Untitled

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 10, 15 May 1858, Page 1

E koa ana matou kite rongo o Tunapahore kua tae mai, a, e mea ana, ko te whawhai a Ngaitai raua ko Te Whanau a Apanui ki Tunapahore, kua mutu. E kiia ana, ka tahi ka tino maa te rongo, no muaaoo, no te haerenga atu o Tobi Te Ururangi, rangatira no Ngaliwhakaue, ka wbakaaetia kia wbakamulua te riri, muri ibo, ka hapaioga ano. £ rongo ana matou, ko te houhanga rongo ocaianei no te baerenga atu o Te Hapimana raua ko Hakaraia kai wbakaako no Maketu, Rangatira o Waiiaha. I baere atu boki raua ki le korero i era iwi kia whakamutu i le whawbai kia bohou i te rongo. Wbakaae ana tetahi, letabi.* He aba te peneitia ai i mua ra ano? He aba la tera i whiwbi ai, la tenei ranei i whiwbi ai i* runga i tana mabi ?# Kua tika ta wbakatauki, ' Be mii te ngarongn, he ill le " putanga. He aha tona puianga, to te mabi a era iwi, ka rua, ka tbru nei nga lau e mabi ana i lana mabi. Tirohia alu, ko te aba i bua mai. Ko elabi urupa tupapaku. Me be mea i tabari era iwi kite mabi i te wbenua i roto i laua lakiwa, ki era atu mabi whaihua, kua kitea ona lobu inaianei. Puia ke te uaua o te tangala ki le whakamale ia ia ano. Ko lenei, heoi ta matou kupu mo runga i tenei wabi

ka man nei te rongo, me penei, ka labi pea ka whai whaka&ro, me tupu be mobiotanga i roto i nga be kua pabure atu. 1 rauri nei, e te iwi, wbaia ko nga mabi tika i runga i te manawanui. Erangi ano te tikanga a o ratou boa, a te Whakatobea ki Opotiki, bei tauira ma ratou. Kabore be rongo wbawbai whenua a tera iwi e tae mai ana ki konei. Ko tona rongo, be ahuwbenua no laua iwi, be whakawhai-rawa i a ia. He tobunga pea no nga Rangatira kai-wbaka-haere tikanga o tera iwi i rere ke ai ana mabi i a etabi atu iwi. Tae mai ana o reira korero, ehara i te, korero-wbawbai, pakanga whenua, engari be korero komiti wbakatakoto tikanga hei whakampu i te pai mo te iwi; be wbakarite buarabi baerenga kaata me nga tikanga mo ana buarabi, be wbakarite turanga mira, be aba, he aba. £ korerotia ana hoki, be iwi wbai rawa ano; he tiui a ratou hoiho me o ratou kaata, a he mea wbakamabi ano hoki e ratou ia ra ia ra, e kore e waiho kia mangere. Koia kei 1 a ratou;* Ko ia te (angata i rui ai, koia ano tana e kokoti ai. Ka ruia ko te Ata-uoho ; raua ko te Ahuwbenua, ka bua mai ko ona hua ano, ko te Whai-rawa raua ko te Ora. j Waihoki, ka ruia ko te Ngangare raua ko te Tutu, ka hua mai ko ona bua ano, ko te Uawakore ko te Matey Ko te wbawbai ki Wbakataane e man ana ano. Kei te "Karere" nei tetabi pukapukana tetania a Te Wiremu Hikairoki tona iwi, e mea ana ki o reira rangatira kia whakamutua e ratou lenei pakanga, kia boubia te rongo. Ma nga rangatira o Wbakataane e titiro nga kupu otaua pukapuka, e kimi hoki letahi wbakaaro ma ratou bei pehi i tenei kino kia wawe te mufu. Ka tabi te banga hubuakore rawa be wbawbai wbenua. E nobo boariri tona ana a Ngaiterangi raua ko Ngatiboko ki Tauranga, mete tu ano o raua pa wbawbai, engari kabore he riri o naianei. Ko te wbawbai ki Taranaki e tohe ana ano. Katabi te mea wbakapouri ko tenei whainga buna buna taonga. Engari, kotabi ta matou mea e wbakapai nei i roto i taua wbawbai, ko te tikanga a Wiremu Te Korowbiti o Whanganui. Ko te tikanga a taua rangatira i urn ai ia, ehara i te wbakaUka i te mahi kohuru a Ibaia ratou ko ana kai mahi, he wawao tana, be arai kei wbakamatea kinotia nga wafaine nga tamariki, piringa o Ibaia, * wbakapaea nei ki to ratou pa kite Karaka. Ki tana, mebohoukite rongo, me tttotu te mabi wbakabeke toto.

Ka Uka tana. Kahore be tangata taei whakaiikatika i ta Ihaia. He Kobupu marie te ingoa o tana raahi. Waihoki ko ta Te Waiiere he Kohuru ano hoki, a rird ana ko ia, na runga ano i te ara o te tangata kohuru. Ko tenei, he aba te kaati ai i konei, kiamutu. He Uka ra ia me i lino mau te pupuru o nga tangata Maori katoa o Taranaki ki to te Pakeha lure i teiimatariga o tenei he, ekore e taea enei ra, kua oli i reira ano, ko te tangata kohuru ano kua unuhia kua wbakawakia ki runga ki to Te Kuini Ture, kaore e waibo bei taki i nga tini tangata kite mate. Ko tenei, me kimi ki hea be otinga mo tenei. He aha tona mutunga, Kumea kia roa, e pai ? Whakatinia atu nga tupapaku, e pai? Whaia i runga i te huarabi o te wbawhai, kahore be otinga pai e kiiea. Erangi pea me wbakaae ta Wiremu Te hohou kite rongo. Me robe atu te wahi kua pabure aiu, me ona be me ona kino, me timata he ukanga bou mo te wabi e takoio ake nci. Whakuwhitingia ie ra; horabia te marino ki te moana, a whakaaetia ponotia e nga rangatira, e te iwi kalpa ano hoki, bei Ukanga lakoto mo ie tangata mana e pokarekare laua marino ki ie mabj pokanoa a muri nei, ko ia tonu me tuku; kaua e tobuiigia; kaua e awbinaiia, cngari me tuku atu kia wbakawakia i runga i nga likanga o to Ingarani Ture lika, kia kaua e waiho tona kino bei whakaiaute i era atu tangata, hei wbakai wbiwhi i a ratou kite be.