TE KORERO MO AHIRIA.
Ka oti nei nga Karaipiture tawhito katoa te whakamaori, e manako ana te ngakau, ae, me ake tae atu ki nga ringaringa o te iwi Maori te Paipera katoa. He nui te korero mo Ahiria e kitea e ratou i roio r te Paipera, he uui hoki te korero mo nga Kingi o tera whenua. Ko nga Poropiti, a Ihaia, a Ihikeara, a Nahumu, e lino korero ana ki Ahiria, na konei i whakaaroa ai ka tika kia tafcikua nga likanga o tera iwi, me to raiou pa nui, me Niniwa. Kei le hauauru-ma-raro o Hiria e rere ana nga awa nui erua; e anga mai ana te kauru o aua awa i nga mauuga o Ararnta a, ka ahu whaka-ie-m irangai-rna-ioiiga te rerenga o nga wai, marepe a>u kite kokoru nui o Pahia. Ko nga ingoa o enei awa, ko Uparatia, koi tdahi taha (era, kei to le luauru ; no te Takirihi teiahi kei te taha marangai. Ko enei awa erua e hui ana kite awa koiahi i mua atu o te marereianga kite kokoru o Taikirihi, i waenga nui, ka tu i mua te pa nui o Niniwa. Kahore i aia ra-. ngona e te tangata nga t'kanga me nga mahinga o tera pa, i ngaro i te tirohanga o te tini, a, taeanoatia nga takiwa o enei wahh I naia lata nei ka kitea e eiahi tangata o te Wiwi, o te Ingarihi ka kiiea nga kohatu o nga whare. fleoi ano te mea i kitea, i reira, ko eiahi tuahu nui ite taha ote awa. I lau koiahi te kau ka pahure ka keria enei tuahu e nga pakeha nei i houa ki raro to ratou keringa; a, ka kitea i reira nga lemepara, me nga wkakaahua tangaia, me nga whare Kingi, me nga herehere me era aiu mea. He lini ke nga kupu i tuhituhia ki nga paatu o nga whare temepara, me nga
whare Kingi; a, no te men, i matau ratoii ki le reo lawhito o tera iwi, ka kilea i roira te lini o nga mea o Niriiwa, o Ahiriir. Na 0 ratou korero ka kilea nga tikanga o nga wa, i nga mano tau 2000, a i nga tau 3000, kua pahure. Ko nga korero i kitea ki nga paalu o era whare, i rite ki nga korero e lakoto nei i te Paipera,—nga korero o nga Poropiii, me era atu kai korero. I le 10 nga upoko o Kenebi, e koreroiia ana, na Nimorata i hanga a Papurona, ki ie laha o re awa o Uparati; no Henva hoki tera mokopitna, a Nimorata. Ro Niniwa ia i le lalia ote awa ole Taikirihi i hanga e Ahua, te tama a Hema. Ko te tiuiaianga tera ote korero mo Niniwa. Na 2000 tau o tara korero i mua alu o ie whanauianga o te Karaiii. Ka lakoto ite ngaro i nga tikanga o lera pa nui a laeanoaiia nga ra a Hona te Poropiii, i nga tau 800 i mua alu ole whanauianga ote Karaiii. E korerotia mai ana e nga tangata whakapono kore, be nui ie whawbai i mua o nga Ihipiana. nre nga Ahiriana; a, ko nga Pakeha na ratou nei 1 kite nga kohatu me nga whare i raro i te whenua, i Niniwa, i kite i nga temepara me nga whakapakoko o nga Ihipiana i rolo i nga whare o Niniwa. No konei matou i whakaaro ai, na tetahi Kingi o Ibipa, i patu a Niniwa, a taea ana laua pa; a, hereherea ana nga tangata, whakahaua ana kia hanga 0 ratou temepara. Eki ana nga korero ole pukapuka a Horia etoru ana ra i haere ai ia ka awhio ia ki nga taiepa kohatu o laua pa. No konei i whakaarOa ai, eono te kau maero te awhiolanga o lera pa. I tonoa ia ete Alua, hei wbakatupato i nga langata hei ki alu, ki ie kore taua iwi e koingo mo la ratou kino, ka whakamalea e te Alua. Na, ripineta ana ratou, no reira, ka tohUngia ia e te Atua. Ko te Kingi i muri iho o lenei e kilea ana 1 roio i le korero ko Hamaniha, nana nei i whakarau nga hapu o Iharaira kotahi ie a, kawea ana ki Ahiria, no nga tau lenei i mua atu ote wlianauianga ole Karaiii 720; inahoki e lakoto i te i 7 o nga upoko ote tuarua o nga Kingi. Ko Herikaia te Kingi o Hura i reira. Ko Kanakarewi le Kingi o Niniwa i muri itio i a Harai haere mai tera Kingi a Hanakarepi kite tau i Hirubarama. I mea ia, kia whakaraua e ia nga tamariki o Hura, me nga tamariki o Iharaira i tangohia e te Kingi i mua atu i a ia. Otiia, he langaia pai a Herekaia a inoi ana ia kite Atua; a tonoa ana ete Atua tana anahera ki roto kite ope o Abiria i a ratou e noho noa ana, a, male ana i laua anahera, he mea paiu nana
18,000 taugata. Ka oma a Hanakarepi i reira, ka ahu ki tona kainga ki Niniwa, a, patua ana ia e ana lama; ko Ihaiarana te lama ana i Kingi i muri i a ia. E mea ana te korero o teiahi pukapuka o te Apokaripa, ko Bttriti tatia pukapuka,— e mea ana laua pukapuka, i muri ibo o Ihaia* rana, ka ara tetabi Kingi nui, ko Nepukotanara te ingoa. Ehara tera i a Nepukaneha, te Kingi o Papurona; na ko 'taua tangata 100 tau i mua atu o te kingitanga o Nepukaneha. I ara te pa o tera whenua i a ia, i patua e ia nga Miri, a, horo ana l to ratou pa. Itonoa atu eia he ope ki Huria* runga i te raana o tana rangatira muno, i a Horoparairi, he loa rongo nui; a, mate ana tera rangatira mano i le wahine Hurai, i a Hariri, i tapahia eia te matenga. No te mateuga o te rangatira o te ope, ka whaii ratou, a, ka patua haeretia. Muri tata iho i tenei, ka hiahia te Kin*i o Miria kia utua te o tona papa, i patua nei e Nepuharonana. Ka ara te laua, ko le Kingi o Papurona te hoa, haere ana rao kite tau i Ninewa. Na Nahuma te poropiti i korero, lera e horo a Ninewa i lona awa i le Taikarihi, (upoko 11. 6.) Ko te Kingi o Ninewa i tenei takiwa, ko Hariipinapara; ko tona ingoa, he whakatauki na te tangata, mo te kakai, rae te inu, mete tute. i toa ia ki nga taua bapai ki nga Miria, no reira, ka lahuri kite tuku hakari ki ana hoia, kite tuku waina, a haurangi noa ratou. Ite po ka puta te taua o nga Miria, a peia haeretia ana kite pa. Erua nga tau ilu ai te ope o nga Miria i waho o te pa o Niniwa; kihai i taea taua pa e nga Miriam nawai ra ka pupuke ake nga wai o te awa, horo ana te taiepa kohatu o laua pa, erua maerome te awhe te roa ote pakaru. I reira ka tika ki te kupu o Nahuma, (te \\ o nga upoko 10 o nga rarangi,) ka pouri nga mala o nga tangata katoa ote pa. Kohikohia ana i konei e le Kingi ana koura me ana hiriwa, me ona laonga katoa; haere atu ana te Kingi, me ana wabine, me ana tamariki ki roto ki ie puranga o ana koura, ana hiriwa me ana taonga, a, pau katoa i te ahi nana i whakahau kia tahuna. (Nabuma 111. 15.) Na, a Ninewa i te tau i mua atu o te Karaiti, .606.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18561031.2.14
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 10, 31 October 1856, Page 10
Word count
Tapeke kupu
1,283TE KORERO MO AHIRIA. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 10, 31 October 1856, Page 10
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.