NGA KORERO O TARANAKI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 6, 31 March 1859, Page 1

NGA KORERO O TARANAKI.

Tenei pea te maharatia nei, nonaia tata ake nei ka rere atu, Te Kawana i Akarana i runga i te manuwao i te Airihi, he haere kite tirotiro i nga wahi o runga. Iu Te Kawana ki Taranaki, i mea hoki ia kia haere na ula ma Whanganui ki Poneke; rere ana le Airihi Id reira whanga mai ai. Olira, i rokobanga Te Kawana e te mate, hoki mai ana i Taranaki, i eke mai i runga i te Roari Wahere, kaipuke lima. Ite nohoanga oTe Kawaua ki Taranaki, liarangaiia ana te huihul mo nga Maori o lera Porowhini: ko nga korero enei o tana htiihuinga kua lae mai:— No le 8 o nga ra o tenei maraina ka lu tc korero aTe Kawana ile laha ole wha're a Te Parele. Ite taenga alu oTe Kawana kolahi ran e rima tekau pea o nga tangala Maori i karanga ki a ia; whakahua ana ratou i tenei waiaia"; " Haeremai, hacrcmai, e te manuwhiri 'liia rangi." Ka oti tenei, ka whakaUka ko Te Tahana, Kai whakawa, ka korerolia nga raruraru o nga pakanga o tenei kainga, ka mulu. Katahi ka korero a Te Kawana, na Tj Makarini i whakamaori. Tana korero koia

lenei, kia tnahara uga Maori e rile tonu ana le aroha me le atawhai o Te Kuini ki ana tangaia kaloa, ahakoa Maori, ahakoa Pakeha. Rile tonu ana ona tikanga ki o nga Kawana katoa kua hoki, a ko ana tikanga tahi ano e 'Piita i nga Kawana i muri i a ia, ara, kia tiiio whakaiupuria ho painga mo ona iwi katoa, ahakoa Pakeiia, ahakoa .\hiori. Ki ana to Kawana, na nga Mibanare i kawe mai nga painga ole Whakapono mo te Maori, na .ratou hoki i whaknmaori-nga Karaipiiure, otira he aroha no te Kawana ki nga Maori : i mcinga ai kia whakamaoriiia letaVi wahi o nga Ture o Ingarangi, hei laonga hoki mo raiou; ta nga Maori taonga nui, hepounamu; ta matou, ko le Whakapono ko nga Ture. E hara i le mea he tohe nana kia tangohia rawalia lenei Ture e nga tangaia kaloa, engari hei nga kaingai pa'mgia ai e ratou aua Ture, he mea tika kia tangohia, kia whakanuia, kia whakaritea lahitia e ratou. Kua whakaae ke elahi o nga Twi o raro kia tangohia nga Ture Pakeiia hei Ture 1110 ratou, a kua whakaritea telahi Kai wbakawa Pakeha hei ako i a ratou kia mohio ai ratou ki tenei mahi. Kei le mahi ratou i lenei niahi inaianei, me le tupu haere-ano to ra'ou niatac- ' ranga, me lo ralou marieianga, me to raiou | rangatiratauga, me to ratou kolahitanga ko le Pakeha. Ko te ingoa o lenei Iwi ko Ngapuhi. Katahi a Te Kawana ka ki ake ; erua ana kupu nunui mo nga hapu e noho aua i Taranaki, koia nei— Te tuatahi—Mo nga Hara kino, Te tuarua—Mo le Whenua. Mea ana ia, rne korero ke mo telahi, me korero ke mo telahi, kaua e huiliuia, no te mea e takolo ke ana telahi, e takoio ke ana letahi. Mea ana hoki ia, ko nga hapu o Ta ranaki e noho ana i runga i nga painga nui ake i etahi alu tangaia, inahoki e noho lata ana ki nga Pakeha, a te tupu ai to ratou matauranga. Kite pai ratou kite noho marie me -te ngaki ano ralou i o ratou whenua, kaiahi ratou ka whai taonga ka tupu haere; lena ko tenei, kei te whawhai tonu ratou ki a ralou ano, mete ki liaere ano ralou. Ko nga pulake o a ratou ngangareianga ko nga mea ! kore-kore noa iho nei, ko nga whenua nei, ko nga mea ekore nei e tau hei lake whawhai. Ka mea ano a Te Kawana, me i konei ia i j le maienga o Kawiiii a Kaiaiore. penei, kua mau ia, kua kawea ki le Kai wbakawa; na, me he u:ea ka tukua e te Kai wbakawa kia whakamaiea tana tangaia, ka whakaaeiia kia

whakamaiea. Tc moa i kore ai a Thaia le whakawakia mo nga kohuru kino.pouri nei, koia tenei,.he rapunga uiu taua be i runga i le riionga Maori mo le kohuru o Rawiri. , Oliia, kua pahure ke enei nga be, no mua, hoki, ko tenei, km alea, kua rile he lakiwa maram-a. Inaianei e lakolo ake nei, ki le poka noa telahi langala, ahakoa Maori, ahakoa Pakeha, ki le palu langala ranei, ka mahi ranei i leiahi mahi nanakia i roto i nga. robe Pakeha, ka mau lena langala ka kawea ki le Kai whakawa, a ko te kupu a te Kai whakawa, abakoa kupu pehea ranei, kupiL wbakaora ranei, kupu whakamale ranei, ka whakaotia laua kupu. E mea ana te Kawana ka lakoto lona likanga, kalahi ka mau pu tona whakaaro mo nga langata mahi nanakia, ekorerawa ratoun mkua kia whakakino noa. i le kainga o nga Pakeha; na, ko nga Maori ekore e pai kia nobo labi me nga Pakeha i runga ano i te rangaimarioianga, me haere ke atu ralou be wahi ke. Ko le luarua o nga kupu a Tc Kawana, ko le Whenua ; ki tana whakaaro, eugari me hoko nga whenua lakolo kau ekore nei elaea te ngaki e le Maori ; be mahi mohio ravva tenei, inaboki katahi ka hira ake le pai o nga whenua e toe ana ki a ralou, oliia ekore. ia e wbakaae kia liokona he whenua tautohe. Ekore ano hoki e lukua leiahi langata poka noa le tupeke ki runga kilo le langala whenua, kite kahore ona wahi ki taua whenna. Ekore ano hoki e liokona le whenua o leiahi langata me be mea kahore ana laua langalai wbakaae.