga ote Kotahitanga, otira me whakaatu poto ake i naianei. Tuatahi, i Whaks-ae te Hui, kia wehea atu • nga Mema whiriwhiri o nga Motu nei, me o na Minita, me ona upoko o tena tikanga kite wha"kahaere i ona tikanga o taua Runanga. Tuarua, i whakaaetia e taua Runanga, me te Hui, ko te Pire a te Pirimia me tuku kite Marae, ara, kia whiriwhiri te Iwi nui tonu, kia oti ta ratou, ka tuku atu ai ma te Runanga whiriwhiri e whakaoti ki ta ratou i kite ai. . No te whakahaerenga o taua Pire i roto 1 te Iwi nui, ka peke mai te kai arahi o te Kotahitanga kite whakaputa i tona matauranga, kite peehi haere i nga tangata e whiriwhiri haere ana i nga tikanga e awangawangatia ana e te Twi Maori i nga Tau maha, ka tipu ake i konei he tautohe nui, ka waahi haer? nga take o te Hui, ka whai tetahi

wehenga i te tono m na-motuha.ke, (ara Homu Ruru) ka whai tecahi wehenga i te tono Kaunihera ate Kiingi Maori, ka whai tetahi wehenga kite whakatikatika ite Pire, ka pakaru nga Iwi o te Hm i runga i enei take e toru, ka Hui te taha tono mana-mo-tuhake, mete tfcha tono Kaunihera, kite turaki i te Pire a te Pirifnia, ka whakakorea e te Pirimia Maori te Hui o te Kotahitanga i roto i tenei Hui, ka hikitia e ia ki Waitangi, he tuunga mo te Hui, nana &ke tena whakaaro, e hara i te mea whakarite i roto i to ratou runanga o te Kotahitanga, he hanganoa iho, kaore rawa i titiro ki nga Rangatirao te marae me nga Iwi manaaki i te Hui me nga mano tangata i tae mai kite Hui, i pau ai a ratau moni nui kite haramai. Ka marama mai koutou, koia nei nga take i pakaru ai taua Hui, na te Kotahitanga ano i pakaru, ara, na te kai arahi,. i tuhituhi to ratou Kotahitanga, a, e pakaru haere nei tae mai ki tenei ra. Ko te mea • nui hei miharotanga, a, hei whakaarohanga iho ma nga Iwi o te Motu nei, ko tenei, kua tata mai te ora kia tatou i naia nei, he mea karanga atu ma roto i te reo tangi o te Iwi Maori • kia te Kuini mete tono kite Kawanatanga kia mahia mai he Ture hei whakarite i o ratou hiahia, tena i manaakitia ranei e taua Hui. e ona kai whakahaere ranei o te Kotahitanga e nga tangata mohio ranei o te Motu nei, kahore r&pea, ahakoa tenei kupu marama, me whawhai tatou i runga i te whakatikatika kore rawa, e tahuritia e iaua Hui, a e haere nei ano taua ahua pena o te Iwi, otira, ko te nuinga o nga Iwi katoa i roto i tena Hui, i tahuri katoa ki te whiriwhiri i te Pire i roto i o ratou Hui, o ratou takiwa i mua ake ote Hui nei, a i takoto katoa aua whakatikatika kite aroaro 0 te Tiamana o te Hui, a kua takoto atu hold aua whakatikatika, aua Iwi kite Komiti ote Paremata o te Koroni i te 18th Oketopa nei, mete whakatikatika a tetahi wehenga o te Hui i Papawai, me whakarite ra kite aha he rite mo enei tu ahua mahi o te Iwi Mpori, tera tetahi tangata i mua i' hopukia nio te puremu ki tetahi Wahine, kaore i ta3 Mi te mutunga o tona hiahia, ka mau nej/ ka ki taua tangata, "makere ana te kai waha." I te mutunga mai o te Hui i Papawai, i te 22th o Hune, ka haramai ki Poneke nei nga tangata i whakaritea e te Hui i Papawai hei Komiti tiaki mo te Pire ki konei, ko aua tangata mo nga takiwa o te Tai-Rawhiti, mete Tai- Hauauru, timata mai i taua ra a Eae mai ki naia nei, e noho ana ratou i Poneke, haunga ra nga tangata o taua Komiti, e noho tata ana o ratou kainga, e hoki hoki ana ki o ratou kainga. I te sth o .Hurae, ka hui kite Whre Kura te komiti ote Tairawhiti, mete Taihauaucu na matou i karanga taua Hui hei kitenga i te Pirimia, he whakaatu i te otinga o nga mahi ote Hui i Papawai, mete whakatikatika a te taha kia matou, tu ana hoki a Mangakahia mo te taha kite hunga turaki i te Pire, kite tono i tetahi ra hei kitenga mo ratou anake i te Pirimia. ... I kite Pirimia, mo te whakatikatika kia' oti te perehi ki nga reo e rua, ka titiro ai ia, 1 roa hoki te wa i mahi ai te Hui, kia roa hoki te wa hei tirohanga mana, kua marama tena taha, mo te tono a tetahi taha, e pai ana, engari me tuhituhi rawa a koutou whakaaro i kite ai hei ora mo te iwi maori, me perehi rawa, ka homai ai ki au, kia pera me ta tetahi taha kua tae mai nei ki au, mutu ana tena Hui. I te 30th Hurae, ka noho te Hui toptf o nga taha e rua, ki taua whare kura ano, he he mea karanga e te komiti o te Tairawhiti, i takoto nga kape katoa o te Pire whakatikatika kite Hui. A tonoa atu ana kite taha turaki, kia tirohia nga wahi tika nga wahi he ranei i roto, mete kupu atu, kite kore koutou e pai, kaati, waiho mo matou anake tenei Pire, mo te hunga whakatikatika. Tu mai ana te taha turaki, he turaki katoa ite Pire ate Pirimia, mete whakatikatika ahakoa whakataua mote Tai-Rawhiti anake mo tetahi waahi ranei, kaord ratou e whakaae, i mutu pens ano tena Hui. Ite lst'o Akuhata kc te Hui kite Pirimia i whakatakotoria atu e matou ko te whakatikatika te take o te Hui, a ko ana .kupu whiriwhiri,'me nga korero o taua Hui, kua panuith i roto i te "Puke Ki Hikurangi," i ce No 15, oti'a ko tana tino kupu, me mau ta koutou whakatikatika ki' te komiti, me uru

ano koutou ki reira korero ai, i ki atu ia kite taha turaki, kei' nga whetu ra ano pea o te rangi koutou e titiro ana,te take o tena kupu kaore ano i takoto atu he !take ma ratou e ora ai te Iwi Maori. . I roto i tena wa roa, ko.te taha whakahe he Hui tonu te mahi i nga ra i nga-po mete whakahau i nga Iwi o te Motu nei kia haina mai i nga pitihana whakahe i te Pire, mete whakatikatika, mete tuku atu i aua jjitihana turaki, ki roto o te Paremata, hei tahuri mai kite Pirimia; ko ta ratou tono ra, mo ratou kite Pirimia, mete tono a te Pirimia kia ratou, kaore i tutuki a tae mai ki tenei ra. I muri iho ite 10th Hepetema ka karanga-' tia e te taha turaki he Hui mo nga taha e rua ko nga take o te Hui, he tono kia matou kia whakakotahi atu ki ta ratou, ara kite turaki i te Pire, kia kaua hoki e uru ki roto o te Komiti Whakatikatika ai, mete tono kia nekehis atu te Pire mo tera tau, kaore ena take i whakaaetia e matou, kaore hoki i marama ki ta matou whakaaro, nga hua e puta mai i roto i ena tikanga, ko ta matou kotahi tonu ko te kupu i oti mai i Papawai, ara; Me whawhai i runga i te whakatikatika ahakoa paahi tenei Pire, he nui pea ona mate i roto me waiho tena hei mahi mo ia wa mo ia wa, ara, he »vhakatikatika, ko tetahi kite kino, ka whai take nui hei whakahoki atu ano kia te Kuini kia whakaarohia. Whakaaetia ana ete kai arahi ote taha turaki e te Heuheu, kite uru te Pire whakatikatika ate Hui i Papawai, e pai ana, na tatou tahi. Kaati ko tenei ka noho tahi tatou kite tiaki i te urunga o£e Pire kite Komiti mutu ana tena Hui. . Ite 19th o Hepetema ka tae atu a Wi Pere, a H. Ruru, a Paratene Ngata, a Haka Tautuhi, kia kite ite Pirimia, kite tono kia tere te tuku ite Pire kia whakahaerea i roto ite Komiti mo nga mea Maori. Na ko nga korero katoa, ite aroaro ote Pirimia, kua oti te panui ki "Te Puke Ki Hikurangi," ite No 16. A note onga ra o Hepete na ka ta koto te Pire ki roto i te Komiti. Note 28th onga ra ka timata te whaka haere ate Komiti. Ka tu kote taha taraki ite tuatahi, kite whakahaere i £ga korero mo to ratou taha. . Ko nga kai korero. Ko te Heuheu Tukino, 0 Tuwharetoa, Herepete Rapihana, ote takiwa o Ngapuhi mete Rarawa, ko Mohi Te Atahikoia o Ngati Kahungunu ki Herataunga, ko te Rawhiti Maaka, o Waikato, ko Niniwa Heremaia, o Wairarapa. He roa te wa e whakahaerea ana i roto i te Komiti mo to ratou t*.ha mete nui onga patai a nga Merna o te Komiti kia ratou, a tae noa kite 18th onga ra o Oketopa. Ka mutu tera taha. Kaore aua tini korero e taea te whaka mau ki konei. E ngari ko nga tino kupu i roto i a ratou korero. Ko tenei Pire me tino patu rawa atu e ngari ko te Rahui me whakatau ki runga i nga Whenua Maori. A.ko etahi kupu, me hiki te Pire ma te Hui ki Waitangi e whiriwhiri ko etahi kupu 1 ki me tuku atu he mana hanga Ture kite Iwi Maori, i'raro i te mana ote "Tiriti 0 Waitangi," meterarangi 71. ote "Ture" 1852. Ko etahi kupu i tautoko i te Pire tono Kaunihera a te Kiingi Maori. ■ I whakahe ratou mo te Poari hei whakawa i nga Whenua Maori, e ngari te Kooti Whenua, e whakahaerea nei e nga Tiati ote Kooti. He nui nga korero engari i runga i nga patai kanui te taupapatu, kaore hoki i marama nga whakautu. Kaore hoki i taea e ratou te whakamarama kite Komiti, he huarahi, e taea ai te whakatakoto he Ture, kia rite ki o ratou hiahia i pai ai hei ora, mo te Iwi Maori. Heoi ano a. ratou kupu ma nga Hui ate Iwi Maori e hanga he tikanga, ahakoa whakataua mo te Tai-Rawhiti mo tetahi waahi anake ranei ote Tai-Rawhiti tenei Pire ka whakahe tonu ratou. Ko nga tangata tautoko i te Pire kaore o ratou Whenua, he kuare hoki, otira tera e kitea he nui o eijei korero i roto i nga pukapuka a muri ake nei. Ite 27th onga ja o Oketopa, ka fu ko Henare Parata, no te taha ano ki nga kai tuiaki i te Pire. . Ko ana korero i haere mo runga i nga mahi & te Kooti, mete whakahe mo te Poari, mete whakaatu i ana whakaaro i kite ai hei

painga ki tana i kite ai, mo nga Iwi Maori, ara .ko te tikanga o ana korero he whakatikatika haere. Tera e kitea ana korero i roto i nga pukapuka. Note 18th pnga ra 0 Oketop% ka v iimata te kia matou, ; ara,. te taha ■tautoko i te Pire Irunga i te whakatikatika ate Hui ki Papawai i whakaritea ete ko nga kai korero mote taha kia matou, 1 runga hoki i te whakaaro kit 6 poto rawa o te taima, ka whakaritea, ma Paratene Ngata e whakatakoto nga korero ki moa i te, Komiti. Ko nga kai korero i muri i a ia ko Tamahau Mahupuku, ko te Hiraka Te Rango, ko Tuta Nihoniho. * He nui nga korero i puta i a Paratene ki mua i te Komiti, me nga patai a nga Mema 0 te Komiti. Na Tamahau Mahupuku i apiti atu nga korero, mo te taha kia matou, tera e kitea aua korero i roto i nga pukapuka a muri ake nei. Ko nga tino kupu. 1. Me paahi te Pire, me whakauru nga Whakatikatika a te Hui ki Papawai, kei roto katoa i aua Whakatikatika nga whakaaro o te Iwi Maori. 2. Me whakatu nga-Komiti Maori me _ nga Komiti Poraka, hei hoa whakahaere tahi mo te Poari, i nga whakahaerenga Whenua, me nga Whakawa Whenua. Hei whakahaere hoki aua Komiti i nga tikanga, hoi peehi haere, i nga tikanga kino o te Maori, aua tikanga whakapau nui i te kai, 1 te moni, i te taonga mete noho mangare, hei hapai hoki i te noho pai 0 nga pa noho, mete whakakaha r nga tikanga kura,. He nui nga korero tohutohu atu kite Komiti, mo nga tikanga e pai ana mo te Iwi Maori. Me paahi tenei Pire mo te Tai-rawhiti mo nga Iwi e tautoko ana ite Pire, ko nga Iwi e whakahe ana, me kape atu o ratou takiwa Ju waho, o nga tikanga o tenei Pire: — Tera e kitea i roto i nga pukapuka aua korero, me nga whakautu i nga patai, me nga whakautu i nga korero a tetahi taha, i runga i nga patai a ts Ko niti, kite kore te Whakatikatika a te Hui i e whalpiaetia e te whare aka paahifcia tenei Pire, i runga i tona ahua ake, kite kitea he mate kei roto, me pewhea. Ko nga whakautu, ma te Whare e mahi, ki tana i kite ai hei ora mo te Iwi Maori, ki te paahi te Pire ka kitea nga-mate i te wa e whakahaerea ai, ina tenei Whare ano e whakatikatika, kaore ano hoki he Ture i mahia e tenei Whare, i puinau tonu, he whakatikatika anake te mahi, i nga Tau katoa, otira ki te kino te paahitanga mai o teuei Ture ka, whai take ano mate Iwi Maori hei whakahoki atu kia te Kuini kia whakaarohia. Kaati nei nga kupu hei whakaatu kia koutou i enei ra mea ake hoki ka kite ano koutou i nga pukapuka 0 aua korero nei. Note 28 bh onga ra ka mutu nga korero kite aroaro o te Komiti mo te Pire ate Pirimia. Na e tafcari ana tenei kite ripoata a taua Komiti, kite urunga te Runanga ote Wnare. ' . ' . Heoi ra enga Iwi 0 nga Motu nei, e nga Raagatira, me nga tangata whakaaro nui o nga Iwi, kei whakahawea te titiro mai ki nga wehenga e rua o matou e noho atu nei i konei, i runga i tenei tikanga nui, ahakoa e-rua o matou taha, kotahi tonu te tikanga, ara, e rapu ana i nga tikanga e ora ai-te Iwi Ma;ori, me 0 ratou Whenua. . E haere ana hoki i runga i nga Mahia o n<*a Iwi Maori, e piri ana ki tetahi ki tetahi o enei taha e rua. Kia kite ra ano tatou ka 'mohio ai ki tona tutukitanga, 0 nga whakaaro. E mohio ana hoki tatou, he kaha &e atu te matauranga ote Iwi Pakeha ia tatou. Ko to tatou kuaretanga ano e peehi haere nei i a tatou i mua, tae mai ki naianei. Ko tetahi. kua herea tatou ete "Tiriti 0 Waitangi," me nga Ture o tenei Koroni, me nga Whenua, kua pau, kua purepure te takoto o nga toenga- Whenua,. kua kore e taea te whakahoki ki tona ahua o mua, me nga whakaaro 0 nga Iwi ote Motu nei, no mua rr)fti ano nga weheweheuga tae noa ki .naianei, kore rawa e taea te hono, kia kotahi, e whakaae ai te katoa, kite tikanga e oti i tetahi Hui ote Motu°riei, me nga tinana o nga tangata kua purepure ano te ahua ara he Maori tuturu etahi, hawhe Kaihe etahi, kei nga tikanga Kiingi etahi, kei nga. mahi poropiti etahi, kei te Kotahitanga etahi, kei

te tikanga Pakeha etahi, !:oi te npho iho efcahi i waenganui o enei tikang.i, ahe wa ano, ka piri etahi o aua tangata, ki aua tikariga ano, a ka puta etahi, ki etahi atu o aua tikanga ano. Ko te ah.ua ano tena i naianei, a e noho atu nei o maiou wehenga e rua i konei. He mea tino pakeke, he tikanga nui hoki tenei, ara, te rapu kia pehea he lure rno te Iwi Maori, me ona Whenua, e marama ai te whakahaere i waenganui ia ia mete Pakeha, mete Kawanatanga, e whakaae ai te katoa, hei Ture. Kua nui hoki nga Tau i rapu ai nga Kawanatanga katoa, kahore ano i kitea, na, mete Iwi Maori kua nui nga Tau e rapu ana, kahore ano i kitea, ko te take i pakeke ai, kua herea tatou ete Waitangi," keia te Kuinitemana Kawanatanga, mo tatou, me o tatou Whenua, mo ake tonu atu. Ko nga Iwi e rua i tenei Motu he kotahi conu i raro i tona mana heoi ano te waahi e mau nei kia tatou, ko te mana ki o tatou Whenua, i tohungia kia tatou ano, ma tatou ano e hoko atu, ka riro atu ai. Ka huri ake he kupu i naianei ki nga Iwi ote Tei-Hauauru ara ki nga kai tautokc) ote Pire, me nga whakatikatika i Papawai, ko nga kupu whakaatu enei kia koutou katoa ki nga Rangatira ki nga Hapu ki nga Komiti. Kai Poneke Ano Tetahi Pxto o Nga Ivokero Nei, Kaore Ano Kia Tae Noa Mai, Engari Mehemea Ka Tae Mai, Ka Tukua Atu Ano Kia Koutou, a Tenei Putanga e Heke Iho Nei;

—E SUA PUTANGA 0 TE PEPA ITE MAR AM A