NGA TURE ME NGA TIKANGA MO NGA KURA O TE RUNANGA WHAKAAKO TAMARIKI O TE PITO WHAKARARO.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 129, 1 December 1853, Page 4

NGA TURE ME NGA TIKANGA MO NGA KURA O TE RUNANGA WHAKAAKO TAMARIKI OTE PITO WHAKARARO.

Te tino Tiranga mo nga Kura. Ko te ritenga tenei o te pukapuka o te Kawana, ko nga Kura katoa e tango ana i nga moni o te Kawanatanga, me haere a ratou wliakaakoranga i ruiiga i to inahi ahnwlieniia, i runga hoki itcnkoranga ki to no I'akclia. K I'll A O WaKNGAM'I. 1. Ekorctciiei kupu. Kura o Waonganui, cpiri ki lelalii Kura ki Ic ritciiga o to l'ukapnka a to Kawana, ki to kaliorc c wliakauetin o lo Himnnga. 2. Ekorc c nioinga lie Kura 'Waonganui tclalii Kura e rangona ana, ki Ic kaliorc o nolio piimau i roto rlalii langata Maori, ki rcira ako ai, kia aliei ai ratou te wailio lici kai vvliakaako mo roto i »ga Kura Malauiiia. ">. Ko nga moa i ninri ilio nei, kua karangalia ho Kura Waeiiganni. Ko Ilauala Tipeno, kei Tanrarua. Ko Koliaugn, ua Minila lo Manilicra lera. Ko Tcikupolo, ua Alinitn To Almrcr.i. Ko Turauga, ua Aiirikona To Wircinu. Ki'itA Matamua. I. Ekoi'C tctalii Kura c karaugalia, lie Kura Matamua ki to ritonga o to pukapuka o to Kawana, ki to kaliorc c wliakaaclia c to Hunanga. '2. Ko ia, me ia Kura Mntamua mc wliakamatiia alu ki tctalii Kura Wlianganui, me liliro mm ki to Kunanga wliakuako Tauiarikio icwahauga Wfiakararo.a, mo wailio icnei lici lure, ko nga taugala o nga Kura Matamua c ataaluia ana, mo wliakaao kia lapoko ratou ki nga Kura AVaengantii o tcnoi Pito. 5. Ekorc ano c meinga kia (uliirii te nolio o nga tamariki ki nga Kura Matamua. Nga Tikaxga mo ti: Tapokouanga. 1. Ko tc tuatahi lenei uionga Kura katoa e wltakamana ana o to Uuuauga,—ko tc wliakaakoranga o uga Tangata Maori. 2. Na, ki nga rilcnga ka oli nei lo wliakalma, o tika to wliakalapoko ki onei Kura nga la mariki rawakoro katoa, aiiakoa i'akclia, awlie-kaho ia nci, no nga niotii ra nci o te Moana Mario; ko lolikangac toiuoai ana lamanki ki tc kura, kei tc Hunanga. 3. Otira, ekorc o aliei lo wliakatapoko tclalii lamaili poriro, ki enci kura, cugari, mc tuhilulii o tc raugaiiia o to Kura ki to Kunanga, ma ratou tc whakaaclanga, te wliakakaliorclauga ra nei. •i. Ekorc e pai kia tukua atu k< uga Kura c liakina ana e lo Hunanga, tctalii lamaili I'akeha, awliekalio ra nei, aiiakoa whakari-

lea c o ratou mniuu, ngu whnuuauga ra nci, ki le mca ka pahika alu iclahi pai o nga tan-. gala Alaori, i le whakalapokoranga o nga ininariki l'akcha, nwlicknhc ra nci ki aim Kura. -\<;a K.u Wiiakaako Pl'jmu .me Ratou I'JIAUA I Tli III'.NUA Kl\\ OTI TE AVllAKA(Liiiii:. 1. Aia nga Kai-Whaknrite o nga Kura Waenganui, e whiriwhiri nga Kai Tirolir tokoruu o U: Ilahi o Ingarangi, hci lioa mo to I'ihopa o Niu Tironi, 1110 lie Aiirikoiia ra uei o Waileinuia, hei Knnanga ralon, hei lirnliro i nga tangata c pai ana kia waiho hoi Kai-Whakaako i rotu i ana Kara. 2. Ko le walii hci whiriwhiriiigu 1110 nga Kai-Whakaako inalahi, kei le wa aim kiia oli 10 karanga, hei huilminga lau niotoKunanga, koi to wliakaininonga o tc Itnnanga Waonganni n to llalii Minilnrc i I'opucie' e' hacre ako noi. 5. Ko le walii e tiroiiroliia ai le nu.rjauranga «i nga tangata, kei le Kura o 1 lunula Tipeiie, i Akarana, a, mo luku alii nga iwi katoa ki to malakilaki. •1. Ko nga Kai-whakaako kna whakaaclia c wiliowehea kia Kna Karahi. Karahi '1 ualalii: —ko nga Kai-Whakaako, ara ko ralon kna whaknliituruliu lioi Kai-Whakaako. Karalii Tiiarua:—ko ralon e karangalia ana n to Itnnanga lioi Kai-Whakaako na rahi ake to nialainanga. 'j. Kiiaoiilehiiikilopiiknpnk'n nga likanga hei lauira mo lo mahi liioliio i nga langala o nga Kura. 0. Kkorecahei le luku alii telalii langala ki enei kura, ki le kaliore c whakaaclia V le Alini.'u a to kiunga i in ai le Kura, ki loiahi langala ra nei e whakarilea ana c le lluiiauga. 7. Kkoro e lika kia waiho ictalii langala hei Kai-Whakaako mo nca Karahi tuatahi, ki le kahorc o riro mai le lino whakaaolanga ole Kangaiira ole Kara Waenganui whakaakona nci ia. H. Ko le hnnga e whakapain ana hei KaiWhakaako. mo luku alu ki le itaugatira o nga Kara Waenganui; ko le likanga ia mo ana laugata, kei to Kunauga. i). K lukua alu ki le Kangaiira o ia, me ia. Kura Waenganui ngi pauua kihai i kake ake i lo kau (107.) ro:o i lo lau, ko iclahi walii ia o nga utu hei hokooranga ma laua tangala k\ia whiriwhina ra hei Kai Whakaako. 10. Ki le riro alu lie pukapuka whakaac ki tetahi Kai-Whakaako ole karalii lualahi, iiiana louulaua tnea, a, luluki noa ki tc lorn o nga lau, kilo inea ia, ka haerc lika, nga inahi o laua Kai-Whakaako. Tr. Noiioa.mia AIo iS'n.v llai-Wiiakaakd. 1. Ale lohu <: tc Kai-liiliituhi telalii pukapuka e iiiliia ana ki rolo nga ingoa o nga Kai-Whakaako e whakapaingia ana e le Kunauga, ko to huiuga lau wl'iakarilea ai e lo Kunauga nga walii c noho ai ai nga Kai-Whaakako, me ratou hoki, o niotuhia kelia ana hci Kai-Whakaako, iua whiwhi ki (<; uialaiiranga. 2. I le whakaiiohuauga ai o nga laugata, me ata whnkarongo ki nga kupii'iohutohti o le Aliuila i a ia nci tc tiakauga o nga langala o lo kaiuga. .". :\a, ko iclahi walii ole likanga mo le whakanolioanga o nga Kai-Whakaako, kei le iigawarilunga o nga langala Afaori ki to houiai utu hei mca orauga riia nga Kai-Wha-kaako. (Na le niana ole Kunauga.) . r G. A. Kiuißi.Nni, Kai-mhiluhi. Akarana, Okclopa 28, 1853.