Te Korero onga Rangatira Maori, o Hori Te Waru, o Te Taonui, o Te Haratua Kiripakoko Pingareka, Ki a Kawana Winiata.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 7, 1 September 1855, Page 18

Te Korero onga Rangatira Maori, o Hori Te Waru, o Te Taonui, o Te Haratua Kiripakoko Pingareka, Ki a Kawana Winiata.

Itelo o Hanuere, 1855, ka tae ake ki ate Kawana etahi rangtira whai maua tokotoru no nga kainga ite manowhenua. Nui atu te ahureka o tenei whakakitekitenga. Ko te timatauga o te korero i a Hori Te Waru o Rangiaohia. Kia meaatu e matou i tenei wahi, no tenei tangata pai i whakaara te mira tuatahi i Nui Tireni, itu ki tona kainga. No tana mira, te kaho paraoa i tukua ki Ingarangi hei takai aroha ki ate Kuini o Piritene Nui; a, tangohia ana taua mea e te Kuini, utua mai ana taua aroha ki tona aroha ano, koia nga whakaahua erua o te Kuini, o Piriniha Arapeta, me ta raua whunau rangatiraj kotahi i a Hori Te Waru, kotahi i te hoa, i a Hone Papita, i a ia hoki tetahi wahi o to raua Mira. Y. Otira, ko te tangata i tino tirohia i roto i tenei korero, Ko Te Haratua Kiripakoko Pingareka. Ko te taenga tuatahi mai tenei o Te Haratua kite taonej a, no te mea, e kino ana nga rangatira nunui ote motu nei kite haerere ki nga kainpa Pakeha, ka whakaaro a Pingareka pea, heoi ano tona taenga mai, heoi ano whakapualanga o ana kupu. SKa mea ia, i ranga ite kaha. "E te Kawana, wbakarongo ki au. I haere mai ahau kite korero, kotahi rawa ano aku korero i kawe mai ai ahau. Whakarongo ianei. He nui toku kino ki te hoko whenua, ehara tenei whakaaro oku i naianei, no tua iho ano. Ite taenga atu ote Kawana tuatahi ki Aotea, ka takahi toku waewae kite whenua, me au e takahi nei, aka mea atu ahau. E Kawana korerawa e riro a Nui Tireni i a koe. Nou ano a Akarana, a, ki akoe ano tena, ekore koe e ahatia, tena ko Nui Tireni, moku ano tena mo te Maori, me pupuri ano ki oku ringa. E te Kawana, koia nei ano oku whakaaro i tenei wahi. lau e noho noa ana i toku kainga, e rongo ana au ki tenei, ki tenei tangata, e hoko ana i nga j whenua o Kawhia, o Aotea, otira, ekore e puta to ratou wahi. Maku ano e korero ki o ratou kanohi ake, a, ka haehaea i reira a ratou pukapuka tuhituhi. E kite ana koe i tenei ringa ?" Tangohia ana i konei te ringa o te tangata ra i nga kakahu, ka whakamarokia, ka mea, "Kua mate nga rau tini i tenei ringa, a, kahore ano i ngoikore noa. Ekore au e wbakahe i a koe e te Kawana; kahore ano aku whakahe ki nga Pakeha, ko taku whakahekanga kei te taha Maori, na ratou hoki i korero horihori, Heaha ma ratou te keia i aku

oneoue, te keia hoki ki au mani ? Me he mea, e tino manako ana ratoa kite moni, me whai ki aku tikanga) e-mahi nei kite mira ko reirahaere reka ai nga moni." Ka reia mai e Te Taonui te rangatira o Mokau, a Pingareka i tenei wahi, otiia, i pehia atu e te whara, ka mea, "Ko aku kupu ki a Kawana mo raaia kapuaki katoa i naianei ano. f ' Ano ko Te Haratua. "Kia rongo mai koe, e Kawana, e hiahia ana au kia korero atu koe ki j tou hoa, ki a Te Makarini, kia tupato ia ki tena mea, kite hoko whenua. Kite mea, ekore koutou e tupato ka tupu cga raruraru, no te mea hoki, he tokomaha nga tangata Maori e hoko ana i te whenua, a. he iti nei to ratou panga ki aua wahi. Kei whakawaia koutou ete tangata. E tango ana te tangata ita koutou moni; otira, ko aku whenua, ka mau rawa ena i ahau. I tenei wahi e te Kawana, he whakapuaki taku i te korero pakeke; ko tenei, me whakangawari taku korero ki a koe." Whakapaia ana e te kaumatua rangatira ra i ona kakahu i konei, kua pukorukoru hoki i te kaha o ana taki; a, neke mai ana kite turau»a o te Kawana, ka mea :• — "E te Kawana, kia mea atu au ki a koe, kahore kau he tikanga o taku iwi i tenei wahi; ekore ratou e uta mai he ritenga kirunga ki a koe, mo te marutanga o te tamaiti rangatira ra, o Hcmi, ki Akarana Tena kei oku hoa kei i a Hori Te Waru, kei i a Te Taonui. Horerawa he ngakau o nga iwi o Waikato. E mea ana ratou, i pa ano tenei he ki Akarana, me whakaoti ano ki Akarana e nga kai-whakawa. Kei i a koe nga whakaaro o te iwi e Kawana, a, ka waiho ano te tikanga ki a korua ko Wetere." I muri iho o tenei taki, tukua ana e Pingareka te kaitaka ki nga waewae o te Kawana hei mau ngarongo, hei tohu mo te pono o tana kupu. Whakawhetai ana a te Kawana ki taua kamatua ratou ko nga hoa, mo o ratou kupu pai; a, ki atu ana, ko nga korero e tukua atu ki a te Kuini, a tena pea e ahuareka a te Kuini ki enei tikanga ataahua, ana tirohia e ia. | Ka mea ano hoki aTe Kawana, he manako tona kia haere kite matakituki i nga tini kaiinga Maori o Waikato, no te mea hoki, kua puta jnui mai nga rongo mo te matau haere o nga iwi jo Waikato, no reira tona hiahia kia we ia te kite. I mea hoki a te Kawana, ka tuhituhi atu ia ki a Te Makarini ki nga tikanga mo Dga whenua, a, i mea hoki ia, ekore te whenua e hokoa noatia e te Kawanatanga, engari me whakaae e nga tangata katoa, ko reira tangohia ai.

Whakapai ana aua rangatira Maori ki nga kupa ote Kawana ; a, mea atu ana, kia hohoro te haeie ake ki nga kainga Maori. Ko to ratou pouri mo te ngaronga e Meiha Nutone, te kaituhituhi o nga mea Maori, i whakaouakinaj

ringaringa ana ratou ki a te Kawana, a mutu ake taua korero. Te Rewf.ti, Kai-whakamaori.