HE MEA MIHARO KI TE MOANA MARIE.
I o matou rongo i runga i te tina o Horana, ka tae mai etahi korero mo Waiparaiho. Ko Kararaini Hate te puke Ingarihi nana i kawe mai te rata mete rangatira ote kaipnkc tahiii.i nni ki tc pupil inatu i to moana Marie. E nolio ana nga ta.ngata inaKa ki roira V kiliai i rangona m-a i niiii 4,i. Ko nga kijvro onci n I'cue Hanpapa in ranxaiira o to fliilania. Ko tc rcwa ma ko Halama, ko Pone Han. papa tc rangatira i rare mai i liana I'aralii-
ko, i to C o nga ra o Hepctema i te liui 1852 ki tc hokohoko haerc i le Moana Marie. I tae ki nga inoltt o Makuhia, ki nga motii 0 lloliaicli, ki nga. motu o Hawei, ka nialiue u Wairutaka i to 28 o Tilic'niit; e aim ana te rerc ki liana Parailiiko, tomo lomi to inatou kaipukc. Ka rcrc matott whnka tc Tuaraki, a, pa una ki tc S I'lamicre, lie 4 o ngahaora, a, ka kilca atu Ic whenua i tc ihu a, mca rawa akc att ki (c liuri i te iliti o to puke ka eke kinla ki to motu i tc one. Kahorc tcra motu i kitea ki roto ki aku pukapuka kaipukc. Mca noa .111 kia inanu, a kihui : aha, man toiiu ki rmiga ki tc toka. No konci ka putn iho ki latahi nga tangata o taua motu, a, ka tutu tc purlin i a raloti, rere ana Ic malakn 0 ma. tou katoa i runga i taua puke. Ka luria lie koieio i lionci', ko clahi i men me whawbai ko"ctahi i mea nic whakaiuaric i nga tanga■tu; tolira, wehi ana ana lungata ki tc liacre liiai i rmiga i tc puke, wehi ana inatou kite >hacre ki ma. Ko au i men nic whawhai ki ana tangata, a ko au i mea mo liaerc kiuta c ahau kite w'lakamalamalau i nga tangata ra Na, ka oli tc whakapai nga mea o tc puke ra, ka hacre au kiuta, a, mca atu ana au ki aku hoa, ki tc kite inai niton ka mate au i nga tangata }\a, ko to lohtt uno tcra mo ra--1011. I lokti lacnga kiuta ka waiho kc nga matia o nga tangata ra, a ka owha mai ki au; hougi ana ki au, a nwln ana i au ; a lino uiiharo ana ralou ki au kalahi nci auo ralou ka kite i tone; mea itc pakcha. Ka kite ana tangata i nga mea o tc kaipukc e paingia ana c ralou, pabuatia ana, a, ko nga mea katoa —tango mai c inatou i (c puke, miirua ana c ralou. Ilorerawc lie mca i waiho ki a inatou. Whawha ana ki nga puiea o maloii kakah u, a, pakaru ana t tihi o nga kakahu itc kumcuga o ralou. I te mtuunga 0 tc paliuatanga 0 tc kaipukc, ka taugoiiia matou, he mca whakamnrara hacre ki tenci ki tcra wahi, a, kihai i u te 11100, i te liui o tc wehi, kei tikina mai kci wcrohia i tc po. Ko ic rangi e avvna ana. ko nga whaic i kikino, konga tangata etangi ana, tc 11 mere i tc roa o tc po. haorcrc tomi ralou mo nga matin. Moc iho, ao akc ka wiiakaputaina ki waiho, ka hoinai nga nialin ki 0 matou, a, kawca ki tc (aha Tuaraki o taua motu. Ka mca matou ko reira palua ai lioi whakamaric o ralou alua liui. Otira no tc lacnga ki reira, ka whakanohoia ki tenci ki tcra wharc. Alalia noa nga ra c pencilia ana maloii, kia rite ai te tikanga ki tenci ki lera alua a ralou.Ka mea ralou he ntua inatou, a, kahorc he wehi mo maloii ki ic pena lonii tc whakaaro. Ko tc kai ma nuilou he kokonaili, he ugohi. Ilcoi auo tc mca kai ki tana iiiolu he kokonaili, he ngohi helangaia iiiangcrc kci reira, he hunga kuaie hoki. Kahorc au, i kilc itc ahuwheniia o reira, eugari kei a ratou waka e pai ana era ; f>o putn, 70 putu ic roroa, he waka taua; 200 ki liuga. lie roto mii kci taua kopipiri ai ki tcl.iha kolahi motu; ko nga tangata o reira 2,500. lie wa kiorc kau, he papa whciiua, ckorc e. ttipti tc kai ki tc whenua i ana mca. Ifc'wliakapokoko ano a'ratou c harakialia c ratou a ho mea ano ka karakia uno ralntt ki tc hiitigu ktm male, am elalii ano o a ralou tbhiuiga* Ekore c laea te korero i tc tikanga o to ralou karakia ', ho laupalupatii, mtiri iho lie waiala, a, c langi kotikoli ana ratou, tcre ana te tolo; rere ana le wehi. iVo tc paonga o te rangi ka timala taku hngga i le poli i nga pupa o tc puke laluirc. I mate an i le ra, i le kai, i le liiainu i lakn hangalanga i taua poli. I haererc lonu aku tangata, a, eugari ralou i ora i tc kai. Ka oii le poli, ka rere nil, toko'inrtt aku hoa; i mea au kia hacre kite tiki oranga ma nga langaia, c mea ana aua'angala ra i konci ka rariuaru i a matou. Ka rua uga ra kite 1110:111:1 ka hoki atu inalau he mama no te poli. Ka laluri i konci kia paliure nga lakiwa o tc ua, a, ki to kahorc he oranga i reira, me rere ki ussa iiiolu o Nawikcia ki le kahorc he puke kit we mai kai reira. 1 malaii ah au he langaia kci tc motu o Ilapcra a no tc la cnga ki reira i ic 20, kaekc kinla a, kihai nga tangata i whakuae kia hacre kc r.m. i\o le 10 o Akuhala ka u atu a ic Kararauri llola ka eke an ki taua puke, a, ka u nci i nauahi. Ko le Hatama pakaru rawa, olira ka nga langaia katoa i ora mai, a, otira, ko nga laugata o taua motu c lulu ana kia a ralou i toku waiholanga atu, a, ko icnci, ki tc mea, kci tcora, kahorc kau he kakahu licit! rawa hoki tc kai.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18540504.2.12
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 140, 4 May 1854, Page 3
Word count
Tapeke kupu
1,031HE MEA MIHARO KI TE MOANA MARIE. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 140, 4 May 1854, Page 3
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.