PUKAPUKA KI A TE KAWANA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VII, Issue 20, 31 December 1860, Page 6

PUKAPUKA KI A TE KAWANA.

Kua ki mai etahi kia taia houtia te pukapuka a nga tangata o Katapere ki a te Kawana, me tana whakahokinga atu, imua, i te marama o Hanuere; heoi, e whakaae ana matou, no te mea, lie pai tonu nga korero a te Kawana i taua takiwa, hei whakamaharatanga mo aianei, mo timatanga ano o tetahi tau. Kia ki atu matou i konei, ko taua whenua ralmi i korerotia na, kua oti ano te ata roherohe, kua tuwhaina pai tia ki tera tangata ki tera tangata. E kiia ana, ko te utu mo taua whenua, inaianei melicmea e hokona ana, £60,000 ! Mei kore te noho' o te Pakeha ki tona taha e kore pea e [ rite kite nuinga pera ote patene.

No te Go nga ra o Hanuere, 1860, i huihui mai nga langata o nga kainga katoa o i Kalapare, rupeke katoa ki Pokupa, kia kilo | i a Kawana Koa Paraone, i reira e loro alu ana i laua whenua. No le rua o nga baora o te awatea, ka puia mai te Kawana ralou ko nga boa. Ko te Huperitene, ko le Pihopa, ko te Kaiwhakawa, ko te maha alu. No le ala kiienga am, n:», ka powliiri, ka lawhiri, me le karanga, " Haere mai, e le Kawana, baere mai! j Naumai, ele manuwhiri, naumai ra!" No i te taianga mai, na ka whakabuatia te waiI ata:— i Tirobia alu nga huibui No Maiariki, e kau mai ra! Makerc mai ko ia Kite liriwa ra, Kite wbarau ra, Ko wai ka kite, i! Ka mulu te waiala, ka noho nga langata i te aroaro ole Kawana. Na ka tangi atu ia, " Tena koulou, e le wbanau! tena koutou!" j Ka wbakatika mai ta tena —ko Hoani Parai lene—me tana pukapuka ra, ka korero:— Poti Kupa, Hanuere 6, 1860. E boa, e le Kawana Paraone, — i Tena ra koe! Haere mai, ete Kawana, baere mai! haere mai, haere mai ra! Haere mai le lumuaki o nga runanga o nga Pakeba o nga Maori o Niu Tireni. Tena ra koe! Wbakarongo mai ki ta matou mihi atu ki a | koe—ta nga langaia o Kaiapoi, o Rapaki, o j ?urau, o Poti Kiwi, o Akaroa, o Wairewa, o Taumutu. I Wbakarongo mai ki ta matou kupu, ko to j maiou male tenei, ka hoalu nei ki a koe, ki le [ lakuia mana e rongoa, ara, koia tenei ko le whenua kore, ko te whare kore, mo matou i te taone nei—hei tunga makete mo maieu. JE rile ana matou ki le kauwau e noho ana i runga i le toka ; ka pari te tai, ka ngaro te kobatu, ka rcre le nianu. Mauano matou e wbakanoho ki le wahi maroke kia ora ai maiou. Ko nga mea enei hei kuwe mai mo matou ki le taone, he wahie, he taewa, he wiii, be poaka, be ika, be aha he aha :—hei unga hold laua wahi mo a maiou poli. | E hoa, eTe Kawana, tena ra koe, s' le [ koiuktt rerenga tahi!" | E boa, kia rongo mai koe, ko matou tenei le aro ana ki v.?'} mahi o Te Pakeha; koiara

tenei, ko te mira ki Poti Uiwi kia whakaaetia mai e koe kia mahia—mau teiahi laha, ma matou tetahi tafia. Kia rite ai ki to tikanga ki nga mira o nga tangata o te Kawhiti. Mau hoki tetahi Pakeha tohunga e homat hei mahi i taua mira, kia pai ai te main. Ko nga hanga katoa o faua mira kau tae mai; kua utua hoki e matou Id nga moni e toru rau e waru te kau pauna, tekau ma rima hereui, mete tarapene. Ko ta matou imea ai hei mahinga mau, ko te whare kia whakaarahia, ko te mira kia lu ki runga, ko le awa kia keria. Na kia pula ano he moni i te mahi a taua mira, ma matou ano ou moni e whakahoki alu. Hei arolia tenei mau ki a matou. Tenei hoki tetahi kupu a matou ki a koe, e [le Kawana ! E mea ana to matou runanga, kia pihitia o matou whenua rahui e takoto uei i enei kainga, ara, kia lu ai tena tengata tena tangata ki tona pilii ki tona pihi. Me liomai ano e koe he pukapuka hei wkakatuturu i te tangata ki tona waki. Otira kei a koe te whakaaro, e Te Kawana. Ko te tikanga i tohe ai matou kia tapatapahia le whenua, koia tenei, kia muiu atu ai a matou ramraru, mea matou nga nga re, kia ahua rangimarie ai, kia tupu ai lewhakapono me nga pai katoa. Haere, ete Kawana, e hoki ki to kainga ki Akarana ! Haere ra I haere ra ! haere alu rrt ! Na nga rangatira katoa o te runanga. Na Paora ) Na Pita Te Hori „ . , . Na Hakopa Te Ataotu f *»'-wbakawa. NaTe WiremuTe Uki } (E. 28 atu.) Na, ka hari te runanga i tana hari, ka noho. Na ka whakahokia atu e te Kawana,—na Te Pura i whakamaori, -ka mea : E aku boa,~Ka hari toku ngakau mo taku kiienga i a koutou. Ko to talou lino rangatira ko te Kuini, ko te rangatira o nga iwi tini, e aroha ana ki a koutou—e whakaaro lonn ana ki a kouiou. I whai kupu atu ia ki nga Kawana i haere ake i mua i aliau ; e whai kupu mai ana hoki ki ahau; a, e whai kupu ano ia ki nga Kawana e puta mai i muri i ahau. A, e penei lonu ana kupu : " Kia pai to liaki i oku tangata, kia rile pu to tikanga kite maori me to tikanga kite Pakeha, me whakahaere i runga i te tikanga pai anake. Meatia e koe kia noho talii aku latnariki i roto i te rongo mau : a mau ano ; le Maori c ako kia whai tonu ia i nga mahi a tona tuakana a te Pakeha. Kkuu ki a raiou, kia aia whakaronp;o ratou ki t:ga kupu a o ;rai(.ui Mihiuarc, kia n-kua hoki c ratou a

ratou tamariki kite kura. Tohea e koe kia whakarerea nga kino katoa, ahakoa kino Pakeba, kmo Maori ranei. Ko nga whakabaunga ra ena a to latou Kuini pai. Ko ta koutou na kupu, kia whakanohoia koutou e au ki tetabi wahi maroke, maku ano e whakarite. Kua whai kupu ahau ki to koutou hoa paikiaHamutioi, kia hokona eia tetahi kamga mo koutou. Hei tunga ra tena mo a koutou wahie, mo a koutou taewa, witi, ika, poaka. E wbakapai atu ana ahau kite mira huri paraoa, kua oti nei e koutou te mahi. Kia hoki atu ahau ki Akarana, maku e kirai me kore hemonibei ho3tu maku ki a koutou. Otira kia rongo mai koutou, he mea ata karanga nga moni mo ngamahipenei, ko tenei. kua tukua katoatia e ahau aua moni; a kia whakahokia mai tetahi wahi (e ratou o te Rawhiti)—otira ekore pea e rite wawe—katahi ano ahau ka whiwbi moni hei hoatu ki a koutou. Kua rongo ahau, e ngangare ana etahi o koutou mo o koutou whenua ngaherehere. Ehe ana tenei. Ko a koutou na kupu mo te whenua kia pihitia, e tika ana. A, maku tetahi tangata oteKawanatangaengare atu kia haere ki aua kainga hei whakarongo 1 a koutou korero—bei whakatika i nga robe ana oti i a koutou te wbakamau. Otira kia mohio mai koutou; e kore e tika kia tauiohetohe, kia ngangare koutou i taua mahi whakarite robe. a. kite mahia likaiiae koutou, katahi au ka tuhituhi atu ki ate Kuini kia whakaaetia mai e ia te pukapuka whakatumau, pera me o te Pakeha, kia tukua ki a koutou,—ki ia tangata ki ia tangata, ki ia bapu ki ia hapu. Na, ka tatari korero ahau a nga takiwa e takolo ake, kia rongo ahau, e mahia paitia ana e koutou a koutou nei whenua. Na te Pakeha hoki i whakatupu kainga i konei i whai taonga ai ena whenua; a, me ki atu ahau, kia kaha koutou ki nga mahi ahu whenua e puta pono ai nga hua o te maara. Me mabi whare hoki koutou—hei te whare pai, pera ano me o etabi o koutou. Ma konei, e hoa ma, ka lupu haere ai te ora me te pai i roto i a koutou. Kia mamahi te tangata, kia ahu whenua, ka whai ravva ia; a e puare ana te huarahi mo koutou kia lupu haere ai; inahoki, tenei ano te makele mo a koutou hanga e puta hohoro ai tona utu. A, ki taku mahara, kua tata nei te \va e nui haere ai to koutou pai, to koutou ahuareka ki nga painga katoa o nga Ture o te Kuini o Ingarani.

Hei konei, e hoa ma, kia nobo pai koutou, tetahi ki tetahi, kia mahara tonu koutou ki ta.te Karaipiture e mea ana: ; 'Ko nga mea katoa e pai ai koutou kia meatia e nga tangata ki a koutou, penatia ano e koutou ki a ratou." Ka mutu tenei, ka karanga atu ale Pura ki nga tangata kua tu i te kaari kai whakatika mai; na ka whakatika ratou, ka wbakalala mai kite ru ki a Kawana. Ko nga tangata i lukua kia ru ratou, koia enei:-—ko Paora Tau. ko Pita Te Hon', kollakopa, ko Te Wiremu Te Uki, ko Tamati Tikao, ko Hoani Papita, ko Hone Timaru, ko Petara, ko Arapata Koti, ko Ihaia Taihewa, ko Poihipi, ko Apera Pukenui, ko Aperahama Te Aika, ko Pohau, ko Hapakuku, ko Paora Taki, ko Te Whakaemi, ko Heremaia Mautai, ko Hoani Tukutuku, ko Horomona Haukeke. Ko te mutunga ra tenei: ka tangi atu Te Kawana—" E noho ete whanau, e!" Aka whakahokia e terunanga mete poroporoaki, mete hari, ano te kaha !