PUKAPUKA NO TE HIRA TE AWA.
Kaikohe, Pepuere 18, 1863. E kara e Te Karaka,— Tena koe. E haere ana ahau ki Mangakahia. Tena taku pukapuka, mehemea e pai ana koe, mau e liiiro iho; kite he, me whakarere; kite tika etabi o nga kupu,
mau e tubituhi atu kia perehitia. Ro Dgja korero terao to matou rerenga mai. Heoi ano aku kupu. Na tou lamaiti, NaTE Awa.
Kaikobe, Pepuere 14, 4863. Whakarongo e nga tangata katoa ki tenei pukapuka. Ite mutunga ote whakawa nui a Ngupubi ki Akarana ka wbakaritea e te Kawanatanga teiahi kaipuke hei bokinga alu mo Ngapuhi ki Whangarei, ki Pewbairaogi. Ko le luaiahi be tima, i a Te Tirarau ma te tima. Ko te kaipuke Maori i Ngapuhi, ko te ingoa o taua kaipuke ko " Wikitoria." Rotabi ano le ra i rere mai ai, otira ko te tima no te ono o nga haora i rere mai ai ki Wbangarei. Ra robe tenei, ko " Wikitoria," no le rua o nga haora i waenganui po katabi ka rere mai, ka rite ki Motuhurakia. Ra ao te ra ki reira, ko te tekau ma rua tenei o nga ra o Pepuere, mete rere ano o te kaipuke. Puta noa te ra, ka tuwaenga nui ki Whangaparaoa, ki Tiritirimaiangi. Ra morunga rawa tera, ka mabana ki le kiri o te langata, kei runga o te rapu e rere ana. Parakuihi rawa mai i runga o Tawbaranui, ko nga kai mo le parakuihi 29 takitahi o nga riwai, he riwai kainga ngarara, ko nga pihikete 13 pihikete, ko te wahi piwhi koiabi pea pauna. Rote wahi buka i roto ite peihana ili nei, tokorima i kai kite kei; tekau ma iwa i te boru o waenganui, 24 o nga tangata o Ngapuhi, me le rere ano te kaipuke i te awatea. Ka rile ki nga tuturu, kaiahi ka lina; ka homai ano he kai ma matou; 9 takitahi pihikete, he mea tatau ano hoki mete huka,ki te ritenga o te pauna, kotabi pauna, pera tonu te ahua mete piwhi, rite tonu; 13 tangata kihai i kai, 11 tangata i kai. Ko le kai koa boki tenei, u a ratou e ora ai te 24 tangata, ko enei pihikete 9 takitahi. Erangi te wai, he mau nui whakabarahara. lirohia te kanobi o te langaia, maro tonu, litiro alu, litiro mai, langi alu te kata, tangi mai, mehemea ibe te bau kua male. Ko te poroporoaki anake te mea i mahue. Heoi ano le pai kei te tere o te kaipuke, koia ano, maro kau ana. Ra muiu te tina, baere tonu ano te kaipuke, ka rite kite Whara, ara, ki waho ake o Raioma. Ra ngoikore haere te hau, ka porewarewa noa iho te kaipuke lie bau kore, ka rite ki waho ake o Taiharuru, ka tika. Te kainga wbakamutunga tenei, 31 takitahi o nga riwai, 12 pihikete, rile nga maramara e toru; ko te buka i roto ite panikena, ko te piwhi, rite tonu ki era kainga ra ano. Ko te wai te mea kia nui, me
te rere tonu ano ole kaipuke. Ka rile to malou kaipuke ki Tutukaka, katahi ka lorengi le ra, kei te wahapu o Malapouri, ka lino kakarauri ki reira. Ka rere tonii mai ki Moiukokako, ka tukua le kaipuke e te rangaiira kia porewarewa noa ana i runga i le kare o te rnoana, he Pakeha tauhou ki Pewhairangi. Ao iho ano te ra ki Moiukokako, ka latari ki le hau kia lika. Tino mo runga rawa niai te ra, ka lika te bau kei runga o Matauri. Katabi ka rere mai, ki Kororareka. Ka u malou, ka tukua te poti, ka manu tokowhilu nga tangaia i eke. Sa hoea mai nga poti e Ngapuhi, e Ruawera, ka uki ula, lika tonu kite whare ia Te Hakiiene, i a Kerei, i a Hunia. E noho ana Nga* puhi, e bui ana kite Hakarameia.' Takoto le kai a Ngapuhi ki a malou, katabi ano ka kai, raoe ana nga kanohi kite kai. Ka miitii te kai, ka uimai a Uakuene ki nga korei o o le wbakawa, ka korerotia e Wi Pirihonga. Ka mulu te korero, kalahi maua ka bun ki nga poti, ka hoe kite To, kite kaihga ote Rikilena. Kai aiu kite puke kite kainga o Wi Pirihonga, i te po ; ka mutu te kai, ka haere moerawa atu ile Kawemaheno. Ko le Paraire tenei, ao ake ko le Haterei, ite tekau ma wha o nga ra o Pepuere. Heoi aku korero ki nga tangata katoa. Na Te Hira Te Awa.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18630718.2.21
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume III, Issue 6, 18 July 1863, Page 16
Word count
Tapeke kupu
759PUKAPUKA NO TE HIRA TE AWA. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume III, Issue 6, 18 July 1863, Page 16
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.