Untitled

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 119, 14 July 1853, Page 3

The Earthquake at Manilla.—We have been favoured with the following particulars respecting the earthquake at Manilla, of which mention has been already made in the Ciniiiulimi. The. lei J or is from a fclloweili/.en settled there : " Fxtract of a letter from .Manilla, dated Oct. Bth and 12th: OnUic I Glli of last month a most fearful eaitliquakc was experienced here. The first and most severe shock was fell ahont half-past six in the ovrning I was in company with two young Spanish ladies, we were siliing in the front of the window looking into the bay, and everything was very pleasentaml happy, when I was suddenly startled by seeing the two young ladies spring up, exclaiming " Triinblon, Trmihlon," and immediately rushing lo the door. At the moment I did not feel Ihc vibration, hut in a second or two everything began to shake lo such an extent as almost preventing us from standing. I hurried them quickly into the slrcc!,

wliilu; i olio lini i reira. !'• " u,l ° lI,M malou ko nga valiine I'auiora t.iiUoliio, lokorna; ko le matou nohoaiiga ile lalia o ■e malapihi, e lilito ana whaka-te-koru awa 0 tana kainga. llohoro ana te whakatika o j»ua tokorua ka aue, a, ka oma ki le lalau. Kihai au i rongo i reira, olira, i mini lata ilio, ka wiriwiri nga mca kalpa, le ala lain o malou "Aaewae. AraVina ana e abau ki waho ki le fiuarahi koropiko tonii iho raua ki le inoi, hanga ana i rolo i te inoing.i. He takiwa male tera, e wiriwiri ana le whenua, hingahiuga ana nga whare i to matou talia. Klorti nga mineii i pa aj te 1 11, rcroana le wchi i reira, kahore lioki he puianga, karapolia ana malou c le mate, ngaiiwcwe toiiu boki te whenua. 1* tu noa ana i reira, kihai i inaianria te hinganga o tc wliare i runga i a matou, te puarelanga ra nei otc wbcnua kite wbakangaio i a matou. Ite pauga lualahi ole ru laka noa ki tc 11 o nga haora, lie pcra toiui te niahi, tuliaiiwiri te whenua. Me lie inea, erua liurihaiiga nui o te ru, kua ngaro lo nuinga otepa o Mauira. Krua nga whare karakia 1 hiuga, liinga ana lioki nga wliare i nga talia. 15 mca ana au, ko le lake o lenei ru, iia te mca, kihai i ngiha tc ugawha o Teara, i te 100 lau ka pahure. No niuri i lenei, ka rangona te liaruriilaiiga nui, me lo wheorolanga ole repo ;ho pulanga tera, no le ugawha i le tihi o te inaimga o Teara. 15 mca ana malou, na te alii i puta ra i nga liiaiiiiga, i korc ai e puta to ru i lenei, e mea ana au, kali ano pea le whakawehi mokii ko tenei kua kilea nei. I letahi kainga 20 macro le maniao alu i Mauira, ngawha katoa lo whenua, erua, etoru pea rail pulu le roa, 18 inihi le wlianui, puta akc ana te onelea pango. Kihai au i malau ki te kaliua o tenei tu oncoiie kiano boki ail i kilo noa. lie nui tc walii i ngaro i tana onolea ; me luku alu clabi kia kite koe. I pa ano te ru ki nga kaipuke rcre mai ki IV'anira, mo te mea eke nei kite toka. Ko tc mamao o tc puke rcr mai ki Mauira, i tc panga oleru 80 niaero, 100 macro, olira, l te luawhenua o I'lahonia 10 macro, 13 macro. I tenei ala, tc !2oOkelopa, ite o nga haora ka pa ano le ru. Olio ana au i taku moe i te wiriwiri o laku moenga, hahoro ana laku whakakakahu, pula ana an kiwalio. Kihai i roa tera ka iiuiiti. Kiano au i rongo noa i le mate o clalii i lenei i muri mai."

Kekf.mtanga ki tf. II a ion v.—E men ana a "Waiiri, tcra tetalii tamaiti i liacre kite wci'O kararelie i 1c ngaliereliere, kialiia noa ia kia kilo i to raiena; otira c mea auaauka olio rcro tc maui i o Akenia mo luialaki ia ki iiga raioua cwlia nei i rokoliauganoatanga o laku lioa i a ia c liaereie ana i waongn wao. Ekore ano lioki te tangala toa o main ki Ic tutnki ki nga kuri ewlia, ka linla e to welii. l(n pn maiigai talii ta tc langaia ra, a, ki]iai tana lioilio a Kutcreara i tan ki to wliakaomnoina raton ko nga kingi o tc wao, no te mea lie kuri lioro raNva tcra i tc Atiropa. I lenoi nioalanga kiliai i ngaro nga maliara o te tangata ra. I mea ia ki to tiroliia mai nga kuri ra e welii ana ia, ka pekea mai pea, ■wliakamaia ana ia i a ia, knmoa ana te parairc o tc lioilio, nolio main ana i ruuga i te kuri, lilii'o makutiiai ki ana hoa vii'i. Noho ana i konei nga kuri nwlia etorn, ko te mea tena i nolio ki inua i a raton, kowliinwliiu tonu i te liiore ki rnnga kite tnara. Ho kuri nui tana tonrawlii, pango ann nga liuruliiiru o t.e kaki, lie wa ngako kau, imi tapii ana. Titiro wliakatau mai ana nga kuri ra, ko te mea ia, kihai i anga mai. Kiliai a l'akaro i mea, kia ngangareatn ki a raton. Tn nei, a, roa noa, ka litiriliia te matrnga o tana lioilio ka anga ke ia ki tana liacre. Kaliore nga raiona ra i am ako i a ia, lie maha ana tirolianga atu tu tonu mai ana nga raiona i rcira. I te liokinga ai ki tana wharau, e tukulo ana letahi koaka kiia mate ke, kua pan tetalii walii, lie mea kai na nga raiona i kitea ra e to tangata nei. Ko te walii o taua koaktt i maliuc i kninga e o malo it

kuri. I wliakawhctai matou Ui le ornnga nonlauga o to matou lioa, no le mea i icnci marania, c lino maka ana nga knri pcna, c ngaliau ana ki tc ngautaiigata niana. Elinra i It* mea, lie liangalianga akc le raiona olcnoi wlionua. I nina alti 010 matou taenga niai ki kouoi, i pan le hoilio o liana Ho Ilanga, i lo makele, iHarima. Ito marangalanga oln pononga o liana i to ata,ka moa nko in, "K! lie moa mangu clakoto inai ra" niuringa ilio ka moa, "J5 liacre rale moa ngaugana, mc le raiona." Kaliore lie raioua ano e liaere aHi ana i te hoilio mangu OUo Hoilia. Oliia, kalioio liana i alma pai ki tana hoilio rangaiira e takolo ra, liolioro lonu lana poke ki rtmga kite iioilio, liingi ana tc aru. lviliai i roa, ka inau lo raiona ra, holioro ana le peke o lera ki runga ki tc taumata, align lonu niai te ai'oaro. Mci rcira ka rere alii tcialii knri nni ki le lan i lana raiona, lalii ano poke ki tana mea knri, mate tonu alii tern. Ka inarere le langaia ra i konoi, ka piirni tana pu, ka wliakalakolo alu i tana koliatu, a, kc—tu ana te raiona ra i rnnga ake otc pokoliiwi. Kiliai tc raiona ra i liingn, i korikori ra nci tc lunga ilio, (u lonu. Mei rcira, ka inaka alu tc rna lu toiui atu tc mala ki lana walii ano. Ka reia nwi i konei, c te raiona ra. Kia kolalii panga kite Talimana kornlioke ra, kna kaliore ke, oliia, i rerc still letalii o ana knri, a lie wawao, lalinri ana tc raiona ra ki le knri, male lonu alu icra; ka ruanei knri, ka mate. Inamaia! ka puni to pn ote iangata ra, ka tnrakina, u tonu alu lo mata, liiiiga ana to raiona ra, takolo ana ki nga wacwae ole tangala ra.—lYohoanga o Ilarc Pula ki Nctura, i mja Mamma com. E MATOU ASA HA M.I TF. MEA Nf.OKINfiOKI KI tu Konxno ?—He moa miliaro pea icnci ki a ralon, o moa ana me ronyo a-iai'inga tonu to korero, a, kaliore lie korero puke noa ilio. Olira, ki tc ala wliakaaro latou, ka maiau talon, kite "pono o tonci, tc korerorero ole moa tigokingnki. Ke tc moa, c niaiati ana latou kite malii o onci mea ngokingoki ka ala kitoa tc mea e whakaliacroa wi. lie tini kc nga tikanga c kilea :ihn i rolo i le moa ugokiugoki, olira. Nic wliiriwhiri i elalii liei wlinknkilc 1110 ic pono o ta matou o moa nci. Mc lie moa, c liacrerc ana talon ki le ma o te popokoma, ka kitoa te alinwlicnua, me le wliakaaro mii o ratou ki tc moa kai; ka kilea lioki lo ratou matau ki le korero. Ki le mea ka wliakalakoto ia 1 te kai i paliaki atu o te run, ka lu ki le liliro i ic lukunga ilio. Ka liaorere aua_ tini mea, nawai ra, ka tiipono pu letalii ki latin kai. Ka peliea rale popokoma ite kitonga ai otc kai? Ka (aliuri ra nei ia ki le tango i le kai niana? Kaliore rfi lioki. Kite knu ano in, ka pan atn lioki, kite korero Ui nga lioa. Ko tona lulakinga ki nga lioa pokorua, ka kurukum i lona niatcnga ki a ratou ; ko lana korero alu mc Uowai ka kilo; olira, rongo noa nga lioa, ki nga kai, kite walii lioki i takolo ai. luamata ! Ka pnla to tini o tc pokorua, a ngaliau tonu ratou, kite kawc i tana kai kite ra ;ko te poionga ki le wliarc kalalti ra ano ka nolio. Tonei ano nga korero miliaro o Hupa nie ara alu 1110 tc lohiinga rawa o tonei mea o te ngaro, ki ic kawe korero ki nga lioa, gera ia, lie korero 110 rotoi to wliakaaro nui. K uiatau ana tc tangala ki tc nui o tc arolia olc ngaro ki to ratou Kuiui; lie mano tini nga ngaro malii e rererc ana kilo tini o nga walii kite rnpu itc wai o nga pna, a, kite mea, ka ngaro te kuini, ckorc pea <; kileaeaua 1110 a, no tc men lioki e wliakawarea ana kilo malii. He mea wliakamatamatau le matauraugao tc ngaro e nga tangala enialiia ana ki tetiiiro i era mea. Tnngoliin pukulia anate kuini, kawca koiia ana ; inamata, ka rangona, ka uru e puoliu; ko le tini o te ngaro ka rere ki walio kite rapu liaere ilo ratou rangaiira. Nui rawa alu le riri o ana tini mea, ngaliau lonu ki le wero i nga tangala tuiataki ki a ratou. Ile wliakaliokinga pukutanga ole kuiui ki Ic wliarc, kiliai i roa ka rangona c ana tini ngaro, a, niutu pui rcira tc ngungurulanga, lioki katoa ana nga ngaro ki tc malii.—7'c kmcro mo 11 <ju \yartira, mc nga men nrjoU'tn<jolii na Tc Hone.